Mi-6 (ros. Ми-6) (oznaczenie NATO Hook) – radziecki ciężki śmigłowiec transportowy konstrukcji Michaiła Leontjewicza Mila. Był to pierwszy w ZSRR śmigłowiec transportowy o udźwigu ładunku wewnątrz ładowni 12000 kg, a na zaczepach zewnętrznych 9000 kg. Budowany w kilku wersjach: dźwigowej, pasażersko-transportowej, przeciwpożarowej i transportowej. Od 1963 stosowany w wojsku, jak i w zastosowaniach cywilnych. W Polsce użytkowany od 1974 roku i wycofany z eksploatacji w latach 90 XX wieku. Produkowany jako dźwig powietrzny oznaczony jako Mi-10, posłużył też jako baza do budowy jeszcze większego śmigłowca Mi-12.

Historia[ | edytuj kod]

Latem 1954 roku przystąpiono do prac nad ciężkim śmigłowcem transportowo-desantowym o napędzie turbinowym. Duży udźwig wiązał się ze znacznymi rozmiarami wirnika i ostatecznie wybrano pięciołopatowy wirnik o średnicy 35 metrów, przebadany w CAGI (Centralny Instytut Aerohydrodynamiczny).

Wiosną 1957 wytoczono z hali pierwszy egzemplarz oznaczony jako Mi-6 i rozpoczęły się próby na uwięzi. Oblatany został w czerwcu tego roku, a próby odbywały się na obecnie nieistniejącym lotnisku Zacharkowo w Moskwie. W ramach prac badawczych zbudowano 5 prototypów.

30 października 1957 roku załadowano do śmigłowca 385 worków z balastem i w czasie lotu trwającego 24 minuty pobito rekord świata w udźwigu ładunku – w czasie 11 minut Mi-6 uniósł ładunek 12000 kg na wysokość 2432 m. Ogólnie pobito 16 różnych rekordów na tej maszynie, także ówczesny rekord prędkości lotu wynoszący 340 km/h ustalony w 1966 roku. Pomimo tego nadal prowadzono prace badawczo-rozwojowe nad konstrukcją śmigłowca. W 1962 na wysokości 2000 m doszło do pożaru jednego z prototypów, którego nie udało się opanować i doszło do katastrofy, w której zginęło 3 członków załogi. Kolejne kłopoty sprawił rezonans ziemny przy małej prędkości obrotowej silników, podwyższonej temperaturze powietrza i roboczej prędkości kątowej wirnika nośnego na śliskiej nawierzchni, co wymagało kolejnych prób i doświadczeń, które zaowocowały m.in. zmianą kształtu łopat z trapezowego na prostokątny.

Początkowo Mi-6 nie był wyposażony w autopilota, co sprawiało duże problemy w obsłudze. Z czasem zainstalowano go oraz inne przyrządy jak żyrobusola, czy instalacja przeciwoblodzeniowa, a załoga została powiększona o jednego członka – nawigatora. Pozwoliło to na pracę śmigłowca w różnych porach dnia i w trudnych warunkach pogodowych.

Mi-6 po raz pierwszy został pokazany publicznie w czasie defilady w Tuszynie w 1958 roku, ale praktycznie użytkowanie rozpoczęto w 1963 w Turkmenistanie przy bardzo wysokich temperaturach otoczenia. W następnych latach użytkowany był w kolejnych republikach radzieckich i w 1965 po raz pierwszy pokazano go za granicą – w Paryżu na Salonie Lotniczym.

W 1966 Mi-6 demonstrowany był w Europie Zachodniej, z czego przez ponad miesiąc wykonywał różne prace we Francji, m.in. demonstracyjne gaszenie lasu na południu kraju z 60 strażakami na pokładzie. W 1967 po pokazie na paryskim Salonie Lotniczym śmigłowiec znów poleciał na południe Francji, aby wziąć udział w gaszeniu pożarów. 10 sierpnia 1967 roku w czasie takiej akcji maszyna rozbiła się wraz z 7-osobową radziecką załogą i 2 Francuzami utrzymującymi łączność z ziemią. Przyczyną katastrofy były złe warunki nawigacyjne.

Mi-6 szeroko stosowane były w gospodarce ZSRR do przewozu urządzeń wiertniczych i przemysłowych w rejony trudno dostępne, do prac montażowych, a także w wojsku do przewozu żołnierzy i ładunków bojowych. Podzespoły Mi-6 zostały wykorzystane przy budowie kolejnego śmigłowca Mi-10, oblatanego w wersji długonogiej w 1960, a pokazany publicznie na defiladzie w Tuszynie w 1961 wraz z transportowanym ładunkiem – składanym domkiem dla geologów. Mi-10 ustanowił kilka rekordów, w 1966 oblatano jego krótkonogi wariant przeznaczony do prac budowlano-montażowych. Pierwszym zagranicznym użytkownikiem Mi-10 była Holandia, potem odsprzedanych do USA.