Naddominacja
Niedokrwistość sierpowata, anemia sierpowata (ang. sickle cell anemia) – rodzaj wrodzonej niedokrwistości spowodowanej nieprawidłową budową hemoglobiny. Mutacja punktowa w genie łańcucha β (HBB) hemoglobiny powoduje zmianę pojedynczego aminokwasu w sekwencji białka (z kwasu glutaminowego na walinę, w pozycji 6 od końca NH2). Hemoglobinę z tak zmienioną, nieprawidłową strukturą I-rzędową określa się jako hemoglobinę S (HbS) w przeciwieństwie do normalnej, występującej u dorosłych hemoglobiny A (HbA). Hemoglobina S charakteryzuje się zmienionymi w porównaniu z hemoglobiną A własnościami fizykochemicznymi.Malaria, zimnica (łac. malaria, plasmodiosis, dawne nazwy: febra z łac. febris = gorączka i paludyzm) – ostra lub przewlekła, tropikalna choroba pasożytnicza, której różne postacie wywoływane są przez jeden lub więcej z pięciu gatunków jednokomórkowego pierwotniaka z rodzaju Plasmodium:
Heterozygota – organizm posiadający zróżnicowane allele tego samego genu (np. Aa), w tym samym locus na chromosomach homologicznych. Gamety osobnika heterozygotycznego mogą być różne, tzn. mogą zawierać zupełnie odmienny materiał genetyczny.
Naddominacja, przewaga heterozygot, superdominacja, owerdominacja – zjawisko lepszego dostosowania się osobników będących heterozygotami względem danego genu niż każdej z obu homozygot do danych warunków środowiskowych. Jest ona jednym z mechanizmów utrzymujących polimorfizm genetyczny w populacji.
Przykładem naddominacji jest mutacja punktowa w genie kodującym łańcuch beta-globiny - białka wchodzącego w skład hemoglobiny. Jeśli występuje ona w obu allelach, powoduje anemię sierpowatą. Jednak ponieważ heterozygoty nie chorują na malarię, zmutowany allel utrzymuje się w populacji, zwłaszcza na terenach występowania malarii. Jest to jeden z nielicznych pewnych przykładów na naddominację. Ze względu na rozpowszechnienie w Europie mutacji powodującej mukowiscydozę postawiono hipotezę, że utrzymuje się ona dzięki przewadze heterozygot. Jako presję selekcyjną zaproponowano między innymi cholerę, dur brzuszny i nietolerancję laktozy, jednak jak dotąd żadne wyjaśnienie nie jest powszechnie uznane.
Zobacz też[]
Przypisy
- ↑ Marzena Popielarska-Konieczna: Słownik szkolny : biologia. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2003, s. 317. ISBN 83-7389-096-3.
- Gabriel SE, Brigman KN, Koller BH, Boucher RC, Stutts MJ. (1994) Cystic fibrosis heterozygote resistance to cholera toxin in the cystic fibrosis mouse model. Science 266(5182):107-9 PMID 7524148
- Pier GB, Grout M, Zaidi T, Meluleni G, Mueschenborn SS, Banting G, Ratcliff R, Evans MJ, Colledge WH. (1998) Salmonella typhi uses CFTR to enter intestinal epithelial cells. Nature 393(6680):79-82 PMID 9590693
- Modiano G, Ciminelli BM, Pignatti PF. (2007) Cystic fibrosis and lactase persistence: a possible correlation. Eur J Hum Genet. 15(3):255-9 PMID 17180122