Mobilia herbowe
Przeczytaj także...
Róża (Rosa L.) – rodzaj krzewów należących do rodziny różowatych (Rosaceae). Znanych jest 150–200 gatunków występujących na półkuli północnej, czasem podaje się nawet dwukrotnie większą liczbę, co wynika z różnego traktowania taksonów. Większość ozdobnych odmian róży rozmnaża się przez okulizację na podkładkach z dzikich róż.Dewiza heraldyczna jest krótką, najczęściej łacińską sentencją - choć spotkać można i dewizy w językach narodowych - przekazującą ogólną mądrość, wyraźnie nawiązującą do ideologii rycerskiej i szlacheckiej.
Herb (nazwa przyjęta z niem. Erbe "dziedzictwo") – znak rozpoznawczo-bojowy, wywodzący się z symboliki heroicznej lub znaków własnościowych, od XII w. ustalany według ścisłych reguł heraldycznych, pełniący funkcję wyróżnika osoby stanu rycerskiego, później szlacheckiego, także rodziny, rodu, organizacji kościelnej, mieszczańskiej bądź cechu rzemieślniczego, korporacji, miasta, jednostki podziału terytorialnego lub państwa.
Róża (Rosa L.) – rodzaj krzewów należących do rodziny różowatych (Rosaceae). Znanych jest 150–200 gatunków występujących na półkuli północnej, czasem podaje się nawet dwukrotnie większą liczbę, co wynika z różnego traktowania taksonów. Większość ozdobnych odmian róży rozmnaża się przez okulizację na podkładkach z dzikich róż.Dewiza heraldyczna jest krótką, najczęściej łacińską sentencją - choć spotkać można i dewizy w językach narodowych - przekazującą ogólną mądrość, wyraźnie nawiązującą do ideologii rycerskiej i szlacheckiej.
Herb (nazwa przyjęta z niem. Erbe "dziedzictwo") – znak rozpoznawczo-bojowy, wywodzący się z symboliki heroicznej lub znaków własnościowych, od XII w. ustalany według ścisłych reguł heraldycznych, pełniący funkcję wyróżnika osoby stanu rycerskiego, później szlacheckiego, także rodziny, rodu, organizacji kościelnej, mieszczańskiej bądź cechu rzemieślniczego, korporacji, miasta, jednostki podziału terytorialnego lub państwa.
Godło
Mobilia herbowe (franc. Meuble héraldique) – godła heraldyczne umieszczane na tarczy herbowej, nazywane także figurami zwykłymi.
Stanowią liczną grupę godeł heraldycznych, czasem uważaną za jedyną i właściwą ich grupę. Jak wskazuje nazwa, obejmują wszelkie przedstawienia herbowe ruchome, w przeciwieństwie do figur heraldycznych które zgodnie z regułami mają określone miejsce na tarczy i nie mogą być dowolnie przemieszczane.
Fleur-de-lis, fleur-de-lys, niekiedy w archaicznej pisowni fleur-de-luce (fr. „kwiat lilii”) – figura heraldyczna w kształcie stylizowanego kwiatu lilii, najprawdopodobniej kosaćca żółtego (Iris pseudacorus).Godło – symbol wyróżniający, znak rozpoznawczy przynależności osoby bądź przedmiotu do szerszej grupy rodowej, prawnej lub społecznej, np. herb, gmerk, logo.
Mobilia herbowe opisuje się po opisaniu zasadniczych barw tarczy i figur heraldycznych. Mogą występować pojedynczo lub w grupach (najczęściej 2, 3 lub 5 godeł), możliwe jest umieszczenie różnych godeł na jednej tarczy. Godła powinny dobrze wypełniać pole tarczy herbowej, nie sprawiając wszakże wrażenia wtłoczenia i nie dotykając krawędzi tarczy. Pojedyncze umieszczane są zazwyczaj centralnie, w grupach wypełniają najczęściej równomiernie pole herbu lub figury heraldycznej. Mogą być również umieszczane, zwykle w liczbie trzech, w sposób właściwy figurom heraldycznym, co uwzględnia się w opisie, mówiąc np trzy sześcioramienne gwiazdy złote w pas (herb Gwiazdy) lub trzy błękitne głowy kozie w słup (Zerwikaptur). Gdy pole tarczy jest równomiernie wypełnione grupą najmniej trzech godeł mówi się o obłożeniu tarczy.
