Mirtowce
Przeczytaj także...
Kotewka (Trapa L.) – rodzaj roślin wodnych z rzędu mirtowców z rodziny krwawnicowatych (Lythraceae), który z powodu odrębności morfologicznej był dawniej zwykle wyodrębniany do osobnej rodziny kotewkowatych (Trapaceae). W obrębie rodzaju opisywano bardzo wiele gatunków, odmian i form różniących się budową owocu. W bardziej współczesnych publikacjach wyróżnia się jednak zazwyczaj już tylko 2 lub 3 gatunki. Zasięg tych roślin obejmuje obszary subtropikalne i umiarkowane w Afryce, Azji i Europie, jako gatunki introdukowane występują także w Ameryce Północnej i Australii. W Polsce występuje tylko jeden gatunek – kotewka orzech wodny T. natans.Trudziczkowate (Combretaceae) – rodzina roślin z rzędu mirtowców zawierająca w zależności od ujęcia systematycznego od 13 do 20 rodzajów obejmujących około 500 gatunków (z czego 250 reprezentuje rodzaj Combretum, a 200 – Terminalia). Należą tu drzewa i liany rosnące zazwyczaj w lasach monsunowych oraz krzewy spotykane głównie na sawannach. Rośliny z trzech rodzajów (Lumnitzera, Conocarpus i Laguncularia) tworzą namorzyny. Największe zróżnicowanie rodzajów jest w subsaharyjskiej Afryce, poza tym liczni przedstawiciele spotykani są w Azji Południowo-Wschodniej oraz w tropikalnej części Ameryki Południowej i Środkowej. Dane kopalne świadczą o dawniej szerszym rozprzestrzenieniu rodziny, w tym o występowaniu w Europie podczas trzeciorzędu.
Bodziszkowce (Geraniales Dumortier) – grupa roślin okrytonasiennych stanowiąca klad wyróżniany w randze rzędu w różnych systemach klasyfikacyjnych. Grupa niejednorodna morfologicznie, do niedawna różnie ujmowana w systematyce roślin. Dopiero w 2011 analizy molekularne potwierdziły bliskie, siostrzane pokrewieństwo z rzędem mirtowców. Grupa koronna rzędu datowana jest na 88 do 80 milionów lat temu.
Kotewka (Trapa L.) – rodzaj roślin wodnych z rzędu mirtowców z rodziny krwawnicowatych (Lythraceae), który z powodu odrębności morfologicznej był dawniej zwykle wyodrębniany do osobnej rodziny kotewkowatych (Trapaceae). W obrębie rodzaju opisywano bardzo wiele gatunków, odmian i form różniących się budową owocu. W bardziej współczesnych publikacjach wyróżnia się jednak zazwyczaj już tylko 2 lub 3 gatunki. Zasięg tych roślin obejmuje obszary subtropikalne i umiarkowane w Afryce, Azji i Europie, jako gatunki introdukowane występują także w Ameryce Północnej i Australii. W Polsce występuje tylko jeden gatunek – kotewka orzech wodny T. natans.Trudziczkowate (Combretaceae) – rodzina roślin z rzędu mirtowców zawierająca w zależności od ujęcia systematycznego od 13 do 20 rodzajów obejmujących około 500 gatunków (z czego 250 reprezentuje rodzaj Combretum, a 200 – Terminalia). Należą tu drzewa i liany rosnące zazwyczaj w lasach monsunowych oraz krzewy spotykane głównie na sawannach. Rośliny z trzech rodzajów (Lumnitzera, Conocarpus i Laguncularia) tworzą namorzyny. Największe zróżnicowanie rodzajów jest w subsaharyjskiej Afryce, poza tym liczni przedstawiciele spotykani są w Azji Południowo-Wschodniej oraz w tropikalnej części Ameryki Południowej i Środkowej. Dane kopalne świadczą o dawniej szerszym rozprzestrzenieniu rodziny, w tym o występowaniu w Europie podczas trzeciorzędu.
