• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Marka polska

    Przeczytaj także...
    Awers i rewers (łac.) to dwie strony jakiegoś zdobionego przedmiotu płaskiego, pokrytego jedno- lub dwustronnie malowidłem, grafiką lub drukiem, zawierającego płaskorzeźbę, wizerunek wykonany metodą rycia, kucia lub zdobionego w jeszcze inny sposób. Oba pojęcia funkcjonują wyłącznie razem, gdy w danym przedmiocie występuje swobodny dostęp do obu jego powierzchni, przy czym jedna z nich jest wyłączną lub główną stroną zawierającą przedstawiane treści.II Rzeczpospolita (II RP) – Rzeczpospolita Polska w latach 1918–1945, od odzyskania suwerenności państwowej w 1918 do wycofania uznania międzynarodowego dla Rządu RP na uchodźstwie w konsekwencji wykonania porozumień między mocarstwami wielkiej trójki na konferencji jałtańskiej w 1945.
    Reforma walutowa Władysława Grabskiego – wprowadzona 1 kwietnia 1924 roku reforma monetarna w Rzeczypospolitej, mająca na celu zwalczenie hiperinflacji.
    10 marek polskich z 1916
    100 marek polskich (emisja z 15 lutego 1919)
    1 marka polska (emisja z 17 maja z 1919)
    Banknot 1000 marek polskich Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej z 1919

    Marka polska – waluta obowiązująca od 9 grudnia 1916 roku na okupowanych przez Cesarstwo Niemieckie terenach Królestwa Polskiego, a następnie – obowiązująca w Rzeczypospolitej Polskiej. W wyniku reformy pieniężnej z 29 kwietnia 1924 roku marka polska została zastąpiona przez polskiego złotego. 1 marka polska odpowiadała 100 fenigom.

    Godło Polski, jest obowiązującym symbolem Rzeczypospolitej Polskiej, obok flagi i hymnu. Jego archetypem jest dynastyczny herb Piastów – pierwszych władców Polski.Powstanie listopadowe, wojna polsko-rosyjska 1830-1831 – polskie powstanie narodowe przeciw Rosji, które wybuchło w nocy z 29 listopada na 30 listopada 1830, a zakończyło się 21 października 1831. Zasięgiem swoim objęło Królestwo Polskie i część ziem zabranych (Litwę, Żmudź i Wołyń).

    Znaki pieniężne[]

    Monety[]

  • obiegowe (żelazne):
  • 1 fenig (1918)
  • 5 fenigów (1917-1918)
  • 10 fenigów (1917-1918)
  • 20 fenigów (1917-1918)
  • próbne:
  • 50 mkp
  • 100 mkp

    • Banknoty[]

  • datowane 9 grudnia 1916:
  • 1/2 mkp
  • 1 mkp
  • 2 mkp
  • 5 mkp
  • 10 mkp
  • 20 mkp
  • 50 mkp
  • 100 mkp
  • 1000 mkp
  • 500 mkp – 15 stycznia 1919
  • 100 mkp – 15 lutego 1919
  • datowane 17 maja 1919:
  • 1 mkp
  • 5 mkp
  • 20 mkp
  • 1000 mkp
  • datowane 23 sierpnia 1919:
  • 1 mkp
  • 5 mkp
  • 10 mkp
  • 20 mkp
  • 100 mkp
  • 500 mkp
  • 1000 mkp
  • datowane 7 lutego 1920:
  • 1/2 mkp
  • 5000 mkp
  • 10000 mkp – 11 marca 1922
  • 50000 mkp – 10 października 1922
  • 250000 mkp – 25 kwietnia 1923
  • datowane 30 sierpnia 1923:
  • 100000 mkp
  • 500000 mkp
  • 1000000 mkp
  • datowane 20 listopada 1923:
  • 5000000 mkp
  • 10000000 mkp

    • Waluta okupacyjna[]

    Marka polska została wprowadzona rozporządzeniem generał-gubernatora warszawskiego z dnia 9 grudnia 1916 roku. W Generalnym Gubernatorstwie Warszawskim marka polska była emitowana przez Polską Krajową Kasę Pożyczkową i od 26 kwietnia 1917 roku stanowiła jedyny prawny środek płatniczy na tym obszarze.

    Cesarstwo Niemieckie, (niem.) Deutsches Kaiserreich lub Rzesza Niemiecka (niem.) Deutsches Reich – oficjalne określenie niemieckiego państwa narodowego założonego w 1871 roku przez polityka Ottona von Bismarcka. Po upadku określane także jako Druga Rzesza (Zweites Reich).Józef Klemens Piłsudski (ur. 5 grudnia 1867 w Zułowie, zm. 12 maja 1935 w Warszawie) – polski działacz socjalistyczny i niepodległościowy, polityk, Naczelnik Państwa w latach 1918–1922 i naczelny wódz Armii Polskiej od 11 listopada 1918, pierwszy marszałek Polski od 19 marca 1920; dwukrotny premier Polski (1926–1928 i 1930), twórca tzw. rządów sanacyjnych w II Rzeczypospolitej wprowadzonych w 1926 po przewrocie majowym, współzałożyciel PPS i szef Wydziału Bojowego PPS (OB PPS).

