Mitologia perska
Przeczytaj także...
Szahname, pers.: شاهنامه "Księga królewska" – perski epos narodowy autorstwa Ferdousiego (940 - 1020 albo 1025), opowiadający tradycyjną historię Iranu od stworzenia świata do upadku dynastii Sasanidów.Bóg lub bóstwo – istota nadprzyrodzona, której istnienie postuluje większość religii. Zajmuje się nim teologia i filozofia, gdzie jest ono uważane za zagadnienie metafizyczno-egzystencjalne. Ze względu na duże zróżnicowanie rozumienia tego pojęcia, trudno jest o jego jednoznaczną definicję (co dodatkowo utrudniają założenia teologiczne związane z tym zagadnieniem, pochodzące z poszczególnych religii). Jako najbardziej różniące się od siebie, należy wyodrębnić definicje używane przez religie politeistyczne i monoteistyczne, deizm, panteizm oraz panenteizm.
Dualizm w znaczeniu religijnym to pogląd reprezentowany przez wiele religii, doktryn religijnych i herezji, dotyczący natury i pochodzenia dobra i zła istniejącego w świecie. Radykalny dualizm zakłada istnienie dwóch równorzędnych sił "Dobra" i "Zła", "Światła" i "Ciemności", "Dobrego Boga" i "Złego Boga", równorzędnych i współodwiecznych. Widzialny świat miałby być efektem ścierania się tych dwóch sił. Doktryny dualistyczne wiążą materię z pierwiastkiem "złym", zaś element duchowy - z "dobrym".
Szahname, pers.: شاهنامه "Księga królewska" – perski epos narodowy autorstwa Ferdousiego (940 - 1020 albo 1025), opowiadający tradycyjną historię Iranu od stworzenia świata do upadku dynastii Sasanidów.Bóg lub bóstwo – istota nadprzyrodzona, której istnienie postuluje większość religii. Zajmuje się nim teologia i filozofia, gdzie jest ono uważane za zagadnienie metafizyczno-egzystencjalne. Ze względu na duże zróżnicowanie rozumienia tego pojęcia, trudno jest o jego jednoznaczną definicję (co dodatkowo utrudniają założenia teologiczne związane z tym zagadnieniem, pochodzące z poszczególnych religii). Jako najbardziej różniące się od siebie, należy wyodrębnić definicje używane przez religie politeistyczne i monoteistyczne, deizm, panteizm oraz panenteizm.
Dualizm w znaczeniu religijnym to pogląd reprezentowany przez wiele religii, doktryn religijnych i herezji, dotyczący natury i pochodzenia dobra i zła istniejącego w świecie. Radykalny dualizm zakłada istnienie dwóch równorzędnych sił "Dobra" i "Zła", "Światła" i "Ciemności", "Dobrego Boga" i "Złego Boga", równorzędnych i współodwiecznych. Widzialny świat miałby być efektem ścierania się tych dwóch sił. Doktryny dualistyczne wiążą materię z pierwiastkiem "złym", zaś element duchowy - z "dobrym".
Mitologia perska – niezbyt trafna nazwa mitologii irańskiej, zbioru mitów i podań o bogach i bohaterach, funkcjonujących pośród ludów irańskich.
Mitologia irańska jest poświadczona w wielu źródłach, jednak pochodzących z wielu epok, spisanych w odmiennych językach, w różnych konwencjach. Czasami bohaterom nadawano odmienne imiona, czasami odmiennie przedstawiano ich dzieje. Stąd często utrudniona lub sprzeczna interpretacja, brak spójnej syntezy.
Aryman lub Ahriman (od staroirańskiego, awestyjskiego Angra Mainju, Angra Mainyu - zły duch, średnioperskie: Ahriman) – to bóg ciemności, demonów, otchłani, uosobienie zła, kłamstwa, zniszczenia, pan ciemności i podziemnego świata w mazdaizmie i zoroastryzmieMazdaizm – staroirański kult boga Ahura Mazdy (Ormuzda), który uważany był za uosobienie wszelkiej mądrości, dobra i prawdy, boga walczącego ze złem oraz stwórcy pierwszego człowieka – kapłana Gajomarata. Odwiecznym wrogiem żyjącego w krainie światłości Ahura Mazdy był Angra Mainju.
Podstawowymi źródłami są: Awesta z Gathami, napisy klinowe z czasów Achemidów, Szahname (Księga Królewska) autorstwa Ferdousiego oraz tradycja ludowa (słabo zbadana).
Wierzenia i kulty irańskie mają wiele cech wspólnych z wierzeniami i kultami Hindusów, co jest dowodem na istnienie pierwotnej wspólnoty indoirańskiej. W mitach irańskich dostrzega się też paralele z wierzeniami słowiańskimi, jednak są one słabo zbadane. Wierzenia irańskie interesowały już starożytnych Greków, za ludzi o szczególnych zdolnościach uważano perskich kapłanów – magów.
