Marmur

Marmur dolomitowy z żyłkami serpentynitu, Rędziny, Dolny Śląsk

Szlif cienki marmuru

Wyroby z marmuru

Marmurowy Pomnik Bitwy o Monte Cassino w Warszawie inspirowany starożytną rzeźbą Nike z Samotraki

Marmur (od łac. marmor, z stgr. μάρμαρος marmaros) – skała metamorficzna powstała z przeobrażenia wapieni, rzadziej dolomitów. Składa się głównie z krystalicznego kalcytu lub dolomitu (marmur dolomitowy). Niewielka część geologów jako marmur definiuje wyłącznie skały węglanowe, przeobrażone w warunkach głębokiego metamorfizmu strefy kata (temperatury 500-700 °C, wysokie ciśnienie), nazywając skały przeobrażone w strefach niższego metamorfizmu (epi i mezo) wapieniem krystalicznym. Przeważnie jednak terminu „wapień krystaliczny” używa się w przypadku skał metamorficznych, jako synonimu marmuru dla każdej skały węglanowej, poddanej metamorfizmowi.

Włochy (Republika Włoska, wł. Italia, Repubblica Italiana) – państwo położone w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem wielu organizacji, m.in.: UE, NATO, należące do ośmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G8.Krzyżnik (dawniej niem. Kreuzberg, po 1945 r. również Góra Krzyżatka) – góra ze szczytem na wysokości 710 m n.p.m. znajdująca się w Masywie Śnieżnika w Sudetach w pobliżu Stronia Śląskiego.

Opis[ | edytuj kod]

Od starożytności stosowany jako cenny materiał budowlany, rzeźbiarski oraz architektoniczny. Znane marmury wydobywa się w Carrarze we Włoszech i na chorwackiej wyspie Brač. Marmury wydobywa się przy użyciu różnych urządzeń tnących, nie stosuje się materiałów wybuchowych, gdyż prowadzą one do spękania skał i drastycznej redukcji bloczności złoża, co uniemożliwia wydobycie bloków na tyle dużych, by pociąć je na płyty okładzinowe lub przeznaczyć na rzeźby. Marmury spękane i odpady z produkcji pełnowartościowego marmuru wykorzystuje się do produkcji lastriko lub grysu marmurowego. Marmury zbudowane z dolomitu są podstawą wytwarzania tabletek magnezu.

Kamieniołom – kopalnia odkrywkowa kamienia użytkowego (skały zwięzłej o dużej twardości). Kamieniołomów nie należy mylić z kopalniami odkrywkowymi wydobywającymi skały sypkie (piaskownie, żwirownie). Nie są nimi także odkrywkowe zakłady górnicze eksploatujące skały zwięzłe o stosunkowo małej twardości (węgiel brunatny, glinka ogniotrwała) czyli takie, które można urabiać za pomocą koparek. W Polsce w kamieniołomach wydobywa się głównie: granit, bazalt, wapień, piaskowiec, marmur, melafir, sjenit.Wapień – skała osadowa (chemogeniczna lub organogeniczna) zbudowana głównie z węglanu wapnia, przede wszystkim w postaci kalcytu.

Złoża marmuru w Polsce

W Polsce marmur wydobywany jest wyłącznie w Sudetach, przede wszystkim w Masywie Śnieżnika, gdzie występuje w dwóch odmianach kolorystycznych, jako „Biała Marianna” (na górze Krzyżnik) i „Zielona Marianna”. Z kolei złoże marmuru szarego z odcieniem niebieskawym znajduje się w Sławniowicach. Eksploatuje się także dolomity przeobrażone (nazywane przez większość geologów marmurem lub dolomitem krystalicznym) w Rędzinach.

Starożytność – okres w historii Bliskiego Wschodu, Europy i Afryki Północnej nazywany też antykiem i obejmujący dzieje tych regionów od powstania pierwszych cywilizacji do około V wieku n.e.Zgład metalograficzny w metaloznawstwie jest to pobrana skośnie, poprzecznie lub podłużnie względem osi materiału i odpowiednio przygotowana próbka do badań mikroskopowych.

Nazwy „marmur” używa się w kamieniarstwie także do węglanowych skał osadowych, które przyjmują poler (pod wpływem polerowania ich powierzchnia staje się silnie błyszcząca). Jest to nazwa naukowo nieprawidłowa, ale silnie zakorzeniona wśród kamieniarzy. W Polsce tego typu „marmury” wydobywane są licznie w Górach Świętokrzyskich. W okresie przedwojennym niektórzy właściciele kopalń wapienia w celu podniesienia ich rangi nadawali mu handlową nazwę „marmur kielecki”. Później pojawiły się kolejne określenia: „marmur dębnicki” czy „marmur chęciński” itp. Należy jednak pamiętać, że marmur i wapień należą do zupełnie odmiennych grup skał pod względem ich pochodzenia.

Rędziny (przed 1945 niem. Röhrsdorf (Wüsteröhrsdorf)) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kamiennogórskim, w gminie Kamienna Góra, w Rudawach Janowickich w Sudetach Zachodnich.Brač – chorwacka górzysta wyspa przybrzeżna na Adriatyku, należąca do środkowej Dalmacji. Powierzchnia 395,44 km²; długość wybrzeża 180,61 km; ludność 14 tys. Od lądu stałego oddziela wyspę cieśnina o szerokosci 5–12 km. Najwyższy punkt wyspy to Vidova Gora (778 m n.p.m.). Największa miejscowość wyspy to Supetar. Inne miejscowości: Pučišća, Sumartin, Sutivan, Selca, Bol, Blaca, Milna. Wyspa sąsiaduje z wyspą Šolta. Dopłynąć do wyspy można promami Jadrolinija oraz Split Tours. Promy pływają z: Supetaru do Splitu, oraz z Sumartinu do Makarskiej.