.mw-parser-output table.zolnierz-lotnictwo td.naglowek{color:black!important;background:#95a7b9!important}.mw-parser-output table.zolnierz-marynarka td.naglowek{color:white!important;background:#6082B6!important}.mw-parser-output table.zolnierz-lądowe td.naglowek{color:white!important;background:#556B2F!important}.mw-parser-output table.zolnierz-paramilitarny td.naglowek{color:black!important;background:#b6b3c7!important}
Martin Gottfried Weiss (ur. 3 czerwca 1905 w Weiden in der Oberpfalz, zm. 29 maja 1946 w Landsberg am Lech) – niemiecki zbrodniarz wojenny, SS-Obersturmbannführer, komendant obozów koncentracyjnych Neuengamme, Majdanek i Dachau.
KZ-Kommandant - komendant niemieckiego obozu koncentracyjnego. Był najwyższy stopniem i najważniejszym członkiem załogi obozu. Kierował Wydziałem I (komendanturą) i był w pełni odpowiedzialny za całokształt spraw obozowych. Jego zadania i obowiązki wynikały z Regulaminu obozów koncentracyjnych powstałego w 1936.III Rzesza Niemiecka (niem. Das Dritte Reich) – nieoficjalna nazwa państwa niemieckiego pod rządami NSDAP w latach 1933–1945. Oficjalnie państwo nosiło nazwę Rzesza Niemiecka (Deutsches Reich), od 1938 (po Anschlussie Austrii) używano także nazwy Rzesza Wielkoniemiecka (Großdeutsches Reich).
Podczas II wojny światowej pełnił funkcję komendanta obozów, kolejno: Neuengamme (lipiec 1940 – sierpień 1942), Dachau (sierpień 1942 – listopad 1943) i Majdanek (listopad 1943 – kwiecień 1944), pod koniec wojny ponownie znalazł się w Dachau (został także inspektorem całego systemu okolicznych obozów). Weiss uchodzi za kontrowersyjną postać. W Dachau przykładowo uważany był przez więźniów za jednego z najbardziej ludzkich komendantów, gdyż za jego kadencji nastąpiła znaczna poprawa warunków bytowych w obozie. Zabroniono bicia, skrócono czas apeli oraz zezwolono na dostarczanie więźniom większych paczek od rodzin i organizacji humanitarnych. Celem Weissa było, zgodnie z poleceniem Oswalda Pohla (szefa WVHA, które zajmowało się administracją obozów koncentracyjnych), uzyskanie jak najwyższych ekonomicznie zysków z pracy więźniów.
Neuengamme, Hamburg-Neuengamme - nazwa dzielnicy Hamburga (podlega okręgowi Bergedorf). Dawniej niewielka miejscowość autonomiczna. W okresie II wojny światowej siedziba niemieckiego obozu koncentracyjnego Neuengamme (KL).II wojna światowa – największy konflikt zbrojny w historii świata, trwający od 1 września 1939 do 2 września 1945 roku (w Europie do 8 maja 1945), obejmujący zasięgiem działań wojennych prawie całą Europę, wschodnią i południowo-wschodnią Azję, północną Afrykę, część Bliskiego Wschodu i wszystkie oceany. Niektóre epizody wojny rozgrywały się nawet w Arktyce i Ameryce Północnej. Poza większością państw europejskich i ich koloniami, brały w niej udział państwa Ameryki Północnej i Ameryki Południowej oraz Azji. Głównymi stronami konfliktu były państwa Osi i państwa koalicji antyhitlerowskiej (alianci). W wojnie uczestniczyło 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln z bronią. Według różnych szacunków zginęło w niej od 50 do 78 milionów ludzi.
Natomiast w Majdanku jego rządy (jako czwartego z kolei komendanta obozu) nie odbiegały zbytnio od zbrodniczych rządów innych komendantów obozów koncentracyjnych. Wzrosła liczba dokonywanych egzekucji i nadal funkcjonowały komory gazowe. Weiss był także współodpowiedzialny za śmierć kilku tysięcy ciężko chorych więźniów, skierowanych do Majdanka między grudniem 1943 a styczniem 1944 roku z obozów z obszaru III Rzeszy. Umieszczono ich w prymitywnych barakach, bez pożywienia i instalacji sanitarnych. Rezultatem była śmierć niemal wszystkich więźniów. Ponadto podczas częściowej ewakuacji Majdanka w kwietniu 1944 zginęło wielu więźniów, za co również odpowiedzialność ponosił Weiss.
SS-Wirtschafts- und Verwaltungshauptamt (SS-WVHA) – Główny Urząd Gospodarki i Administracji SS. W latach 1942-1945 jeden z najważniejszych urzędów tej organizacji, na które organizacyjnie dzieliła się SS.Heinrich Himmler (ur. 7 października 1900 w Monachium, zm. 23 maja 1945 w Lüneburgu) – polityk, jeden z głównych przywódców Niemiec hitlerowskich i zbrodniarzy II wojny światowej; współtwórca i szef kolejno: SS (od 1929), Gestapo (od 1934), policji (od 1936), minister spraw wewnętrznych (od 1943). Odpowiedzialny za eksterminację Żydów w Europie.
Po odwołaniu z Majdanka był jeszcze ostatnim, legalnym komendantem Dachau. Pełnił także funkcję inspektora wszystkich miejscowych obozów. W kwietniu 1945 roku nie wykonał rozkazu Himmlera o zniszczeniu podległych mu obozów. Po wojnie był głównym oskarżonym w procesie załogi Dachau przed amerykańskim Trybunałem Wojskowym. Skazany na karę śmierci, został stracony przez powieszenie pod koniec maja 1946 roku.
