Membranofony (instrumenty perkusyjne membranowe) – grupa instrumentów muzycznych w systematyce instrumentologicznej Curta Sachsa, w których źródłem dźwięku jest drgająca membrana (wibrator), wykonana zazwyczaj ze skóry lub błony, tworząca jedną z części instrumentu. Jej wibracja pobudzana jest uderzeniem pałką, szczotką lub dłonią. Membrana rozpięta jest na cylindrycznym, stożkowym lub innym podobnym korpusie, który jest zarazem pudłem rezonansowym instrumentu.
Kotły – instrument perkusyjny z rodziny membranofonów. Składa się z błony zwanej membraną, rozpiętej ponad korpusem w kształcie misy, zwyczajowo wykonanym z miedzi. Muzyk grający na kotłach (kotlista) wydobywa z nich dźwięk, uderzając w naciąg instrumentu odpowiednią pałką z wykończeniem filcowym. Inaczej niż w większości bębnów, kotły wydają dźwięk o określonej wysokości, możliwe jest zatem ich strojenie. Z formy instrumentu wojskowego kotły wyewoluowały do postaci nieodzownego elementu orkiestry symfonicznej już w XVIII wieku. Dziś wykorzystują je nie tylko orkiestry symfoniczne i marszowe, ale również zespoły rockowe.Skóra – surowiec wykorzystywany w przemyśle, pozyskiwany z powłoki ciała zwierząt dzikich i hodowlanych. Jest wykorzystywany m.in. do wyrobu odzieży, obuwia, galanterii, tapicerek samochodowych oraz okładek do książek. Ma również zastosowanie w technice.
Ze względu na właściwości akustyczne wyróżnia się membranofony:
o nieokreślonej wysokości dźwięku (bęben mały, bęben wielki, tom-tom),
o określonej wysokości dźwięku (kotły, rototom).
Strojenie membranofonów drugiej grupy możliwe jest dzięki akustycznemu dopasowaniu rezonatora i równomiernemu napinaniu membrany za pomocą specjalnego mechanizmu.
Strojenie instrumentów muzycznych – regulacja wysokości dźwięków wytwarzanych przez instrument muzyczny, w celu zapewnienia wzajemnej zgodności harmonicznej interwałów pomiędzy dźwiękami w obrębie tego instrumentu oraz w celu uzyskania zgodności z innymi instrumentami przeznaczonymi do wspólnej gry w zespole instrumentalnym (np. orkiestrze).Werbel (snare od angielskiego snare drum) – instrument perkusyjny z grupy membranofonów, który wraz z wielkim bębnem stanowi podstawową część zestawu perkusyjnego. Werbel - jako element zestawu perkusyjnego - określany bywa też jako "bęben mały", co jest dość mylące bo werbel posiada sprężyny rezonujące, dające charakterystyczny efekt szumu.
Ze względu na sposób, w jaki membrana wprawiana jest w wibrację, wyróżnia się membranofony:
uderzane – za pomocą pałki, dłoni lub palców (np. bęben mały i wielki, kotły, tom-tomy),
pocierane – palcami lub wewnętrzną stroną dłoni (np. bęben obręczowy),
dęte (np. mirliton),
Do najpopularniejszych membranofonów należą: kotły, bęben mały, bęben wielki, bęben podłużny, tamburyn prowansalski, tamburyn, bęben obręczowy.
Tom-tom lub rzadziej tom – instrument z grupy membranofonów o nieokreślonej wysokości dźwięku, będący częścią zestawu perkusyjnego. Najczęstsze rozmiary tom-tomów to: 10" x 12" i 11" x 13" (głębokość / średnica). W budowie przypomina werbel (z wyjątkiem sprężyn i napinającego je mechanizmu). W zestawie perkusyjnym tomy umieszcza się zwykle nad bębnem basowym lub montuje do niego przy pomocy statywu. Najniższą brzmieniowo i największą jego odmianą jest kocioł.Tamburyn prowansalski to tradycyjny instrument perkusyjny membranowy używany przez górali wypasąjacych bydło w Prowansji (głównie w okolicach Camargue). Ma od 30 do 40 cm długości. Składa się z membrany (wibrator) naciągniętej na podłużny, wygięty stelaż, tradycyjnie wykonywany ze szkieletów żabich. Występuje zawsze w połączeniu z piszczałką zw. galoubet (Schwegel), trzymaną w prawej ręce, podczas gdy lewą grający uderza w tamburyn. Dźwięki wydobywa się uderzając kostną pałeczką w końcowych częściach instrumentu. Barwa dźwięku jest jasna, choć stosunkowo do rozmiarów instrumentu głęboka, przypominająca żabi rechot.
kotły, bęben
skale instrumentów muzycznych
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]
Informacje o instrumentach perkusyjnych
Membranofony (Polskie ludowe instrumenty muzyczne)

Warto wiedzieć że... beta
Pudło rezonansowe – część instrumentu muzycznego, która współgra z wibratorem (np. ze strunami w gitarze, skrzypcach) i powoduje wzmocnienie dźwięku.
Skale instrumentów muzycznych – poniższy wykres przedstawia zakres dźwięków muzycznych wydawanych przez instrumenty muzyczne, w tym przez głos ludzki. W niektórych wypadkach na instrumentach można wydawać dźwięki o nieco szerszej skali (np. kontrabas orkiestrowy 5-strunowy od C1), który jest również często używany.
Bęben obręczowy – ogólna nazwa rodziny membranofonów charakteryzujących się średnicą naciągu nieproporcjonalną do głębokości ramy, nadającej mu wielce zróżnicowane brzmienie w zależności od miejsca uderzenia; zwykle o pojedynczej membranie, która może być przymocowana do korpusu obręczą ze śrubami (np. brazylijskie Pandeiro), przyklejona do ramy (większość bębnów obręczowych ze środkowego wschodu i płn. Afryki, znanymi tam ogólnie jako riq, daf, dof lub tar), przymocowane do obręczy za pomocą nitów (np. irlandzki bodhran) lub też naciągnięte paskiem skórzanym czy sznurem, jak w bębnach obręczowych Indian Ameryki Płn.
Bęben wielki, inaczej bęben basowy, bęben taktowy, taktownik lub centrala – największy bęben w całym zestawie perkusyjnym, charakteryzujący się mocną konstrukcją i niskim brzmieniem. Wraz z werblem daje podstawę rytmu. Średnica instrumentu mieści się w zakresie od 18" do 26".
Taraban lub tułumbas (tur. daraban) – duży, podłużny bęben kapeli janczarskich, używany także w dawnym wojsku polskim.
Rototom - bęben o pojedynczym naciągu wyróżniający się brakiem korpusu z membraną napiętą na metalowej, dwuczęściowej ramie.
Wibrator w instrumentoznawstwie muzycznym jest częścią instrumentu wytwarzającą drgania dźwiękowe. Wibrator może stanowić główną część instrumentu, jednak równie często może być to jeden z najdrobniejszych elementów w instrumencie. Wibrator odpowiada za wysokość dźwięku, oraz ma wpływ na jego barwę.