Medycyna Mezopotamii
Podstrony: 1 [2] [3] [4]
Gutejowie (Gutejczycy, Gutowie) – starożytny lud wywodzący się z gór Zagros (dzisiejszy zachodni Iran), o nieznanej bliżej przynależności etnicznej. Pod koniec III tysiąclecia p.n.e. doprowadził on do upadku imperium akadyjskiego przejmując na ponad stulecie kontrolę nad terenami środkowej i południowej Mezopotamii.Pokrzyk wilcza jagoda (Atropa belladonna L.) − gatunek rośliny z rodziny psiankowatych (Solanaceae). Ma wiele nazw zwyczajowych: wilcza wiśnia, wilcza jagoda, psinki, leśna tabaka, belladonna. Występuje w Europie, Afryce Północnej, Azji Zachodniej. Introdukowana w części Ameryki Północnej. W Polsce także roślina uprawna i dziczejąca. Występuje głównie w południowej części kraju, roślina rzadka.
Medycyna Mezopotamii – sztuka lekarska, rozwijająca się w Mezopotamii od czasów panowania III dynastii z Ur (druga połowa trzeciego tysiąclecia p.n.e.) wiedza o zdrowiu i chorobach człowieka oraz o sposobach ich leczenia i zapobiegania im. Jako medycyna starożytna miała głównie charakter magiczno-religijny, lecz częściowo również empiryczno-racjonalny, co zostało potwierdzone po analizie archeologicznych znalezisk z okresu Uruk (tereny Uruk, Ur, Lagasz) i innych.
Geograficzne warunki rozwoju cywilizacji, tło kulturowe i historyczne[ | edytuj kod]
Obszar doliny, którą płyną rzeki ludy i religie Mezopotamii, historia Asyrii, historia Babilonii). Władcy terenów doliny Tygrysu i Eufratu podejmowali również próby zagarnięcia dóbr w dolinie Nilu (np. wyprawa Sennacheryba do Egiptu). Opierając się na tzw. „krótkiej chronologii” Jürgen Thorwald wyróżnia okresy:
Wieloletnie kolejnych władcach i historii ich podbojów, natomiast zdobywanie wiedzy o macedońskiej medycynie napotyka poważne trudności, m.in. ze względu na niejednoznaczność dokumentów zapisanych pismem klinowym w formie piktograficznej i w kolejnych wersjach języka sumeryjskiego oraz na ścisły związek medycyny z magią (np. magia babilońska).
Poszukiwania informacji o medycynie w Mezopotamii[ | edytuj kod]
Opinia Herodota (V wiek p.n.e.)[ | edytuj kod]
Herodot, dociekliwy obserwator pracy lekarzy w starożytnym Egipcie, odwiedził Babilon w 450 roku p.n.e. Zachwycał się miastem, mimo jego wcześniejszych zniszczeń przez wojska asyryjskie i perskie. W Dziejach (rok 450 p.n.e.) napisał m.in.:
Tak wielkie jest miasto Babilon i tak wspaniale zbudowane, jak żadne inne znane mi na świecie.
Skalpel - mały, bardzo ostry nożyk, pierwotnie chirurgiczny, o jednostronnym ostrzu. Często wykonany z węgliku tytanu (TiC) (ze względu na jego twardość). Używany w chirurgii do cięcia tkanek miękkich, ale i wszędzie tam, gdzie jego cechy mogą być szczególnie przydatne, np. w modelarstwie, poligrafii.Recepta – pisemne polecenie lekarza, lekarza dentysty, lekarza weterynarii lub felczera dla farmaceuty i w mniejszym stopniu dla chorego dotyczące leków, które mają zostać użyte w leczeniu. W Polsce recepty wypisuje się stosując zarówno język polski jak i łaciński. Wystawianie recept reguluje Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2007 r. w sprawie recept lekarskich (Dz. U. z 2007 r. Nr 97, poz. 646 z późn. zm.). Wzór recepty określa załącznik nr 6 do wyżej wymienionego Rozporządzenia. Recepta ma wymiary nie mniejsze niż 90 mm (szerokość) i 200 mm (długość) oraz nie większe niż 110 mm (szerokość) i 215 mm (długość) (§ 10 ust. 2 Rozporządzenia).
