Nihil novi
Przeczytaj także...
Zamek Królewski w Radomiu – zamek wzniesiony w XIV wieku przez Kazimierza Wielkiego wraz z systemem murów miejskich Nowego Radomia. Jego rozbudowa nastąpiła jeszcze w dobie gotyku w XV wieku za pierwszych Jagiellonów. W latach 1515-1520 przebudowany i rozbudowany w stylu renesansowym, przez starostę radomskiego Mikołaja Szydłowieckiego. Według lustracji z 1554 roku "Brama miała z boku lokal burgrabiego. Na prawo w dziedzińcu dom piętrowy z kuchnią i gospodarskiemi izbami na dole, a jadalnią na górze, która gankiem oszklonym łączyła się z domem wielkim. ten na dole miał jedną, na górze dwie izby i kila komnat; drugie piętro miało salę wkoło opatrzoną oknami. Od podwórza były krużganki. Między obu domami stała wieża a wniej 4 sklepy. Ku wschodowi za dużym domem była wieża "biała" (dla złoczyńców) i przy plebanii druga wieża (dla szlachty). Ztąd do bramy stroną północną ciągnął się mur trzyrosztowy bez blanków, wzdłuż niego taras. Budynki były z muru podskorupione lub gontem kryte, na piwnicach. Okna z błonami szklanemi okratowane lub z żelaznymi okiennicami. W jednej komnacie strop malowany z pozłacaniem. Za murem przekop z trzema sadzawkami i wał, na który wychodziło się furtą, bo tu był ogród, łaźnia i browar. Spalony przez Szwedów, wielokrotnie później remontowany i przebudowywany.Kościół Farny św. Jana Chrzciciela w Radomiu - erygowany przypuszczalnie po 1325, a prawdopodobnie przed kazimierzowską lokacją miasta. Król Kazimierz Wielki lokował Nowy Radom najpierw na prawie średzkim około 1340-1360, potem w 1364 r. na prawie magdeburskim. Wraz z miastem uposażył nową parafię pw. św. Jana. Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii pochodzi z 1408 r. (przed 27 lipca 1408). Około 1360-1370 r. został wzniesiony z czerwonej cegły pierwotny, jednonawowy kościół, fundacji Kazimierza Wielkiego. W wiekach XV i XVI dobudowano kaplice boczne. Pierwszą z nich była kaplica Świętego Krzyża. Drugą, która zachowała się do czasów współczesnych była kaplica obecnie zwana różańcową, ufundowana w 1481 r. przez mieszczanina radomskiego Jana Warcaba. Trzecią była kaplica Kosnowska (św. Anny) wzniesiona w 1495 przez małżonków Wojciecha i Annę Kościeni. Czwartą była kaplica Baryczkowska wzniesiona w 1500 przez Stefana Baryczkę obywatela Radomia.
Demokracja szlachecka – system ustrojowy panujący w XV i XVI wieku w Królestwie Polskim, a następnie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W założeniu gwarantował masom szlacheckim prawo głosowania i decydowania o sprawach państwa, a także miał być przykładem tolerancji i formalnej równości praw w łonie samego stanu szlacheckiego.