Zurwanizm – henoteistyczna religia mieszkańców obecnego Iranu za czasów panowania Partów i wczesnych Sasanidów uznająca Zurwana za najwyższe i aetycze bóstwo. Zwalczana przez Sasanidów uległa starszemu zaratusztrianizmowi. Początkowo była przez krótki okres religią Persów.Słowianie – gałąź ludów indoeuropejskich posługujących się językami słowiańskimi, o wspólnym pochodzeniu, podobnych zwyczajach, obrzędach i wierzeniach. Zamieszkują Europę wschodnią, środkową i południową oraz pas północnej Azji od Uralu po Ocean Spokojny. Stanowią najliczniejszą grupę ludności indoeuropejskiej w Europie.
Bóstwa[ | edytuj kod]
Inne postacie[ | edytuj kod]
Inne pojęcia[ | edytuj kod]
Literatura przedmiotu[ | edytuj kod]
Zobacz też[ | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Ormuzd lub Ahura Mazda (dosł. Pan Mądry, Pan Wszystkowiedzący; staroperski: Ahuramazda, średnioperski: Ohrmazd, Ormuzd, Hormuzd, Ohrmizd) – najwyższe bóstwo w religiach irańskich: mazdaizmie i zaratusztrianizmie. Bóg stworzyciel, walczący stale ze Złym Duchem Arymanem. Stwórca świata i ładu w kosmosie i praw nim rządzących, uosobienie ładu i absolutnej mądrości. Jego symbolem jest oczyszczający ogień. Wyobrażany był w postaci uskrzydlonej tarczy słonecznej.Aži Dahaka, Zahhak ("wąż Dahak", śrper. Dahak, nwper. Zahak) – mityczny król-smok, który objął władzę nad Irańczykami po utracie przez Dżamszida (awest. Jima Chszaeta), z powodu popadnięcia w pychę, boskiego charyzmatu - chwareny (nwper. farr - "chwała").
Warto wiedzieć że... beta
War - w mitologii perskiej to podziemne schronienie wybudowane przez Jimę (Dżemszyda) na polecenie Ahury w krainie Arianem Waedżo (Iranwedż). Według niektórych starszych pism ludzie chronili się przez trzy srogie zimy w podziemnym Warze.
Awesta, Avesta, Apastak, Awistak (z irańskiego apartak=prawo) – to święta natchniona księga zawierająca teksty religijne wyznawców mazdaizmu i zaratusztrianizmu (zoroastryzmu), czyli fragmenty starych irańskich przekazów datowanych na VII wiek p.n.e. lub na okres jeszcze wcześniejszy: II tysiąclecie p.n.e.
Hindusi, Indusi, Indyjczycy (ang. Indians) − ogólna nazwa obywateli Indii i emigrantów pochodzenia indyjskiego, a także mieszkańców subkontynentu indyjskiego w czasach przed uzyskaniem przez Indie niepodległości (w 1947 roku).
Ferdousi (albo Firdausi, właściwie: Abol Ghasem Ferdousi, pers. ابوالقاسم فردوسی), (ur. 940 w pobliżu Tusu, zm. tamże 1020 albo 1025) - perski poeta epicki, autor Szahname, narodowego eposu Persów i Tadżyków.
Mitra (sankr. Mitráḥ, awest. Miθrō ميترا) – w mitologii indyjskiej bóg wedyjski z grupy Aditjów, najczęściej wymieniany w tekstach wraz z Waruną. W kręgu cywilizacji perskiej z czasem urósł do roli jednego z ważniejszych świętych zaratusztrianizmu. Główne bóstwo mitraizmu, znane jako Sol Invictus (Słońce Niezwyciężone), Kosmokratos (Władca Kosmosu), utożsamiane z Heliosem. Mimo to Mitra nie jest utożsamiany z Solem (Słońcem), pierwotnie nie był też bóstwem solarnym.
Języki indoirańskie są największą grupą języków indoeuropejskich, w skład której wchodzą języki indyjskie, irańskie i dwa niesklasyfikowane języki. W sumie obejmuje 296 języków. Posługują się nimi ludzie na terytorium rozciągającym się od wschodniej Turcji po Pakistan i zachodnią część Indii.
Mit (stgr. μῦθος mythos – "myśl, zamysł, temat rozmowy, opowieść, baśń") – opowieść o otaczającym ludzkość świecie, opisująca historię bogów, zjawisk paranormalnych, demonów, legendarnych bohaterów oraz historię stworzenia świata i człowieka. Próbowała ona wyjaśnić odwieczne zagadnienia dotyczące bytu ludzkiego, mistyki, życia i śmierci, dobra i zła, jak również istnienie zjawisk przyrody (np. pory roku, piorun). Z religiologicznego punktu widzenia mit, obok świętych ksiąg jest teologicznym uzasadnieniem przedmiotu wiary religijnej.