Martin Buber
Podstrony: 1 [2] [3] [4]
Józef Stanisław Tischner, pseud. Wawrzek Chowaniec, Molinista, Józek Szkolny, Jegomość Józek (ur. 12 marca 1931 w Starym Sączu, zm. 28 czerwca 2000 w Krakowie) – polski prezbiter katolicki i filozof. Kawaler Orderu Orła Białego.Narodowy socjalizm (niem. Nationalsozialismus), nazizm (skrót od Nationalsozialismus), czasem określany również jako hitleryzm (od nazwiska Adolfa Hitlera) – rasistowska, antykomunistyczna i antysemicka ideologia Niemieckiej Narodowosocjalistycznej Partii Robotników (NSDAP). Niemiecka skrajna odmiana faszyzmu, opierająca się na biologicznym rasizmie, w szczególności na antysemityzmie, czerpiąca z haseł zarówno nacjonalistycznych, jak i socjalnych, trudna do jednoznacznego uplasowania na klasycznej osi prawica-lewica. Ideologia państwowa w czasie sprawowania władzy w totalitarnych Niemczech przez NSDAP w latach 1933-1945.
Martin Buber (ur. 8 lutego 1878 w Wiedniu, zm. 13 czerwca 1965 w Jerozolimie) – austriacki filozof i religioznawca pochodzenia żydowskiego, poliglota. Badacz tradycji żydowskiej judaizmu i chasydyzmu.
Życiorys[ | edytuj kod]
Dzieciństwo i młodość[ | edytuj kod]
Martin urodził się w 1878 roku w Wiedniu w Monarchii Austro-Węgierskiej (obecnie terytorium Austrii). Urodził się w ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej. Jego hebrajskie imię było Mordechaj. Jego rodzice szybko rozwiedli się (w 1881), i Mordechaj spędzał większość swojego dzieciństwa u dziadka Salomona Bubera we Lwowie (obecnie terytorium Ukrainy). Dziadek był głęboko wierzącym żydem, studiującym literaturę rabiniczną i midrasze. W domu mówiono w języku niemieckim, jidysz i po polsku. Buber uczył się w polskim gimnazjum im. Franciszka Józefa. Posiadał znajomość czternastu języków. W trakcie nauki interesował się kulturą europejską i filozofią. Czytał pisma filozofów Immanuela Kanta, Sørena Kierkegaarda i Friedricha Nietzsche, a Nietzschego chciał przekładać na język polski. Filozofowie ci wywarli silny wpływ na kształtowanie jego poglądów. Pod ich wpływem podjął decyzję o zerwaniu swoich więzi z religią.
W 1896 roku, po maturze, Martin wyjechał do Wiednia i rozpoczął studia akademickie filozofii, historii sztuki, germanistykę i językoznawstwo. Studiuje również w Lipsku, Zurichu i Berlinie. Na studiach poznał swoją przyszłą żonę, Paulę Winkler. W 1904 roku ukazała się jego praca doktorska „Przyczynki do historii problemu indywiduacji” (niem. Beiträge zur Geschichte des Individuationsproblems), w której omówił filozofię Jakuba Böhmego i Mikołaja z Kuzy.
Działalność publiczna[ | edytuj kod]
W 1898 roku osobiście spotkał się z Theodorem Herzlem i po poznaniu jego koncepcji dołączył do ruchu syjonistycznego. Buber nie zgadzał się jednak we wszystkim z Herzlem. Dla Herzla celem syjonizmu było ustanowienie państwa żydowskiego w Ziemi Izraela, ale nie uważał on aby religia była konieczna dla narodu żydowskiego. W jej miejscu widział on kulturę żydowską. Buber dostrzegł potencjał społeczny i duchowy tkwiący w ruchu syjonistycznym. Jednak w przeciwieństwie do Herzla uważał, że nowe państwo będzie potrzebowało religii. Dodawał przy tym, że niezbędnym jest przeprowadzenie reformy judaizmu. W 1902 roku został redaktorem naczelnym tygodnika syjonistycznego Die Welt, jednak rok później ze względu na różnicę zdań z Herzlem wycofał się z tej pracy.
Działalność badawcza[ | edytuj kod]
W 1903 roku Buber zaangażował się w badania ruchu chasydzkiego. Z wielkim uznaniem podziwiał zaangażowanie wspólnot chasydzkich w codzienne życie religijne. W przeciwieństwie do zaangażowanych politycznie organizacji syjonistycznych, chasydzi skupiali się na tych wartościach, które Buber zalecał do przyjęcia przez syjonizm. Buber uznał chasydyzm jako źródło kulturowej odnowy dla judaizmu. W 1904 roku wycofał się ze wszystkich swoich prac w organizacjach syjonistycznych, poświęcając się badaniom i pisaniu. W 1906 roku opublikował w języku niemieckim opowieść o rabinie Nachmanie z Bracławia (niem. Die Geschichten des Rabbi Nachman), a w 1908 roku opublikował zbiór opowieści o twórcy chasydyzmu Israel Baal Szem Towie (niem. Die Legende des Baalschem). Jednak jego interpretacja chasydzkiej tradycji spotkała się z ostrą krytyką uczonych, takich jak na przykład rabina Chaima Potoka. Pomimo to, Buber nadal kontynuował swoje badania, publikując liczne opracowania. Wygłaszał również wiele wykładów na temat judaizmu, zyskując sobie sporą liczbę uczniów.
Podczas I wojny światowej przeniósł się z Berlina do Heppenheim (Bergstraße), gdzie przyczynił się do powstania Żydowskiego Komitetu Narodowego. Jego celem było niesienie pomocy dla Żydów z Europy Wschodniej. W tym czasie został redaktorem naczelnym żydowskiego pisma ukazującego się w języku niemieckim Der Jude. Stanowisko to piastował do 1924 roku. W 1923 roku napisał swój najsłynniejszy esej „Ja i Ty” (niem. Ich und Du), w którym przedstawił zasady dialogicznej filozofii. Dwa lata później rozpoczął tłumaczenie hebrajskiej Biblii na język niemiecki. W latach 1926-1928 był redaktorem naczelnym pisma Die Kreatur. W 1930 roku otrzymał stanowisko profesora honorowego na Uniwersytecie we Frankfurcie. Gdy w styczniu 1933 roku naziści doszli do władzy w Republice Weimarskiej, Buber zrezygnował ze stanowiska uniwersyteckiego. Uczynił to jako protest przeciwko objęciu władzy przez Adolfa Hitlera i NSDAP. W dniu 4 października 1933 roku Niemcy zabronili mu wygłaszania wykładów.
W 1938 roku wyjechał z III Rzeszy do Brytyjskiego Mandatu Palestyny. Został profesorem na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. Wykładał filozofię społeczną i socjologię kultury. W kolejnych latach kontynuował swoje badania religijne i tłumaczenie tekstów biblijnych. W 1950 roku został kandydatem do nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W 1953 roku otrzymał Nagrodę Pokojową Księgarzy Niemieckich. W latach 1960-1962 był pierwszym prezydentem Izraelskiej Akademii Nauk. W 1963 roku otrzymał prestiżową Nagrodę Erazma.
Zmarł 13 czerwca 1965 roku w swoim domu w osiedlu Talpijjot w Jerozolimie. Został pochowany w Jerozolimie.
Podstrony: 1 [2] [3] [4]