Bodziszkowce (Geraniales Dumortier) – grupa roślin okrytonasiennych stanowiąca klad wyróżniany w randze rzędu w różnych systemach klasyfikacyjnych. Grupa niejednorodna morfologicznie, do niedawna różnie ujmowana w systematyce roślin. Dopiero w 2011 analizy molekularne potwierdziły bliskie, siostrzane pokrewieństwo z rzędem mirtowców. Grupa koronna rzędu datowana jest na 88 do 80 milionów lat temu.
.jpg)
Mirtowce (Myrtales Rchb.) – rząd roślin okrytonasiennych z kladu różowych. Zaliczanych tu 9 rodzin obejmuje 380 rodzajów z ponad 13 tysiącami gatunków.
Morfologia[ | edytuj kod]
Pokrój Przede wszystkim drzewa i krzewy o korze łuskowatej, nie brak jednak i roślin zielnych. Liście Najczęściej o blaszce niepodzielonej, u większości naprzeciwległe. Przylistki często obecne, ale drobne. Kwiaty Przeważnie obupłciowe, promieniste, zwykle 4-5-krotne, o koronie wolnopłatkowej. Charakterystyczne jest kubeczkowato rozszerzone dno kwiatowe, które zrasta się z często dolną zalążnią słupka.Systematyka[ | edytuj kod]
Ujęcie systematyczne rzędu jest jasne i we wszystkich nowoczesnych systemach klasyfikacji roślin okrytonasiennych stanowi on jedną jednostkę.
Korona (łac. corolla, ang. corolla) – element kwiatu składający się z okółka barwnych płatków korony (petala), które stanowią powabnię dla owadów, lub innych zwierząt zapylających kwiaty. Korona stanowi wewnętrzną część okwiatu.Integrated Taxonomic Information System (ITIS) – system zaprojektowany do dostarczania informacji taksonomicznych o organizmach. Został utworzony w 1996 r. System jest wspierany przez agencje rządowe Stanów Zjednoczonych Ameryki, Kanady i Meksyku. Współpracuje z taksonomami z całego świata. Jest partnerem Species 2000 i Global Biodiversity Information Facility (GBIF). Współuczestniczy w realizacji międzynarodowego programu Katalog Życia (Catalogue of Life Programme).
Pozycja i podział według APWeb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rząd należy do kladu różowych (rosids) i w jego obrębie jest kladem siostrzanym bodziszkowców:
Podział na rodziny według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Nie wymienione w kladogramie taksony, a wyłączane dawniej jako odrębne rodziny, włączone zostały do wyżej wymienionych. Przykładowo pokłękowate (Sonneratiaceae) okazały się nie być taksonem monofiletycznym i zaliczane do tej rodziny rodzaje włączane są obecnie do krwawnicowatych, podobnie jak rodzaj kotewka (Trapa) (czasem wyłączany w osobną rodzinę kotewkowatych) i granatowiec (Punica). Rodziny Oliniaceae i Rhynchocalycaceae włączane są do Penaeaceae.
System Cronquista – system klasyfikacji roślin okrytonasiennych. Został opracowany przez amerykańskiego botanika Arthura Cronquista (1919-1992) i opublikowany w jego dziełach: An Integrated System of Classification of Flowering Plants (1981) i The Evolution and Classification of Flowering Plants (1968, 2. wyd. 1988).System APG IV – system klasyfikacyjny roślin okrytonasiennych opublikowany w roku 2016 przez członków Angiosperm Phylogeny Group. Jest to kolejna wersja systemu klasyfikacyjnego rozwijanego od 1998 roku, sukcesywnie zastępująca poprzednie klasyfikacje (APG I z 1998, APG II z 2003 i APG III z 2009). Klasyfikacja bazuje na analizie powiązań filogenetycznych między grupami roślin, ustalanych głównie na podstawie danych molekularnych. System został skompilowany przez 16 autorów z 6 krajów, ale uwzględnia też wyniki warsztatów przeprowadzonych w Kew Gardens oraz ankiety internetowej, na którą odpowiedziało 441 respondentów z 42 krajów. Szerokie konsultacje i uznanie sugestii większości zamiast przyjęcia stanowiska ekspertów (np. w kwestii szerokiego ujęcia rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae zamiast jej podziału) spowodowało zresztą kontrowersje w środowisku (Angiosperm Phylogeny Website publikuje w przypadkach spornych klasyfikację sugerowaną przez ekspertów, niżeli przyjętą w APG IV opinię większości).