Zamek Królewski w Radomiu – zamek wzniesiony w XIV wieku przez Kazimierza Wielkiego wraz z systemem murów miejskich Nowego Radomia. Jego rozbudowa nastąpiła jeszcze w dobie gotyku w XV wieku za pierwszych Jagiellonów. W latach 1515-1520 przebudowany i rozbudowany w stylu renesansowym, przez starostę radomskiego Mikołaja Szydłowieckiego. Według lustracji z 1554 roku "Brama miała z boku lokal burgrabiego. Na prawo w dziedzińcu dom piętrowy z kuchnią i gospodarskiemi izbami na dole, a jadalnią na górze, która gankiem oszklonym łączyła się z domem wielkim. ten na dole miał jedną, na górze dwie izby i kila komnat; drugie piętro miało salę wkoło opatrzoną oknami. Od podwórza były krużganki. Między obu domami stała wieża a wniej 4 sklepy. Ku wschodowi za dużym domem była wieża "biała" (dla złoczyńców) i przy plebanii druga wieża (dla szlachty). Ztąd do bramy stroną północną ciągnął się mur trzyrosztowy bez blanków, wzdłuż niego taras. Budynki były z muru podskorupione lub gontem kryte, na piwnicach. Okna z błonami szklanemi okratowane lub z żelaznymi okiennicami. W jednej komnacie strop malowany z pozłacaniem. Za murem przekop z trzema sadzawkami i wał, na który wychodziło się furtą, bo tu był ogród, łaźnia i browar. Spalony przez Szwedów, wielokrotnie później remontowany i przebudowywany.Kościół Farny św. Jana Chrzciciela w Radomiu - erygowany przypuszczalnie po 1325, a prawdopodobnie przed kazimierzowską lokacją miasta. Król Kazimierz Wielki lokował Nowy Radom najpierw na prawie średzkim około 1340-1360, potem w 1364 r. na prawie magdeburskim. Wraz z miastem uposażył nową parafię pw. św. Jana. Pierwsza wzmianka o istnieniu parafii pochodzi z 1408 r. (przed 27 lipca 1408). Około 1360-1370 r. został wzniesiony z czerwonej cegły pierwotny, jednonawowy kościół, fundacji Kazimierza Wielkiego. W wiekach XV i XVI dobudowano kaplice boczne. Pierwszą z nich była kaplica Świętego Krzyża. Drugą, która zachowała się do czasów współczesnych była kaplica obecnie zwana różańcową, ufundowana w 1481 r. przez mieszczanina radomskiego Jana Warcaba. Trzecią była kaplica Kosnowska (św. Anny) wzniesiona w 1495 przez małżonków Wojciecha i Annę Kościeni. Czwartą była kaplica Baryczkowska wzniesiona w 1500 przez Stefana Baryczkę obywatela Radomia.
Demokracja szlachecka – system ustrojowy panujący w XV i XVI wieku w Królestwie Polskim, a następnie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. W założeniu gwarantował masom szlacheckim prawo głosowania i decydowania o sprawach państwa, a także miał być przykładem tolerancji i formalnej równości praw w łonie samego stanu szlacheckiego.
Tablica upamiętniająca uchwalenie Nihil Novi na zamku w Radomiu
Nihil novi (łac. „nic nowego”) – potoczna nazwa konstytucji sejmowej z 1505, poważnie ograniczającej kompetencje prawodawcze monarchy I Rzeczypospolitej. Pełna formuła łacińska brzmiała nihil novi sine communi consensu (nic nowego bez powszechnej zgody, co należy rozumieć jako: nie można uchwalić nowego prawa, na które nie zgodzi się Sejm reprezentujący powszechny interes szlachty).
Władcy Polski – lista obejmuje książąt i królów Polski. Pierwszą dynastią panującą w Polsce byli Piastowie, którzy rządzili od powstania państwa polskiego (około 900) do 1370, z krótką przerwą na panowanie Przemyślidów (1291–1306). W latach 1138–1320 miało miejsce rozbicie dzielnicowe, kiedy władza nad ziemiami polskimi należała równocześnie do wielu niezależnych książąt piastowskich. Od 1370 do 1399 panowali dwaj monarchowie z dynastii Andegawenów, zaś od 1386 do 1572 monarchowie z dynastii Jagiellonów.Przywilej mielnicki, akt mielnicki – przywilej wydany przez Aleksandra Jagiellończyka w Mielniku dnia 25 października 1501 roku, ograniczający znacznie władzę królewską na rzecz senatu i praktycznie wprowadzający w Polsce republikę oligarchiczno-arystokratyczną z odwoływalnym królem stojącym na czele senatu.
Konstytucja ta została uchwalona przez sejm radomski w kościele farnym pw. św. Jana Chrzciciela. Jej nazwę (Nihil Novi sine communi consensu, łac. „nic nowego bez zgody ogółu”) potocznie tłumaczy się jako „nic o nas bez nas”. Zakazywała ona królowi wydawania ustaw bez uzyskania zgody szlachty, reprezentowanej przez Senat i izbę poselską; król mógł wydawać samodzielne edykty tylko w sprawach miast królewskich, Żydów, lenn, chłopów w królewszczyznach i w sprawach górniczych (przykładem późniejszym było rozporządzenie z 2 października 1535 uznające Zwierciadło saskie za prawo obowiązujące w sądach miejskich i wiejskich).