Korona rangowa – element herbu rycerskiego i szlacheckiego. Umieszczana pierwotnie zwykle na hełmie jest jedną z heraldycznych oznak godności. Początkowo w XII-XIV w. korona umieszczana była tylko nad herbami królów i książąt. Później także nad herbami pozostałej arystokracji i zwykłej szlachty. Od końca XVI wieku najczęściej umieszczana bezpośrednio nad tarczą, zaś hełmy z klejnotami były umieszczane powyżej, bądź pomijane. W przypadku koron zamkniętych, mitry lub korony królewskiej, hełmy powyżej korony nie były umieszczane. W heraldyce napoleońskiej zamiast koron rangowych wprowadzono czapki (birety), zbliżone nieco wyglądem do mitry książęcej. Może ozdabiać jedynie herby nadane przez udzielnego monarchę. W heraldyce polskiej, w przeciwieństwie do zasad heraldycznych wielu innych krajów stanowi, umieszczana na hełmie, konieczny element herbu szlacheckiego.Klejnot, cymer (łac. clenodium, staropol. z niem. (Helm-)Kleinod) – zwieńczenie hełmu łączące się z nim za pośrednictwem korony rangowej lub przepaski, z której rozwijały się labry.
Mobilia mogą również, choć nieco rzadziej, występować na tarczy w dużych grupach, bez określania ilości, tworząc deseń sprawiający wrażenie wykrojenia z wzorzystej tkaniny. Krawędź tarczy w takim przypadku ucina niejako niektóre godła, które wyjątkowo mogą i muszą dotykać krawędzi. Takie rozmieszczenie mobiliów herbowych określa się jako tarczę usianą, np dawny herb królów Francji z tarczą błękitną, usianą złotymi liliami.
Figura heraldyczna – wzór występujący na tarczy herbowej, powstały z podziału tarczy, zaliczane do szeroko pojętych godeł heraldycznych.Orzeł – popularny nie tylko w Europie symbol państwowy, wykorzystywany także w heraldyce w takich kompozycjach jako godło, trzymacze lub herb.
Mobilia herbowe można podzielić na kilka podstawowych grup:
Przykłady mobiliów herbowych[]
kotwica
Bazyliszek (gr. basiliskos, łac. regulus), czasem nazywany królem węży – mityczne stworzenie, pojawiające się w legendach, podaniach i bajkach wielu narodowości (także w Polsce).Język francuski (fr. langue française lub français) – język pochodzenia indoeuropejskiego z grupy języków romańskich. Jako językiem ojczystym posługuje się nim ok. 80 mln ludzi: ok. 65 mln Francuzów, ok. 4,5 mln Belgów (czyli 42%), ok. 1,5 mln Szwajcarów (czyli 20%), a także ok. 8 mln mieszkańców kanadyjskich prowincji Québec, Ontario i Nowy Brunszwik. Ok. 201 milionów osób na całym świecie używa francuskiego jako języka głównego (oszacowanie z 2009 r. według Organisation mondiale de la Francophonie), a 72 miliony jako drugiego języka codziennego (w tym krajach Maghrebu). Wiele z tych osób mieszka w krajach, w których francuski jest jednym z języków urzędowych, bądź powszechnie używanych (54 kraje). Paradoksalnie, w Algierii, Maroku, i Tunezji, gdzie nie ma statusu języka urzędowego, jest bardziej rozpowszechniony niż w wielu krajach Czarnej Afryki, w których jest jedynym językiem urzędowym.