Podział według systemu Reveala (1994-1999)
Cronquist wydziela rodziny Sonneratiaceae, Punicaceae i Trapaceae z rodziny Lythraceae.
Przylistek (łac.stipula, ang. stipule) – organ wykształcający się po obu stronach nasady ogonka liściowego lub liścia siedzącego u wielu przedstawicieli roślin okrytonasiennych. Wykształcają się one zwłaszcza u podstawy liści zaopatrywanych przez trzy ślady (luki) liściowe. Powstają z dolnej części zawiązka liściowego (z górnej powstaje zwykle ogonek i blaszka liściowa). Wykształcają się jako zróżnicowane morfologicznie i pełniące rozmaite funkcje organy. Często mają postać liściokształtną i pełnią funkcję asymilacyjną (np. u grochu Lathyrus aphaca), czasem dodatkowo chronią zawiązki i młode liście. Szczególną rolę ochronną pełnią łuskowate przylistki okrywające pąk i chroniące go przed uszkodzeniem (np. w przypadku pąków zimujących). U niektórych roślin (np. u robinii) przylistki wykształcają się jako ciernie, u innych mają postać włosków lub gruczołów.Krzew – roślina drzewiasta o zdrewniałej łodydze, która od nasady rozgałęzia się na wiele pędów równorzędnych. W przeciwieństwie do drzew u krzewów brak osi głównej – pnia.
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2018-11-09] (ang.).
Rząd (łac. ordo) – jedna z podstawowych kategorii systematycznych stosowanych w systematyce organizmów, niższa od gromady (classis w zoologii) lub klasy (classis w botanice), a wyższa od rodziny (familia). Termin ordo został wprowadzony przez Karola Linneusza jako jedna z pięciu podstawowych kategorii w hierarchicznym systemie klasyfikacji biologicznej. Kategoriami pomocniczymi dla rzędu są nadrząd (superordo), podrząd (subordo) i infrarząd (infraordo), a w literaturze anglojęzycznej stosowane są jeszcze czasem parvorder (niższa od infrarzędu), magnorder (wyższa od nadrzędu), grandorder i mirorder (między rzędem a nadrzędem).Liść (łac. folium) – organ roślinny, element budowy części osiowej (pędowej) roślin telomowych. Wyrastające z węzłów końcowe elementy rozgałęzień pędu, wyodrębniające się ze względu na funkcję i budowę od łodygi (nie mają np. zdolności do nieprzerwanego wzrostu). Pełnią głównie funkcje odżywcze i z tego powodu mają zwykle dużą powierzchnię umożliwiającą ekspozycję na odpowiednią ilość promieniowania słonecznego. Poza tym liście biorą udział w transpiracji, gutacji i wymianie gazowej. Nierzadko liście pełnią także funkcje spichrzowe, czepne, ochronne, obronne i pułapkowe, w takich przypadkach ulegając daleko idącym przystosowaniom w zakresie funkcji i budowy.