Miasto królewskie – historyczna jednostka osadnicza, miasto zlokalizowane na gruntach należących do króla (królewszczyźnie).Statut Łaskiego, Statuty Łaskiego (łac. Commune Incliti Poloniae regni privilegium constitutionum et indultuum publicitus decretorum approbatorumque), (Przesławnego Królestwa Polskiego przywileje, konstytucje i zezwolenia urzędowe oraz uznane dekrety) – dokument będący spisem wszystkich statutów i przywilejów obowiązujących w Królestwie Polskim, opracowany przez kanclerza wielkiego koronnego prymasa Jana Łaskiego na zlecenie króla i sejmu, którzy swą decyzję wyrazili w Radomiu w 1505 r..
Konstytucja Nihil novi unieważniała przywilej mielnicki i w znaczny sposób umacniała pozycję szlacheckiej izby poselskiej. Jej wejście w życie, obok wejścia w życie statutów nieszawskich, często uważa się za początek wprowadzenia demokracji szlacheckiej w Rzeczypospolitej.
Zobacz też[ | edytuj kod]
Bibliografia[ | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Szlachta – stan społeczny istniejący w Królestwie Polskim, Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz na polskich, litewskich i ukrainnych ziemiach w czasie zaborów. Powstała z przekształcenia się stanu rycerskiego w szlachecki.Statuty nieszawskie 1454 (lub przywileje nieszawskie) – przywileje wydane w listopadzie i grudniu 1454 przez króla Kazimierza IV Jagiellończyka, w czasie wojny trzynastoletniej, dla szlachty poszczególnych ziem Polski.
Warto wiedzieć że... beta
Królewszczyzna (królewszczyzny, domena królewska, dobra królewskie) – ziemie będące własnością (dominium) monarchy, istniały we wszystkich monarchiach europejskich.
Lenno (łac. feudum) – w ustroju lennym dobro będące przedmiotem kontraktu lennego, tj. nadawane przez seniora wasalowi w użytkowanie i pobieranie części pożytków w zamian za wsparcie militarne lub finansowe. Później przez lenno rozumiano całość stosunków pomiędzy seniorem a wasalem typowych malych dla feudalizmu. W Europie instytucja ta wywodzi się z połączenia wczesnośredniowiecznych beneficjum i komendacji.
Chłopi, włościanie – warstwa społeczna zamieszkująca tereny wiejskie, dominująca w społeczeństwach przedprzemysłowych, zajmująca się produkcją rolną. Chłopów charakteryzuje odrębność warunków życia, obyczajów i tradycji, wynikająca z powiązania miejsca pracy z gospodarstwem domowym oraz uzależnienie procesu produkcji od warunków naturalnych. W przedindustrialnym społeczeństwie chłopi dzielili się na gospodarzy, zagrodników i komorników.
Historia Żydów na ziemiach polskich liczy ponad tysiąc lat. Były w niej długie okresy religijnej tolerancji i pomyślnej koniunktury dla polskiej wspólnoty żydowskiej, ale również niemal całkowita eksterminacja (Holokaust), dokonana przez nazistowskie państwo niemieckie podczas okupacji Polski.
Zwierciadło saskie, (niem. Sachsenspiegel, dolnoniemieckie Sassenspegel) – spis prawa zwyczajowego z terenu Saksonii (między Wezerą a Łabą)
I Rzeczpospolita – współczesna, umowna nazwa państwa złożonego z Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, stosowana dla okresu od połowy XV wieku, czyli od stworzenia podstaw demokracji szlacheckiej, poprzez okres istnienia Rzeczypospolitej Obojga Narodów do III rozbioru w 1795 roku.
Izba Poselska – niższa izba sejmu I Rzeczypospolitej, wyłoniona po raz pierwszy na sejmie w Piotrkowie w 1493 roku jako reprezentacja szlachty wybierana na sejmikach ziemskich. Ostatni raz zebrała się równo 300 lat później na sejmie grodzieńskim 1793 roku, gdzie zatwierdzono II rozbiór Polski.