Nimfy

Jasnowłosa nimfa – obraz olejny Paula Chabasa

Zdziwiona Diana – obraz olejny Jules’a Josepha Lefebvre’a z 1879 r.

Nimfa – obraz olejny Henryka Siemiradzkiego z 1863 r.

Nimfy (gr. Νύμφαι Nýmphai, l. poj. Νύμφη Nýmphē, łac. Nymphae ‘młode kobiety’, ‘dziewczyny w porze godowej’, ‘narzeczone’) – w mitologii greckiej i mitologii rzymskiej boginie (niższego rzędu) i uosobienia sił żywotnych przyrody.

Echo (gr. Ἠχώ Ēchṓ, łac. Echo, ‘echo’, ‘odgłos’, ‘dźwięk’) – w mitologii greckiej oreada i uosobienie echa.Nereidy (gr. Νηρηίδες Nērēídes, łac. Nereides, l.poj. gr. Νηρηίς Nērēís, łac. Nereid) – w mitologii greckiej kilkadziesiąt nimf morskich, córek Nereusa i Doris, powszechnie znanych z wielkiej urody.

Mitologia[ | edytuj kod]

Homer przedstawiał je jako córki Zeusa. Były pięknymi, młodymi i długowiecznymi kobietami. Mieszkały we wsiach, lasach i wodach. Były duchami pól i ogólnie całej przyrody. Stanowiły uosobienie jej płodności i wdzięku. Zamieszkiwały groty, gdzie spędzały czas przędąc i śpiewając.

Jules Joseph Lefebvre (ur. 14 marca 1836 w Tournan-en-Brie, zm. 24 lutego 1911 w Paryżu), francuski malarz akademicki i pedagog.Étienne Maurice Falconet (ur. 1 grudnia 1716 roku w Paryżu, tamże zm. 1 stycznia 1791 roku) – rzeźbiarz francuski, pod patronatem Madame Pompadour zaliczany do najlepszych rzeźbiarzy nurtu barokowego we Francji, mimo tego pod pewnymi względami uważany za rzeźbiarza neoklasycznego. Jego najbardziej znanym dziełem jest pomnik konny Piotra Wielkiego w Petersburgu,znany jako Jeźdźciec miedziany.

Nimfy nie stanowiły grupy jednorodnej. Dzieliły się na różne grupy w zależności od miejsca zamieszkania: nimfy wodne nazywano najadami, leśne driadami, drzewne hamadriadami, górskie oreadami, a łąkowe lejmoniadami. W mitologii występują także alseidy, meliady, Nereidy, Okeanidy, syreny i Atlantydy (Hesperydy, Hiady oraz Plejady).

Język grecki, greka (starogr. dialekt attycki Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. Ελληνική γλώσσα, Ellinikí glóssa lub Ελληνικά, Elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W cywilizacji Zachodu zaadaptowany obok łaciny jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym językiem z helleńskich naturalnych, który nie wymarł.Dafne (gr. Δάφνη Dáphnē, łac. Daphne ‘laur’, ‘wawrzyn’) – w mitologii greckiej nimfa, ulubienica Artemidy, ukochana Apollina.

Nimfy były często żonami herosów lub założycieli miast. Często pojawiały się w mitach o tematyce miłosnej. Zwykle ich kochankami byli: Pan, satyrowie, Priap, którzy uosabiali męskie siły w przyrodzie. Były także wybrankami większych bogów, jak: Zeus, Apollo, Hermes, Dionizos. Nimfy często zakochiwały się i uprowadzały młodzieńców np. Hylasa.

Heros (stgr. ἥρως "bohater") – w mitologii greckiej postać zrodzona ze związku człowieka i boga. Herosi mieli nadzwyczajne zdolności, jak wielka siła, spryt lub inne przymioty. Byli dowodem przenikania się świata bogów i ludzi.Kalipso (gr. Καλυψώ Kalypsṓ, łac. Calypso) – w mitologii greckiej nimfa żyjąca na Ogygii (gr. Ὠγυγία), wyspie identyfikowanej z różnymi rzeczywistymi wyspami na Morzu Śródziemnym i Oceanie Atlantyckim. Uchodziła za córkę tytana Atlasa lub Heliosa. To przez wspieranie ich podczas tytanomachii została uwięziona na Ogygii.

