Naskórek
Przeczytaj także...
Warstwa podstawna naskórka (łac. stratum germinativum) - najgłębiej położona warstwa naskórka, znajdująca się poniżej warstwy kolczystej, zbudowana z unipotencjalnych komórek prekursorowych, produkujących komórki potomne wędrujące do wyżej położonych warstw naskórka. W tej warstwie położone są melanocyty, produkujące barwnik melaninę.Dłoń, powierzchnia dłoniowa (łac. palma manus) – u naczelnych okolica ciała obejmująca powierzchnię przednią (w pozycji anatomicznej) ręki, pozbawiona owłosienia, której skóra pokryta jest liniami papilarnymi. Według profesora Bochenka do dłoni nie zalicza się okolicy dłoniowej palców (zatem dotyczy jedynie śródręcza i nadgarstka). W języku potocznym określenie dłoń stosuje się w odniesieniu do całej ręki.
Hipoderma (hypoderma, skórnia) – warstwa komórek (miękiszu, kolenchymy lub sklerenchymy) znajdująca się bezpośrednio pod epidermą w łodygach i liściach lub pod ryzodermą w korzeniach. Określenie "hipoderma" odnosi się do lokalizacji tej warstwy w roślinie, a nie jej budowy czy funkcji.
Warstwa podstawna naskórka (łac. stratum germinativum) - najgłębiej położona warstwa naskórka, znajdująca się poniżej warstwy kolczystej, zbudowana z unipotencjalnych komórek prekursorowych, produkujących komórki potomne wędrujące do wyżej położonych warstw naskórka. W tej warstwie położone są melanocyty, produkujące barwnik melaninę.Dłoń, powierzchnia dłoniowa (łac. palma manus) – u naczelnych okolica ciała obejmująca powierzchnię przednią (w pozycji anatomicznej) ręki, pozbawiona owłosienia, której skóra pokryta jest liniami papilarnymi. Według profesora Bochenka do dłoni nie zalicza się okolicy dłoniowej palców (zatem dotyczy jedynie śródręcza i nadgarstka). W języku potocznym określenie dłoń stosuje się w odniesieniu do całej ręki.
Hipoderma (hypoderma, skórnia) – warstwa komórek (miękiszu, kolenchymy lub sklerenchymy) znajdująca się bezpośrednio pod epidermą w łodygach i liściach lub pod ryzodermą w korzeniach. Określenie "hipoderma" odnosi się do lokalizacji tej warstwy w roślinie, a nie jej budowy czy funkcji.
Budowa histologiczna, widok w mikroskop świetlny
Naskórek, epiderma (łac. epidermis) – najbardziej zewnętrzny i jednocześnie najcieńszy nabłonek okrywający powłokę ciała organizmu zwierzęcego, pochodzenia ektodermalnego, u bezkręgowców określany nazwą naskórka, epidermy lub hipodermy (hypodermis) – składa się z jednej warstwy komórek, u kręgowców nazywany jest naskórkiem, rzadziej epidermą, i jest złożony z kilku warstw.
Komórki dendrytyczne (ang. dendritic cell, DC) są jedynymi, uznawanymi powszechnie za profesjonalne, komórkami prezentującymi antygen. Odgrywają one zatem podstawową rolę w pobudzaniu limfocytów, zwłaszcza dziewiczych. Nazwa komórki dendrytycznej pochodzi od charakterystycznego wyglądu, podobnego do komórki nerwowej, która posiada liczne, rozgałęziające się wypustki (dendryty).Tomografia Optyczna z użyciem światła częściowo spójnego (ang. Optical Coherence Tomography - OCT) jest metodą diagnostyczną pozwalającą na uzyskanie wysokiej rozdzielczości podpowierzchniowych obrazów materiałów przepuszczających światło.
Naskórek kręgowców jest zewnętrzną warstwą skóry – ma około 0,5 mm, przy czym grubość ta jest większa (do 1,0 – 1,5 mm) na skórze podeszwy i dłoni. Tradycyjnie uważa się, że naskórek zbudowany jest z wielowarstwowego nabłonka płaskiego rogowaciejącego, w rzeczywistości jednak tylko dwie, trzy warstwy żywych komórek leżących najbardziej powierzchownie są płaskimi. Większość keratynocytów to komórki sześcienne lub walcowate.
Komórka Merkla – wyspecjalizowana komórka naskórka odbierająca u kręgowców bodźce czuciowe (receptor dotyku). Uważa się, że komórki Merkla stanowią punkt wyjścia raka neuroendokrynnego skóry (MCC).Kręgowce (Vertebrata, od łac. vertebra – kręg) – najliczniejszy podtyp strunowców (Chordata), mocno zróżnicowany morfologicznie; obejmujący kręgouste, ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki. Dotychczas opisano około 58 000 gatunków kręgowców, co stanowi około 5% opisanych gatunków zwierząt. Wielkość współcześnie żyjących kręgowców waha się od 7,7 mm u żab Paedophryne amauensis do 33,9 m u płetwala błękitnego. Cechują się obecnością tkanki kostnej, mają dwuboczną symetrię ciała z dobrze wyodrębnioną głową. Szkielet wewnętrzny stanowi podporę dla tkanek i narządów w trakcie rozwoju, umożliwiając osiąganie dużych rozmiarów. Charakterystyczną cechą kręgowców jest posiadanie czaszki, kręgosłupa i dwóch par kończyn. Układ mięśniowy składa się z dwóch mas mięśni położonych równolegle po bokach kręgosłupa. Ruch odbywa się dzięki skurczom mięśni, przyczepionych do kości lub chrząstek.