Równocześnie stwierdził:
Prowadzą chorych na rynek, ponieważ nie mają lekarzy. Następnie każdy przechodzień przystępuje do chorego i udziela mu rady odnośnie tej choroby, jeśli sam miał nieszczęście jej ulec, lub też zna chorego, który ma takie same dolegliwości. Omawia to przystępując do chorego i radzi mu środek, który jemu samemu lub znajomemu pomógł w podobnej chorobie. Nikt nie może w milczeniu przejść obok chorego, jeśli go przedtem nie wypyta, na co cierpi.
Ur (sum. uri2/urim2(ŠEŠ.UNUG) lub uri5/urim5(ŠEŠ.AB)) – starożytne miasto w południowej Mezopotamii, w XXI w. p.n.e. stolica imperium III dynastii z Ur; obecnie stanowisko archeologiczne Tall al-Mukajjar w Iraku, położone ok. 15 mil (24 km) na południowy zachód od miasta Nasirijja; przez niektórych badaczy identyfikowane z Ur chaldejskim – biblijnym miastem Abrahama.Racjonalizm (łac. ratio – rozum; rationalis – rozumny, rozsądny) – filozoficzne podejście w epistemologii zakładające możliwość dotarcia do prawdy z użyciem samego rozumu z pominięciem doświadczenia, poprzez stworzenie systemu opartego na aksjomatach, z których poprzez dedukcję można wywieść całość wiedzy. Racjonalizm w nowożytnej filozofii wywodzi się od Kartezjusza. W anglosaskiej tradycji filozoficznej bywa nazywany racjonalizmem kontynentalnym.
Osiągnięcia asyriologii w XIX–XX w.[ | edytuj kod]
Asyriolodzy przełomu XIX/XX wieku osobiście doświadczyli występowania w Mezopotamii licznych chorób zakaźnych i deprymującego wpływu klimatu na układ nerwowy . W czasie swoich ekspedycji niemal wszyscy zetknęli się z malarią, ospą, cholerą, trądem i in. (George Smith, który odkrył w Niniwie Epos o Gilgameszu, zmarł na dżumę w wieku 36 lat). Byli przekonani, że Herodot się mylił – że wysoki poziom kultury starożytnej Mezopotamii musiał być zgodny z poziomem medycyny. Mimo tego przekonania poświęcali zagadnieniom medycznym mało uwagi, mając do dyspozycji stosunkowo niewiele narzędzi badawczych, znacznie mniej niż egiptolodzy, badający zachowane ślady medycyny staroegipskiej. W wydanej w 1962 roku książce „A Short History of Medicine” (Charles Singer, E. Ashworth Underwood), liczącej 915 stron, tekst rozdziału Medicine of Mesopotamia mieści się na ok. 5 stronach. Zajmujący się współcześnie historią medycyny w Mezopotamii Irving Finkel, kurator największej na świecie kolekcji mezopotamskich tabliczek z inskrypcjami klinowymi (Departament Bliskiego Wschodu w Muzeum Brytyjskim), napisał w 1997 roku:
Obecnie nie dysponujemy rzetelnym współczesnym tłumaczeniem jakiejkolwiek istotnej partii opublikowanego dotychczas korpusu tekstów medycznych napisanych pismem klinowym.
Pierwsze próby odczytania pisma klinowego rozpoczęli m.in. Georg Friedrich Grotefend (1775–1853), Rasmus Rask (1787–1832), Eugène Burnouf (1801–1852), Christian Lassen (1800–1876). Współczesna wiedza historyków medycyny pochodzi m.in. ze znajdujących się w licznych muzeach świata fragmentów podręczników medycznych, odnalezionych recept, odbitek pieczęci lekarzy i ich korespondencji z pacjentami-królami, a również z treści kodeksów praw, tekstów eposów, takich jak epos o Gilgameszu poszukującym tajemnicy nieśmiertelności lub epos Gilgamesz, Enkidu i świat podziemny i sumeryjskich mitów, przypominające szamanizm (złe duchy, niosące burze piaskowe lub choroby, np. Pazuzu, Labartu i Lilith). Źródłem cennych informacji są też księgi historyczne Starego Testamentu (np. Księga Jozuego, 1 Księga Samuela, Wojna Sennacheryba z Ezechiaszem według Biblii, zob. Tabela ksiąg Starego Testamentu).