Opiekowały się boskimi niemowlętami jak Zeus czy Dionizos, np. Amaltea.

Najbardziej znanymi nimfami były: Dafne, Echo i Kalipso. W wiekach późniejszych nimfy stały się częstym tematem wierszy i dramatów. Od ich nazwy wywodzą się terminy nimfomania, nimfetka i nimfofilia.

Kult[ | edytuj kod]

Uważano je za bóstwa niższego rzędu, do których zwracano się z prośbami i które nie były groźne. Zazwyczaj były w służbie u wielkich bogiń, najczęściej Artemidy, niekiedy bogów, jak Hermes czy Dionizos, gdzie były partnerkami satyrów lub sylenów, ale wyższego rzędu.

Animizm (łac. anima – dusza) – zespół wierzeń występujący w religiach archaicznych bądź tradycyjnych zakładający istnienie świata materialnego i duchowego, współistnienie duszy z ciałem, przypisujący duszę lub rzadziej ducha zmarłych ludzi, wszystkim roślinom, zwierzętom, minerałom i żywiołom.Wiła, samowiła – południowosłowiański i ruski odpowiednik południcy, mamuny i rusałki. Na zachodniej Słowiańszczyźnie znana w zdegradowanej formie jako straszydło lub demon sprowadzający na ludzi obłęd.

W Grecji wierzono w nimfy do czasów nowożytnych. Obecnie tłumaczy się ich kult jako pozostałości pierwotnego animizmu.

Nimfy w kulturze[ | edytuj kod]

W latach 1512–1515 powstał obraz Dwie nimfy, autorstwa Palmy il Vecchio. Około 1525 ten sam artysta namalował obraz Kąpiąca się nimfa. W 1580 r. Giovanni da Bologna stworzył rzeźbę, której nadał tytuł Nimfa. W 1613 r. Peter Paul Rubens stworzył obraz Nimfa i satyrowie. Ten sam malarz namalował w 1617 r. obraz Trzy nimfy z rogiem obfitości. Natomiast spod pędzla tego malarza w latach 1635–1640 wyszedł obraz Nimfy Diany, zaskoczone przez satyrów. Étienne Maurice Falconet stworzył w 1757 r. rzeźbę, którą nazwał Nimfa wychodząca z kąpieli. W 1855 r. za sprawą Arnolda Böcklina powstało dzieło Centaur i nimfa.

Grecja (gr. Ελλάδα Elláda, IPA: [e̞ˈlaða] lub Ελλάς Ellás, IPA: [e̞ˈlas]), Republika Grecka (Ελληνική Δημοκρατία Ellinikí Dimokratía, IPA: [e̞ˌliniˈci ðimo̞kraˈtiˌa]) – kraj położony w południowo-wschodniej części Europy, na południowym krańcu Półwyspu Bałkańskiego. Graniczy z czterema państwami: Albanią, Macedonią Północną i Bułgarią od północy oraz Turcją od wschodu. Ma dostęp do czterech mórz: Egejskiego i Kreteńskiego od wschodu, Jońskiego od zachodu oraz Śródziemnego od południa. Grecja ma dziesiątą pod względem długości linię brzegową na świecie, o długości 14880 km. Poza częścią kontynentalną, w skład Grecji wchodzi około 2500 wysp, w tym 165 zamieszkałych. Najważniejsze to Kreta, Dodekanez, Cyklady i Wyspy Jońskie. Najwyższym szczytem jest wysoki na 2918 m n.p.m. Mitikas w masywie Olimpu. Południca (przypołudnica, żytnia, rżana baba, baba o żelaznych zębach) – według wierzeń słowiańskich złośliwy i morderczy demon polujący latem na tych, którzy niebacznie w samo południe przebywali w polu.

Nimfy są rasą występującą w książkach z uniwersum Lici Troisi o nazwie Świat Wynurzony. Pełnią istotną rolę między innymi w trylogii Legendy Świata Wynurzonego, której pierwszy tom nosi tytuł Przeznaczenie Adhary.