W skład naskórka wchodzą komórki układające się w warstwy (6-20), następujących typów:
Unaczynienie skóry:
Przy oziębieniu następuje odruchowy skurcz naczyń krwionośnych i mięśni stroszących włosy (mm. Arectores pilorum)
Warstwy[]
Keratynocyty układają się w naskórku w 5 warstw. Idąc od błony podstawnej są to:
Ektoderma (łac. ectodermis, z gr. ektós na zewnątrz, dérma skóra), ektoblast – zewnętrzny listek zarodkowy, warstwa komórek powstająca w rozwoju zarodkowym zwierząt w trakcie różnorodnie zachodzącej gastrulacji.Barwa – wrażenie psychiczne wywoływane w mózgu ludzi i zwierząt, gdy oko odbiera promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu światła. Główny wpływ na to wrażenie ma skład widmowy promieniowania świetlnego, w drugiej kolejności ilość energii świetlnej, jednak niebagatelny udział w odbiorze danej barwy ma również obecność innych barw w polu widzenia obserwatora, oraz jego cechy osobnicze, jak zdrowie, samopoczucie, nastrój, a nawet doświadczenie i wiedza w posługiwaniu się zmysłem wzroku.
Warstwa podstawna i warstwa kolczysta to warstwy żywe. Nazywa się je łącznie warstwą rozrodczą (stratum germinativum) albo strefą Malpighiego.
Melaniny – grupa pigmentów odpowiadających za pigmentację organizmów. U ludzi występują głównie w skórze właściwej i naskórku, we włosach, a także w naczyniówce, powodując, że promienie świetlne mogą padać do wnętrza oka tylko przez źrenicę. Melaniny skóry i włosów powstają pod wpływem enzymu tyrozynazy w procesie enzymatycznym melanogenezy, do której silnie pobudza promieniowanie UV. Melaniny w skórze chronią jej głębsze warstwy przed szkodliwym działaniem promieni ultrafioletowych, które wchodzą w skład promieniowania słonecznego. Pod wpływem tych promieni ilość melaniny się zwiększa, powodując przejściową zmianę zabarwienia skóry (opaleniznę).Epiderma, skórka – w szerokim znaczeniu jest to tkanka roślinna okrywająca, obejmująca zarówno powierzchniową warstwę komórek pędu, jak i korzenia. W ściślejszym znaczeniu epiderma definiowana jest jako skórka pędu roślin naczyniowych – powierzchniowa powłoka łodygi, liści i organów generatywnych, podczas gdy skórkę korzenia nazywa się ryzodermą (epiblemą). Skórka wyróżniana jest także w budowie różnych części różnych pokoleń mszaków. Tworzy ją warstwa ściśle do siebie przylegających żywych komórek pozbawionych chloroplastów. Najczęściej jest to pojedyncza warstwa komórek. U roślin magazynujących wodę epiderma jest wielowarstwowa. W tym przypadku wierzchnia warstwa komórek zapewnia ochronę organu, a kolejne warstwy magazynują wodę tworząc tkankę wodną.
Wytwarza włosy, paznokcie, gruczoł łojowy, potowy, mlekowy (elementy martwe). Warstwa rogowa naskórka ochrania skórę przed czynnikami chorobotwórczymi. Poza tym, nie przepuszcza wody.
Melanina znajdująca się w naskórku nadaje barwę skórze i chroni przed działaniem promieniowania słonecznego.
Preparat histologiczny w MŚ, barwienie HE. Naskórek zaznaczono.
Skóra (łac. cutis, gr. derma) – największy narząd powłoki wspólnej (łac. integumentum commune) kręgowców o złożonej budowie i wielorakich funkcjach; powłoka właściwa.Tkanka nabłonkowa, tkanka graniczna, nabłonek (łac. epithelium-nabłonek, textus epithelialis-tkanka nabłonkowa ) – tkanka zwierzęca. Zawiązki nabłonka pojawiają się już w stadium blastuli, ale może się on różnicować znacznie później z listków zarodkowych: ektodermy, entodermy, mezodermy, albo zależnie od grupy systematycznej zwierząt i narządu.
Optyczna tomografia koherencyjna skóry palca przedstawiająca warstwy naskórka. U góry znajduje się warstwa zrogowaciała z warstwą złuszczającą się, a w środku znajduje się warstwa świetlana. Na dole widoczne powierzchowna część skóry właściwej. Przewody potowe są dobrze widoczne.