klucz
rożek myśliwski
głowa świętego
lew idący
.svg)
ryby
róża
pięciornik
zboże
Zobacz też[]
Ordery herbowe nadawały herbowi dostojności, były pewnego rodzaju oznaką godności. Ordery, nadawane konkretnej osobie za konkretne zasługi, nie wchodziły na trwałe do herbu i nie podlegały dziedziczeniu.Gryf – mityczne zwierzę przedstawiane najczęściej z ciałem lwa oraz z głową i skrzydłami orła. Niektóre źródła dodają jeszcze uszy dzikiego osła. Na początku gryf pojawia się w sztuce, znacznie później w literaturze, widać także znaczne różnice pomiędzy opisami gryfa a jego obrazowaniem. Najstarsze przedstawienia pochodzą ze starożytnej Mezopotamii z ok. 3000 r. p.n.e., równocześnie motyw pojawił się w Egipcie. Do Europy dotarł ok. 1600 r. p.n.e. poprzez wyspy Kretę i Cypr. Pierwsza wzmianka pisana o gryfach pochodzi z ok. V w. p.n.e.
Warto wiedzieć że... beta
Trzymacze heraldyczne – postacie ludzkie lub zwierzęta umieszczane po jednej lub - częściej - po obu stronach, niekiedy za tarczą herbową, i podtrzymujące ją.
Lew (Panthera leo) – duży, mięsożerny ssak lądowy z rodziny kotowatych, drugi po tygrysie – co do wielkości – wśród czterech ryczących wielkich kotów. Jedyny kot żyjący w zorganizowanych grupach socjalnych, zaliczany do tzw. wielkiej piątki Afryki – pięciu najbardziej niebezpiecznych zwierząt afrykańskich (słoń, nosorożec, bawół, lew i lampart). Samiec lwa, łatwo rozpoznawalny po grzywie, może ważyć 150–250 kg. Największy znany samiec ważył 375 kg, był to lew o imieniu Simba, żył on do 1970 roku w Colchester Zoo. Samice są znacznie mniejsze, ważą 110–160 kg (największe 185 kg) i nie mają grzywy. Samce zajmują się zdobywaniem i obroną terytorium oraz ochroną stada i zapładnianiem samic. Samice polują i opiekują się lwiątkami. Lwy zamieszkiwały niegdyś Afrykę, Azję i Europę, a jeśli uznać lwy amerykańskie za podgatunek Panthera leo – to również Amerykę Północną i Południową. Współcześnie występują tylko w Afryce, gdzie są narażone na wyginięcie i szczątkowo w Indiach, gdzie ich stan liczebny określony został jako krytyczny.
Smok – fikcyjne stworzenie, najczęściej rodzaj olbrzymiego, latającego gada. Występuje w licznych mitach i legendach oraz w literaturze, filmach i grach. Według wielu mitów smoki obdarzone były dużą inteligencją, potrafiły posługiwać się magią, znały ludzką mowę, a także ziały ogniem. Poza tym posiadały lub strzegły rozmaitych skarbów.
Labry – niem. labwerk (ornament roślinny), łac. lista, lusca, fascia – części zewnętrzne tarczy herbowej, mające kształt wielkich liści wyszczerbionych, wyrastających z boków hełmu, zwykle symetrycznie po obu stronach, często obejmujące jako ornament również całą tarczę herbową.
Krzyż heraldyczny – element tarczy, jedno z popularnych godeł herbowych. Zachodnia heraldyka zna około 300 krzyży heraldycznych, jednakże w polskiej heraldyce szlacheckiej stosowano tylko kilkanaście, m.in.: krzyż kawalerski i ćwiekowy, a także półtorakrzyż, półtrzeciakrzyż, krzyż potrójny, krzyż rozdarty, krzyż grecki i łaciński.
Zawołanie (łac. proclamatio, od clamare - krzyczeć) werbalny element polskiego herbu szlacheckiego, nie występuje nigdzie poza heraldyką polską.