Maurycy Dzieduszycki
Podstrony: 1 [2] [3]
Karol Dzieduszycki herbu Sas, hrabia (ur. 7 września 1847, zm. 14 września 1902) - ziemianin, polityk galicyjski. Syn Maurycego Ignacego.Samuel Bogumił Linde (ur. 11 (24) kwietnia 1771 w Toruniu, zm. 8 sierpnia 1847 w Warszawie) – polski leksykograf, językoznawca, tłumacz, bibliograf, pedagog i bibliotekarz.
Maurycy Ignacy Aleksander Dzieduszycki, pseud. M.J.A. Rychcicki (ur. 10 lutego 1813 w Rychcicach, zm. 22 kwietnia 1877 we Lwowie) – historyk polski, pisarz, wicekurator Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, członek Polskiej Akademii Umiejętności. Hrabia, ziemianin, szambelan austriacki od 1855.
Życiorys[ | edytuj kod]
Pochodził z arystokratycznego rodu, był synem Ludwika (szambelana austriackiego, porucznika wojsk inżynieryjnych) i Domiceli Moniki z Bielskich, wnukiem Waleriana (agenta Kościuszki w czasie powstania 1794), prawnukiem Tadeusza (cześnika wielkiego koronnego). Kształcił się w szkole elementarnej ojców bazylianów w Drohobyczu, gimnazjum w Czerniowcach, Gimnazjum jezuitów w Tarnopolu; w latach 1832-1836 studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim. W młodości wiele podróżował po Galicji. Po ukończeniu studiów podjął pracę w cyrkule w Bochni, w 1840 w cyrkule (od 1850 powiecie) lwowskim. W latach 1851-1869 pełnił funkcję wicekuratora Zakładu Narodowego im. Ossolińskich; uregulował sprawy finansowe, uporządkował administrację, doprowadził do przebudowania gmachu. Udało mu się zatrudnić w Zakładzie Ossolińskich m.in. Augusta Bielowskiego, Karola Szajnochę i Franciszka Ksawerego Godebskiego. Jako gorliwy katolik przeprowadził podporządkowanie Biblioteki Zakładu rzymskiemu indeksowi ksiąg zakazanych.
W 1847 był członkiem Stanów Galicyjskich, w 1854 otrzymał godność radcy namiestnictwa w Wiedniu; był ponadto podkomorzym i radcą dworu (1855). Od 1876 sprawował mandat poselski na Sejm Galicyjski z obwodu stryjskiego. W 1856 założył we Lwowie pierwszy galicyjski zakład karno-poprawczy dla kobiet. Cieszył się opinią człowieka bardzo dowcipnego. W 1873 został członkiem czynnym AU, w 1875 członkiem czynnym Krakowskiego Towarzystwa Naukowego; w 1859 otrzymał tytuł członka honorowego Sekcji Historyczno-Statystycznej Towarzystwa Morawsko-Śląskiego do Krzewienia Rolnictwa i Badania Przyrody Kraju. Był odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim papieskiego Orderu Św. Grzegorza (1859), Krzyżem Kawalerskim Orderu Leopolda, Krzyżem Kawalerskim Orderu Żelaznej Korony.
Był autorem prac filozoficznych, utworów poetyckich i prozatorskich. Ceniono go jako historyka-amatora, ale spotykał się z zarzutami pisania z pozycji wyłącznie konserwatywnych i klerykalnych. W obszernej pracy Zbigniew Oleśnicki (1853-1854) przedstawił syntezę dziejów Polski XV wieku. Wykazywał polskie tradycje ziemi oświęcimskiej, określając roszczenia niemieckie do tego terytorium jako bezpodstawne. Interesował się dziejami Kościoła katolickiego w Szwecji oraz historią własnej rodziny. Opracował „Mapę Palestyny” (1862), rozpoczął prace nad II wydaniem Słownika języka polskiego Lindego. Rozpatrywał dzieje Polski z punktu widzenia ultramontańskiego.
W styczniu 1856 sprzedał Andrzejowi Cywińskiemu dobra ziemskie Płotycza wraz z przysiółkiem Budyłówka w obwodzie brzeżańskim.
Został pochowany w kaplicy rodowej na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie, w 1944 zniszczonej przez pocisk artyleryjski.
Podstrony: 1 [2] [3]