Mieszanina – układ dwóch lub więcej pierwiastków lub związków chemicznych zmieszanych z sobą w dowolnym stosunku i wykazujących swoje indywidualne właściwości.
Aspekt chemiczny[ | edytuj kod]
Mieszaninę zasadniczo dzieli się na fazę dyspergującą (inaczej rozpraszającą, czyli otoczenie, w jakim następuje rozproszenie) i fazę zdyspergowaną (substancję rozproszoną). W roztworach fazą dyspergującą jest rozpuszczalnik, a zdyspergowaną rozpuszczona substancja.
Heterogeniczność - jest to niejednorodność (zróżnicowanie). Może tyczyć się każdej dziedziny życia. W środowisku informatycznym oznacza zróżnicowaną wielkość struktur danych, różną funkcjonalność, różne modele danych, np.: sieć komputerowa, która zawiera serwery z zainstalowanymi różnymi systemami operacyjnymi. W dziedzinie chemii fizycznej i materiałoznawstwa oznacza „wielofazowość” – stan układu termodynamicznego, w którym składa się on z więcej niż jednej fazy (np. heteroazeotrop, heterozeotrop). Pojęciem przeciwnym jest homogeniczność (np. homozeotrop, homoazeotrop).Chromatografia (gr. χρῶμα (chrōma) = barwa + γράφω (graphō) = piszę) to technika analityczna lub preparatywna służąca do rozdzielania lub badania składu mieszanin związków chemicznych.
Rodzaje mieszanin[ | edytuj kod]
Wyróżnia się dwa rodzaje mieszanin:
mieszaniny jednorodne, homogeniczne, czyli roztwory, na przykład stopy metali, benzyna, solanka, ocet, roztwory wodne soków, powietrze. Wzrokowe określenie składu mieszaniny jednorodnej jest zazwyczaj niemożliwe.
mieszaniny niejednorodne, heterogeniczne, na przykład opiłki metalu zmieszane z cukrem, piasek z wodą, zaprawa murarska, kawa mielona z wodą, groch z fasolą. Składniki mieszanin niejednorodnych można często określić bez pomocy aparatury analitycznej.
Podział na mieszaniny jednorodne i niejednorodne jest umowny, a granice pomiędzy nimi nie są wyznaczone w sposób ścisły (dotyczy to zwłaszcza koloidów) – zależy on od wielkości cząstek w poszczególnych fazach.
Rektyfikacja (destylacja frakcyjna/frakcjonowana/frakcjonująca) – z fizycznego punktu widzenia destylacja kaskadowa (wielopoziomowa), w której każdy stopień procesu jest zasilany produktem (destylatem) poprzedniego; z punktu widzenia inżynierii procesowej rektyfikacja jest procesem jednostkowym, w którym mieszanina ciekła jest rozdzielana na frakcje o różnej (zwykle zbliżonej) lotności.Rozpuszczanie – proces fizykochemiczny polegający na takim zmieszaniu ciała stałego, gazu lub cieczy w innej cieczy lub gazie, że powstaje jednorodna, niemożliwa do rozdzielenia metodami mechanicznymi mieszanina. Mieszanina taka nazywana jest roztworem, zaś substancja, w której to się odbywa, nazywana jest rozpuszczalnikiem.
Sposoby rozdzielania mieszanin[ | edytuj kod]
sączenie i filtracja
odparowanie
ekstrakcja
sedymentacja
destylacja i rektyfikacja
krystalizacja
chromatografia
elektroforeza
wymiana jonowa
adsorpcja
flotacja
osmoza
rozdział grawitacyjny
Pojęcie mieszanina jest jednym z podstawowych pojęć używanych w aktach prawnych Unii Europejskiej dotyczących bezpieczeństwa używania, oznakowania, klasyfikacji chemikaliów. W unijnym rozporządzeniu CLP (dotyczącym klasyfikacji oznakowania i pakowania chemikaliów) mieszanina jest zdefiniowana jako mieszanina lub roztwór składające się z dwóch lub większej liczby substancji. W rozporządzeniu UE REACH (dotyczącym rejestracji chemikaliów) mieszanina opisuje natomiast (prawie tożsame z mieszaniną) pojęcie preparat.
Dyspersja – stan rozdrobnienia substancji rozproszonej (zawieszonej) w układzie koloidalnym, a także proces tego rozpraszania oraz powstały w jego wyniku układ.Substancja chemiczna (substancja czysta, chemikalia (tylko l.mn.)) – substancja jednorodna, o stałym, określonym składzie chemicznym, jakościowym (co do rodzaju atomów pod względem liczby atomowej i ewentualnie, co do poszczególnych rodzajów atomów w cząsteczce) i najczęściej także ilościowym (liczby atomów różnych rodzajów w cząsteczce); zbiór atomów lub cząsteczek spełniających kryterium stałości składu.
Rozróżnienie pomiędzy mieszaniną a substancją jest szczególnie ważne w aspekcie rozporządzenia CLP, które przewiduje różne okresy przejściowe (inne dla substancji, inne dla mieszanin) we wdrażaniu zmian.

Warto wiedzieć że... beta
Filtracja (sączenie) – metoda oddzielania substancji stałych od cieczy i gazów, poprzez mechaniczne zatrzymanie jednego ciała stałego w przegrodach porowatych (filtrach) przy użyciu odpowiednich aparatów. Ciecz lub gaz otrzymywane po filtracji nazywa się filtratem. Filtracja jest najczęściej stosowanym sposobem oddzielania ciał stałych od cieczy.
Adsorpcja – proces wiązania się cząsteczek, atomów lub jonów na powierzchni lub granicy faz fizycznych, powodujący lokalne zmiany stężenia. Adsorpcji nie należy mylić z absorpcją, która jest procesem wnikania do wnętrza fazy. Adsorpcję, absorpcję i wymianę jonową przyjęło się wspólnie nazywać procesami sorpcji.
Osmoza – dyfuzja rozpuszczalnika przez błonę półprzepuszczalną rozdzielającą dwa roztwory o różnym stężeniu. Osmoza spontanicznie zachodzi od roztworu o niższym stężeniu substancji rozpuszczonej do roztworu o wyższym, czyli prowadzi do wyrównania stężeń obu roztworów.
Rozporządzenie CLP (ang. Classification, Labelling and Packaging) – rozporządzenie wprowadzające w Unii Europejskiej nowy system klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin oparty na Globalnie Zharmonizowanym Systemie Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów opracowanym przez ONZ w 2003 roku. Rozporządzenie CLP uzupełnia Rozporządzenie REACH oraz zastępuje system zawarty w Dyrektywach 67/548/EWG i 1999/45/WE. Rozporządzenie weszło w życie 20 stycznia 2009 i obowiązuje bezpośrednio, bez potrzeby implementacji do prawa polskiego.
Rozpuszczalnik − ciecz zdolna do tworzenia roztworu po zmieszaniu z ciałem stałym, inną cieczą lub gazem. Najbardziej znanym rozpuszczalnikiem jest woda.
Mieszanina niejednorodna − mieszanina, którą zwykle można stosunkowo łatwo rozdzielić metodami mechanicznymi (np. przez filtrację, sedymentację, dekantację, odsiewanie).
Preparat chemiczny – mieszanina lub roztwór co najmniej dwóch substancji chemicznych. Preparat chemiczny nie jest związkiem chemicznym – zawarte w nim pierwiastki ani substancje nie wchodzą w reakcje między sobą i nie tworzą wiązań chemicznych.