Tkanka podskórna – wewnętrzna warstwa skóry. Zbudowana jest z tkanki łącznej właściwej luźnej; zawiera również tkankę tłuszczową w ilości zależnej od odżywienia, płci, czynności hormonów i stanu metabolizmu. Tłuszcz zgromadzony pod skórą stanowi zapas źródła energii, warstwę izolacyjną oraz chroni przed urazami. Umożliwia częściowe przesuwanie się skóry nad podłożem mięśniowym lub kostnym.Błona podstawna (łac. membrana basalis) – wyspecjalizowana struktura, występująca pomiędzy przypodstawną częścią plazmalemmy komórek miąższowych, a tkanką podporową.
Przypisy
- Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8.
- Józef Razowski: Słownik entomologiczny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987. ISBN 83-01-07907-X.
- Biologia. Multimedialna encyklopedia PWN Edycja 2.0. pwn.pl Sp. z o.o., 2008. ISBN 978-83-61492-24-5.
- Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, PZWL 2005, ISBN 83-200-3367-5.
Zobacz też[]
Warstwa zrogowaciała naskórka (łac. stratum corneum) - najbardziej zewnętrzna, wierzchnia warstwa naskórka, zbudowana z dużych, płaskich, wielościennych martwych, bezjądrzastych komórek wypełnionych keratyną, które przemigrowały z warstwy ziarnistej. Komórki migrują z tej warstwy do stratum disjunctum, warstwy, która uległa złuszczeniu. Na powierzchni tych komórek znajduje się płaszcz hydrolipidowy (wodnotłuszczowy) powstały z glikolipidów.Milimetr (symbol: mm) – podwielokrotność metra, podstawowej jednostki długości w układzie SI. Jeden milimetr równa się 10 m. W notacji naukowej można go zapisać jako 1 E-3 m oznaczający 0,001 × 1 m.
Warto wiedzieć że... beta
Bezkręgowce (Invertebrata) – zespół wszystkich grup zwierzęcych o rozmaitych planach budowy i różnym pochodzeniu, przeciwstawiany potocznie kręgowcom (Vertebrata). Jest to sztuczna jednostka systematyczna grupująca zwierzęta wielokomórkowe (Metazoa), wyodrębniane na podstawie negatywnej cechy diagnostycznej – braku szkieletu wewnętrznego (osiowego) w postaci kręgosłupa i czaszki. Pozostałe cechy, którymi określa się bezkręgowce nie są jednoznaczne. Do bezkręgowców należy 97–99% współcześnie występujących zwierząt. Liczba opisanych gatunków przekracza 1 milion.
Stefania Jabłońska, właśc. Stefania Szela Ginsburg-Jabłońska (ur. 7 września 1920 w Warszawie) – polska lekarka, profesor doktor habilitowany medycyny, specjalista dermatolog, laureatka Nagrody Roberta Kocha (1985). Jest jednym z najczęściej cytowanych naukowców polskich. Czł. honorowy 48 towarzystw naukowych na świecie.
Warstwa jasna naskórka (łac. stratum lucidum) - warstwa naskórka, położona pomiędzy warstwą ziarnistą i zrogowaciałą; nie występuje na całej powierzchni skóry, tylko tam, gdzie naskórek jest mocno zrogowaciały, tzn. na stopach i dłoniach; zbudowana z silnie spłaszczonych, ściśle do siebie przylegających komórek. Składa się z trzech do pięciu warstw martwych keratynocytów.
pwn.pl Sp. z o.o. to spółka z Grupy Wydawniczej PWN zajmująca się oferowaniem rozwiązań językowych (m.in. usługi tłumaczeń profesjonalnych w biurze tłumaczeń, usługi nauki języków obcych przez e-learning, sprzedaż tłumaczy komputerowych Translatica oraz słowników multimedialnych PWN) oraz aplikacji multimedialnych i edukacyjnych (m.in. encyklopedii i atlasów) dla klientów indywidualnych i biznesowych. Siedziba spółki mieści się we Wrocławiu, lecz jej główny adres to biuro zlokalizowane w Poznaniu.
Zwierzęta (Animalia) – królestwo obejmujące wielokomórkowe organizmy cudzożywne o komórkach eukariotycznych, bez ściany komórkowej, w większości zdolne do aktywnego poruszania się. Są największym i najbardziej zróżnicowanym gatunkowo królestwem organizmów. Największą grupę zwierząt stanowią bezkręgowce, a wśród nich owady. Drugą, obok bezkręgowców, grupą zwierząt są kręgowce. Wśród nich tradycyjnie wyróżnia się ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki, do których należy również człowiek.
Marcello Malpighi (ur. 10 marca 1628 w Crevalcore koło Bolonii, zm. 29 listopada 1694 w Rzymie) - włoski biolog i lekarz, jeden z najznakomitszych uczonych okresu baroku. Opisał naczynia włosowate, krwinki, budowę owadów, w tym tchawki i narządy wydalnicze (cewka Malpighiego).
Wydawnictwo Naukowe PWN SA – wydawnictwo z siedzibą w Warszawie, założone w 1951, w obecnej formie prawnej działające od 1997. Wydawnictwo Naukowe PWN SA stanowi jednostkę dominującą Grupy kapitałowej PWN, w skład której wchodzi kilkanaście przedsiębiorstw, głównie wydawnictw.