Miesiąc synodyczny
Orbita – tor ciała (ciała niebieskiego lub sztucznego satelity) krążącego wokół innego ciała niebieskiego. W Układzie Słonecznym Ziemia, inne planety, planetoidy, komety i mniejsze ciała poruszają się po swoich orbitach wokół Słońca. Z kolei księżyce krążą po orbitach wokół planet macierzystych.Ekliptyka – (z gr. έκλειψις zaćmienie) wielkie koło na sferze niebieskiej, po którym w ciągu roku pozornie porusza się Słońce obserwowane z Ziemi.
Miesiąc gwiazdowy (syderyczny) – średni czas obiegu Księżyca wokół Ziemi. Miesiąc gwiazdowy trwa 27 dni 7 godzin 43 minuty i 11,5 sekundy.
Miesiąc synodyczny, lunacja – średni czas pomiędzy kolejnymi nowiami Księżyca. Przyjmuje się, że miesiąc synodyczny trwa 29 dni 12 godzin 44 minuty i 3 sekundy (co daje ok. 29,531 średniej doby słonecznej).
Miesiąc synodyczny jest o ponad 2 dni dłuższy od miesiąca syderycznego. Czas ten jest potrzebny, by Księżyc ponownie znalazł się w tym samym położeniu względem prostej Słońce-Ziemia. Wychodząc od Księżyca w nowiu, po upływie jednego miesiąca gwiazdowego zobaczymy, że Księżyc okrążył Ziemię o 360°, ale w tym czasie Ziemia przesunęła się po swojej orbicie. Prosta Słońce-Ziemia obróciła się w tym czasie o ok. 30°, czyli Księżyc dla obserwatora ziemskiego nie wrócił jeszcze do wyjściowego położenia względem Słońca. Potrzeba na to właśnie około 2 dodatkowych dni (Księżyc przesuwa się na tle gwiazd w ciągu doby o kąt ok. 13° w kierunku z zachodu na wschód, to jest w kierunku przeciwnym do ruchu dobowego wszystkich innych ciał niebieskich).
W rzeczywistości długość okresu synodycznego wynosi od 29,25 do 29,83 doby. Wskutek ruchu obiegowego Ziemi, prosta Słońce-Ziemia obraca się względem gwiazd w płaszczyźnie ekliptyki w średnim tempie jednego obrotu na rok. Z powodu ciągłych zmian odległości Ziemia-Słońce (orbita ziemska jest spłaszczona) oraz zmian prędkości Ziemi na orbicie, tempo obracania się prostej Ziemia-Słońce w przestrzeni nie jest stałe (patrz: prawa Keplera). Skutkiem tego droga, jaką musi przebyć Księżyc, aby ponownie znaleźć się w wyjściowym położeniu, jest zmienna.
W czasie miesiąca synodycznego zachodzi cały cykl zjawisk astronomicznych – rozpoczyna się on w nowiu, następnie pierwsza kwadra (1/4 lunacji), pełnia i wreszcie ostatnia kwadra.
Miesięczny cykl faz Księżyca (czyli cykl ciemnych i jasnych nocy) ma wpływ na różne cykle biologiczne.
Zobacz też[]
Uwagi
- lub innymi takimi samymi fazami Księżyca
- (29·24·60·60+12·60·60+44·60+3)/86400 ≈ 29,530590 ≈ 29,5306 ≈ 29,531
Przypisy
- Fred Espenak: Eclipses and the Moon's Orbit (ang.). NASA. [dostęp 2014-07-16].
- J.M. Kreiner Astronomia z astrofizyką, rozdział 3.3. „Ruchy Księżyca”, wyd. PWN, Warszawa 1988