Obóz koncentracyjny – miejsce przetrzymywania, zwykle bez wyroku sądu, dużej liczby osób uznawanych z różnych powodów za niewygodne dla władz. Służyć może różnym celom: od miejsca czasowego odosobnienia osób, wobec których zostaną podjęte później inne decyzje, poprzez obóz pracy przymusowej, czyli de facto niewolniczej, aż po miejsce fizycznej eksterminacji.International Standard Name Identifier (ISNI) – unikalny identyfikator służący wystandaryzowanej identyfikacji
obiektów, podmiotów, autorów dzieł, utworów i publikacji.
Strona internetowa, na której znajdują się dokumenty z procesów załogi Dachau (w tym uzasadnienie wyroku wydanego na Martina Weissa)
Library of Congress Control Number (LCCN) – numer nadawany elementom skatalogowanym przez Bibliotekę Kongresu wykorzystywany przez amerykańskie biblioteki do wyszukiwania rekordów bibliograficznych w bazach danych i zamawiania kart katalogowych w Bibliotece Kongresu lub u innych komercyjnych dostawców.
WorldCat – katalog rozproszony łączący zbiory 71 000 bibliotek ze 112 krajów, które są uczestnikami serwisu Online Computer Library Center. Katalog jest tworzony i prowadzony przez biblioteki, których zbiory są w nim ujęte.
Warto wiedzieć że... beta
Proces załogi Dachau (US vs. Martin Gottfried Weiss i inni) miał miejsce w dniach 15 listopada - 13 grudnia 1945 przed Amerykańskim Trybunałem Wojskowym w Dachau. Na ławie oskarżonych zasiadł Martin Gottfried Weiss (były komendant obozu) oraz 39 innych członków załogi hitlerowskiego obozu koncentracyjnego Dachau. Wśród oskarżonych znaleźli się, oprócz Weissa, między innymi: lekarze Karl Klaus Schilling i Hans Eisele, odpowiedzialni za liczne eksperymenty pseudomedyczne przeprowadzone na więźniach. Oskarżony Johann Baptist Eichelsdorfer był ostatnim komendantem Kaufering IV, podobozu Dachau, dokąd wysyłano niezdolnych do pracy i chorych więźniów, pozostawiając ich swojemu losowi. Innymi ważniejszymi oprawcami, którzy stanęli przed trybunałem byli: Johann Kick (szef Wydziału Politycznego obozu, czyli obozowego Gestapo) i Franz Xaver Trenkle (jeden z głównych wykonawców egzekucji na więźniach i radzieckich jeńcach wojennych przetrzymywanych w obozie). Wśród oskarżonych znalazł się także były szef krematoriów w Auschwitz-Birkenau Otto Moll.
Virtual International Authority File (VIAF) – międzynarodowa kartoteka haseł wzorcowych. Jej celem jest ujednolicenie zapisu nazw osobowych (haseł), dlatego zbiera z bibliotek z całego świata – ich różne wersje i prezentuje je razem, pod jednym, unikatowym identyfikatorem numerycznym. Pozwala to obniżyć koszty i zwiększyć użyteczność danych gromadzonych przez biblioteki. Informacje po dopasowaniu i połączaniu są udostępniane online bibliotekom na całym świecie.
Landsberg am Lech – miasto powiatowe w Niemczech, w kraju związkowym Bawaria, w rejencji Górna Bawaria, w regionie Monachium, siedziba powiatu Landsberg am Lech. Leży nad rzeką Lech, przy autostradzie A96, drodze B17 i liniach kolejowych Monachium – Memmingen i Bobingen - Weilheim in Oberbayern.
Oswald Pohl (ur. 30 czerwca 1892 w Duisburgu, stracony 7 czerwca 1951 w Landsberg am Lech) – szef hitlerowskiego WVHA (Głównego Urzędu Gospodarczo-Administracyjnego SS) oraz SS-Obergruppenführer. Jako główny zarządca niemieckich obozów koncentracyjnych w trakcie II wojny światowej odpowiedzialny pośrednio za wszystkie zbrodnie popełnione na milionach ludzi w tych obozach.
Na mapach: 48°16′13″N 11°28′05″E/48,270278 11,468056 KL Dachau, Konzentrationslager Dachau – pierwszy niemiecki obóz koncentracyjny, założony wiosną 1933 roku w opuszczonej fabryce amunicji na obrzeżach miasta Dachau, na północ od Monachium, w południowych Niemczech. Funkcjonował do 29 kwietnia 1945, oswobodzony przez wojska amerykańskie.
Weiden in der Oberpfalz, Weiden i.d.OPf. - miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Bawaria, w rejencji Górny Palatynat, w regionie Oberpfalz-Nord. Zamieszkuje je 41 954 mieszkańców (31 grudnia 2011). Najbliżej położone duże miasta: Norymberga ok. 150 km na zachód, Praga - ok. 150 km na wschód i Monachium - ok. 250 km na południowy zachód. Nie zostało zburzone podczas II wojny światowej. Leży niedaleko granicy niemiecko-czeskiej.
Kontrola autorytatywna – w terminologii bibliotekoznawczej określenie procedur zapewniających utrzymanie w sposób konsekwentny haseł (nazw, ujednoliconych tytułów, tytułów serii i haseł przedmiotowych) w katalogach bibliotecznych przez zastosowanie wykazu autorytatywnego zwanego kartoteką wzorcową.
