Municypium

Municypium (łac. municipium) – w starożytności był to teren położony w Italii, podbity przez Starożytny Rzym.

Gaius Iulius Caesar, Gajusz Juliusz Cezar, ur. 12 lipca 100 p.n.e. (13 lipca 102 r. p.n.e. – koncepcja Mommsena i Diona) w Rzymie, zm. 15 marca 44 p.n.e. w Rzymie – rzymski polityk, wódz, dyktator i pisarz. Jeden z członków stronnictwa popularów, spowinowacony z Cynną i Mariuszem. Po ich śmierci piastował kolejno urzędy kwestora, edyla, pretora, konsula i dyktatora. Sławę zdobył dzięki namiestnictwu w Galii i dzięki pomocy swych żołnierzy udało się mu pokonać opozycję, skupioną wokół senatu i Pompejusza – tzw. optymatów, aby następnie, po wieloletnich walkach, przejąć pełnię władzy w Rzymie. Zamordowany w idy marcowe przez senatorów pod przywództwem Marka Brutusa oraz Gajusza Kasjusza. W testamencie adoptował syna swojej siostrzenicy Gajusza Oktawiusza, późniejszego Oktawiana Augusta, wyznaczając go na swego spadkobiercę.Starożytny Rzym – cywilizacja rozwijająca się w basenie Morza Śródziemnego i części Europy. Jej kolebką było miasto Rzym leżące w Italii, które w pewnym momencie swoich dziejów rozpoczęło ekspansję, rozszerzając swoje panowanie na znaczne obszary i wchłaniając m.in. kulturę starożytnej Grecji. Cywilizacja rzymska, nazywana też niekiedy grecko-rzymską, razem z pochodzącą z Bliskiego Wschodu religią – chrześcijaństwem, stworzyła podstawy późniejszej cywilizacji europejskiej. Miasto Rzym zaczęło kształtować się w VIII wieku p.n.e., natomiast kres stworzonego przez nie państwa nastąpił formalnie w 1453 roku n.e. (wraz z upadkiem Konstantynopola i tym samym Cesarstwa bizantyńskiego), choć dosyć często jako koniec starożytnego Rzymu przyjmuje się rok 476 n.e., w którym upadło Cesarstwo zachodniorzymskie.

Municypia zawarły z Rzymem przymierze, dzięki któremu mogły się cieszyć częściową autonomią i tolerancją, w tym religijną, pod warunkiem udzielania Rzymowi określonej pomocy wojskowej i ograniczenia praw mieszkańców, np. zakazu głosowania i piastowania urzędów. Dozwolone były m.in. małżeństwa z obywatelami rzymskimi.

Prawo rzymskie – termin oznaczający najczęściej prawo starożytnego Rzymu, które rozwijało się od czasów prawa zwyczajowego, aż do kodyfikacji Justyniana I Wielkiego (VI wiek n.e.). Prawo rzymskie miało istotny wpływ na rozwój prawodawstwa europejskiego (tzw. recepcja prawa rzymskiego) w postaci prawa powszechnego (ius commune) w średniowieczu, pandektystykę która osiągnęła swoje apogeum w XIX wieku, a także na współczesną naukę, rozwijaną jako przedmiot uniwersytecki.Obywatele rzymscy (łac.: cives Romani, pierwotnie – quirites, później ogólnie – cives) – w prawie rzymskim kategoria osób wolnych, którym status civitatis umożliwiał korzystanie z pełnej rzymskiej zdolności prawnej.

Z czasem municypia zostały przekształcone w gminy, następnie za sprawą Gajusza Juliusza Cezara w miasta na prawie rzymskim, a ich mieszkańcy uzyskali pełnię praw obywatelskich rzymskich.

Dziś mianem municypium określa się ograniczone prawa obywatelskie w okresie średniowiecza i epoki wczesnonowożytnej, szczególnie w miastach na prawie niemieckim. Municypia to również jednostki współczesnego podziału terytorialnego w niektórych krajach europejskich.