W historii gromadzenia tej części archeologicznych zbiorów, która zawiera treści medyczne, wyróżnia się daty: 1845–1854 Austen Henry Layard i Hormuzd Rassam odkrywają ruiny Biblioteki Aszurbanipala w Niniwie, 666 tablic z treściami medycznymi (półmetrowa warstwa 20. tys. fragmentów); 1885 – pierwsze tłumaczenie (Archibald Sayce); 1904–1921 – dokładniejsze przekłady (Friedrich Küchler, Erich Ebeling, F. von Oefele); 1923 – tłumaczenie R. Campbella Thompsona 1861 Hormuzd Rassam przesyła do Muzeum Brytyjskiego odkopane tabliczki z Eposem o Gilgameszu, 1872 George Smith dokonuje pierwszego przetłumaczenia eposu, 1877 Ernest Choquin de Sarzec znajduje w Girsu pieczęć cylindryczną – kartę wizytową lekarza z ok. 2000 r. p.n.e., prawdopodobnie lekarza księcia Urningirsu z Lagaszu (Ur-Ningirsu I lub Ur-Ningirsu II; zob. kronika władców Lagasz)
1902 Gustave Jéquier (członek wyprawy de Morgana), odkrywa w Suzie stelę z tekstem Kodeksu Hammurabiego – zbioru praw, wprowadzonych w XVIII w. p.n.e. (w XII w. p.n.e. stelę wywiózł z Sippar władca Elamu Szutruk-Nahhunte II); w zbiorze znajdują się paragrafy potwierdzające istnienie specjalności lekarskich, np. chirurgii 1933–1935 Francuz André Parrot identyfikuje Mari, odkrywa m.in. ruiny pałacu króla Zimri-Lima i pobliskiego zigguratu (ok. 3500 rok p.n.e.) oraz odnajduje ponad 200 tys. tabliczek z XIX-XVIII wieku p.n.e. z tekstami dotyczącymi organizacji i stanu państwa oraz codziennego życia jego mieszkańców (ok. 3 tys. tabliczek to listy) 1956 Samuel Noah Kramer (amerykański badacz pisma klinowego) opublikował książkę Die Geschichte beginnt mit Sumer, zawierającą reprodukcję odkopanej w Niniwie tabliczki sprzed ponad czterech tysiącleci, uważanej za najstarszy znany ludzkości podręcznik lekarski (na powierzchni ok. 8×15 cm bezimienny sumeryjski lekarz zapisał ponad tuzin lekarskich recept)Z Kodeksu Hammurabiego
§ 215 Jeśli lekarz wyleczy ciężką ranę człowieka wolnego za pomocą narzędzia z brązu lub jeśli plamkę na oku człowieka narzędziem z brązu otworzy i oko tego człowieka wygoi, to należy mu za to zapłacić 10 miar srebra.
Jałowiec (Juniperus L.) – rodzaj roślin iglastych należący do rodziny cyprysowatych. Liczy ok. 50–71 gatunków, z których w Polsce w warunkach naturalnych występują 2. Rodzaj należy obok sosen do najbardziej rozpowszechnionych przedstawicieli iglastych na Ziemi. Jałowce rosną w strefie klimatu umiarkowanego i subpolarnego na wszystkich kontynentach półkuli północnej, a także w górach w strefie międzyzwrotnikowej. Wiele gatunków i ich odmian uprawianych jest jako rośliny ozdobne.Kodeks Hammurabiego − babiloński zbiór praw zredagowany i spisany w XVIII w. p.n.e. za panowania króla Hammurabiego, szóstego przedstawiciela I dynastii z Babilonu.§ 221 Jeśli lekarz wyleczy złamaną kończynę wolnego człowieka i chore trzewia uzdrowi, to chory ma lekarzowi dać 5 miar srebra.
.jpg)
Podstrony: 1 [2] [3] [4]