Warto wiedzieć że... beta
Mirtowate (Myrtaceae Juss.) – rodzina roślin należąca do rzędu mirtowców. Obejmuje około 140 rodzajów skupiających około 5,8 tysiąca gatunków. Występują na wszystkich kontynentach w strefie tropikalnej – w Ameryce Środkowej i Południowej, w Afryce subsaharyjskiej, w Azji południowej i wschodniej oraz w Australii i na wyspach Pacyfiku. Jeden rodzaj – mirt (Myrtus) rośnie także w basenie Morza Śródziemnego. Największe zróżnicowanie roślin tej rodziny występuje w Australii i Ameryce Południowej. Do cech charakterystycznych rodziny należy występowanie u jej przedstawicieli kulistych zbiorniczków z olejkami eterycznymi powstającymi w wyniku rozpuszczania ścian komórek.
Drzewa – grupa roślin, do której zaliczają się największe rośliny lądowe. Grupa ta nie jest taksonem – grupuje tylko organizmy roślinne podobne morfologicznie i funkcjonalnie. Drzewa są roślinami wieloletnimi o zdrewniałych łodygach (i zwykle też korzeniach). Od innych roślin drzewiastych (krzewów i krzewinek) różnią się posiadaniem łodygi głównej (pnia) rozgałęziającej się dopiero od pewnej wysokości. Liczne rozgałęzienia wraz z listowiem tworzą koronę drzewa. Do drzew zalicza się niekiedy rośliny posiadające kłodzinę zamiast pnia zakończoną pękiem liści tj. paprocie drzewiaste, sagowcowe, palmy, pandany, juki i draceny. Bardziej zawężone definicje wyłączają wieloletnie rośliny o zdrewniałych łodygach, które nie posiadają zdolności przyrostu na grubość i nie tworzą korony ze zdrewniałych rozgałęzień łodygi. Dział botaniki zajmujący się drzewami to dendrologia (gr. δένδρον – drzewo). W Polsce kilkadziesiąt tysięcy najstarszych i najbardziej okazałych drzew podlega ochronie prawnej jako pomniki przyrody. W leksykonach lub spisach gatunków roślin drzewa bywają oznaczane symbolem przypominającym symbol Saturna lub alchemiczny symbol ołowiu, tj. podwójnie kreślone h. (Pojedynczo kreślone h, czyli ħ, oznacza krzew)
Słupek, słupkowie (łac. pistyllum, ang. pistil) – żeński organ płciowy w kwiecie okrytonasiennych. Zbudowany jest ze zrośniętych ze sobą lub wolnych owocolistków (carpellae), które są zmodyfikowanymi liśćmi (najprawdopodobniej utworami homologicznymi do makrosporofili). Słupki zajmują zawsze centralne miejsce w kwiecie, gdzie mogą występować pojedynczo lub w większej liczbie.
Wiesiołkowate (Onagraceae Juss.) – rodzina roślin z rzędu mirtowców zawierająca około 22 rodzaje i około 656 gatunków. Rodzina kosmopolityczna, jest rozpowszechniona na całym świecie od strefy borealnej po tropikalną poza suchymi strefami Afryki i Australii. Nazwa rodziny pochodzi od rodzaju Onagra (obecnie Oenothera).
Penaeaceae – rodzina roślin z rzędu mirtowców. W ujęciu systemu APG IV z 2016 obejmuje 9 rodzajów z 29 gatunkami. Należą tu wrzosopodobne krzewy (Penaeeae) i zimozielone drzewa (Olinieae i Rhynchocalyceae). Występują one w większości na niewielkim obszarze w Afryce w Kraju Przylądkowym i tylko zasięg rodzaju Olinia obejmuje większe przestrzenie Afryki wschodniej po Etiopię na północy i Wyspę Świętej Heleny na Atlantyku. Drzewa z rodzaju Olinia wykorzystywane są jako rośliny lecznicze i źródło drewna, z kolei niektóre rośliny wrzosopodobne są uprawiane jako ozdobne.
Jean Henri Jaume Saint-Hilaire (ur. 29 października 1772 w Grasse, zm. 1845) - francuski przyrodnik i malarz naturalista, twórca botanicznych ilustracji.
Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.