Nagminne zapalenie przyusznic
Wirus świnki – wirus RNA z rodziny paramyksowirusów wywołujący u człowieka świnkę. Występuje jako pojedynczy serotyp i nie ma rezerwuaru zwierzęcego. Zawiera jednoniciowy łańcuch RNA o ujemnej polarności. Po raz pierwszy wirus został opisany w 1945 roku przez Johna Franklina Endersa. W 1954 roku za pomocą mikroskopii elektronowej określono jego morfologię.Ślinianka przyuszna lub dawniej przyusznica, (łac. glandula parotidea)- to duży gruczoł ślinowy, występujący parzyście. Jest największą ze ślinianek. Jej masa waha się od 20-30 g. Położona jest na bocznej powierzchni twarzoczaszki.
Zapalenie jąder (łac. orchitis) – stan zapalny tkanek jądra, będący najczęsciej powikłaniem przeszkody podpęcherzowej u mężczyzn powyżej 50 roku życia, a u mężczyzn poniżej 40 roku życia - jako powikłanie wad lub infekcji dróg moczowo-płciowych. Objawia się bólem i tkliwością jąder, najądrza i powrózków nasiennych, bólem krocza oraz obrzękiem moszny.
Nagminne zapalenie przyusznic, świnka (łac. parotitis epidemica, ang. mumps) – choroba wirusowa ludzi dotycząca głównie dzieci w wieku szkolnym, wywoływana przez wirus świnki, objawiająca się w około połowie przypadków bolesnym powiększeniem ślinianek przyusznych. Dzięki wprowadzeniu szczepień ochronnych zachorowalność i częstość powikłań w krajach rozwiniętych znacznie się zmniejszyły. Wbrew powszechnej opinii, na świnkę można zachorować więcej niż jeden raz w ciągu życia, jednak nie zdarza się to często.
Spis treści
Etiologia[]
Do zakażeń wirusem dochodzi najczęściej zimą i wczesną wiosną. Rozszerza się drogą kropelkową lub przez ślinę, która może się znajdować na pożywieniu albo przedmiotach. Wirus ma dużą zdolność zarażania.
Okres wylęgania wynosi 2–3 tygodni, a okres zarażalności zaczyna się 2–4 dni przed wystąpieniem objawów i trwa 7–9 dni po ustąpieniu. Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa.
Objawy i przebieg[]
Bardzo często (u połowy chorych) nie występują żadne objawy choroby i zakażenie można stwierdzić jedynie przez wykrycie przeciwciał we krwi. Jeżeli przebieg jest objawowy, najczęstszymi objawami są:
Obrzęk ślinianek powoduje ból przy otwieraniu ust i gryzieniu. Skóra nabrzmiała jest blada, lekko błyszcząca, napięta.
Opisywane powikłania:
Leczenie[]
Leczenie polega na podawaniu leków przeciwgorączkowych, przeciwzapalnych (mają one na celu zapobieganie powikłaniom) oraz hamujących namnażanie wirusów, poprawiających zarazem odporność. W zapaleniu jądra i zapaleniu stawów podaje się kortykosterydy i niesterydowe leki przeciwzapalne. W leczeniu dodatkowo ważny jest wypoczynek i izolacja osoby chorej. Często ulgę może przynieść rozgrzanie obolałych miejsc przez założenie miękkiego szalika na szyję, ciepłe okłady czy też smarowanie maścią ogrzewającą. Dodatkowo warto pamiętać by podawane osobie chorej posiłki nie były ani za gorące ani za zimne, dodatkowo o nieostrym smaku, płynne lub półpłynne.
Przeciwko śwince dostępne są szczepienia, w Polsce obowiązkowe, wchodzące w skład kalendarza szczepień. Zazwyczaj jest to szczepionka skojarzona tzn. jednoczesne szczepienie przeciwko śwince, odrze i różyczce. Szczepienie wykonuje się między 13-15 miesiącem życia a następnie dawkę przypominającą w 10 roku życia. Twórcą szczepionki jest Maurice Hilleman.
Historia[]
Choroba opisywana była już w czasach starożytnych, jej objawy, w tym zapalenie jąder, opisał Hipokrates. Objawy neurologiczne w śwince opisał Robert Hamilton w XVIII wieku. W 1934 jej etiologię wirusową udowodnili Johnson i Goodpasture.
Przypisy
- Internetowy System Aktów Prawnych (pol.). mz.gov.pl. [dostęp 2013-06-07].
Bibliografia[]
Linki zewnętrzne[]