    Na banknotach z 1916 roku znalazł się orzeł biały. Było to jego pierwsze oficjalne urzędowe zastosowanie od upadku powstania listopadowego.

    W niepodległej Polsce[]

    Marka polska stała się prawnym środkiem płatniczym na terenie całej Polski dopiero ustawą z dnia 15 stycznia 1920 roku.

    PKKP wydała też tzw. przekazy o nominałach 50 000 000 i 100 000 000 mkp, datowane na 20 listopada 1923 roku.

    Środek płatniczy jest umowną równowartością pewnej ilości pieniędzy, najczęściej posiadającą formę materialną znaku pieniężnego. Środkiem płatniczym może być zarówno złoto, moneta, banknot jak i czek czy przelew bankowy.Znak wodny (filigran) – charakterystyczny obraz widzialny w świetle przechodzącym, uzyskiwany w trakcie formowania papieru. Jest on widoczny jedynie dzięki zróżnicowanej grubości warstwy papieru lub zagęszczeniu włókien. Obecnie zazwyczaj stosowany jest jako zabezpieczenie druku.

    Planowano także emisję monet: w 1922 wybito pierwszą monetę próbną według projektu Wasiewicza o wartości 100 marek, z orłem państwowym na awersie i z głową marszałka Piłsudskiego na rewersie, w 1923 próbną monetę 50-markową według projektu Konstantego Laszczki, z orłem państwowym na awersie i z popiersiem dziewczyny zwróconej w lewo, ze snopkiem zboża na prawym ramieniu. W związku z wymianą pieniędzy projekty nie zostały zrealizowane.

    Konstanty Laszczka (ur. 3 września 1865 w Makówcu Dużym, zm. 23 marca 1956 w Krakowie) – rzeźbiarz, malarz, grafik, profesor i rektor ASP w Krakowie.Królestwo Polskie (ros. Царство Польское, Carstwo Polskoje), potocznie Królestwo Kongresowe, Kongresówka – kadłubowe państwo polskie istniejące w latach 1815-1832, a później do 1918 r. jako część składowa Imperium Rosyjskiego. Zostało utworzone decyzją kongresu wiedeńskiego. Wbrew obiegowym opiniom Królestwo Polskie było państwem suwerennym i niepodległym (do 1832 r.), posiadającym własną konstytucję, Sejm, wojsko, monetę i szkolnictwo z Uniwersytetem Warszawskim, a czynności urzędowe odbywały się w języku polskim. Polskę łączyły z Rosją - osoba Monarchy (każdorazowy Imperator Rosji był jednocześnie Królem Polski i pod takim tytułem występował w Królestwie) oraz polityka zagraniczna, należąca do prerogatyw królewskich. Koroną królestwa była Polska Korona Cesarska. 26 lutego 1832 roku król Mikołaj I Romanow zniósł konstytucję Królestwa zastępując ją Statutem Organicznym, który likwidował Sejm i samodzielną armię, znosił unię międzypaństwową i włączał Królestwo do cesarstwa na zasadzie autonomii administracyjnej, przywrócił urząd namiestnika sprawującego władzę cywilną i wojskową.

    W 1924 roku marki polskie zostały wymienione na złotówki po kursie 1 złoty = 1 800 000 mkp.

    Banknoty PKKP w walucie markowej, już po reformie walutowej, zostały użyte do produkcji tzw. biletów zdawkowych. Banknoty markowe o nominałach 500 000 mkp oraz 10 000 000 mkp były przecinane na pół, a następnie na owych połówkach nadrukowywano nową wartość (odpowiednio 1 grosz i 5 groszy). Na markach polskich widnieje następująca klauzula prawna: „Kto podrabia lub fałszuje bilety Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, albo puszcza w obieg lub usiłuje puścić w obieg podrobione lub fałszowane bilety podlega karze ciężkiego więzienia.” Mają także niezbyt widoczne, małe znaki wodne (siatkę przez całą powierzchnię banknotu).

    Hans Hartwig von Beseler (ur. 27 kwietnia 1850 w Greifswald, zm. 20 grudnia 1921 w Neu-Babelsberg) – niemiecki wojskowy, generał pułkownik.Moneta – przeważnie metalowy znak pieniężny, o określonej formie, opatrzony znakiem emitenta. Emitent gwarantował umowną wartość monety. Pierwotnie wartość ta zbliżona była do rynkowej wartości kruszców zawartych w monecie.

    Bibliografia[]

  • Tadeusz Kałkowski: Tysiąc lat monety polskiej. Kraków: 1981.
  • Henryk Cywiński: Dziesięć wieków pieniądza polskiego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1987, s. 177-205. ISBN 83-205-3413-5.

    • Zobacz też[]

  • marka poznańska
  • banknoty polskie

    • Przypisy

    1. Henryk Cywiński: Dziesięć wieków pieniądza polskiego. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1987, s. 177-205. ISBN 83-205-3413-5.
    2. Dz.U. 1920 nr 5 poz. 26

    Linki zewnętrzne[]

  • 100 marek polskich z podobizną Piłsudskiego z 1922
    • Fenig – potoczna nazwa denara używana w krajach germańskich od VIII do X wieku. Późniejsza nazwa drobnej monety bitej w miedzi.Polska Krajowa Kasa Pożyczkowa (PKKP) – bank emisyjny, utworzony 9 grudnia 1916 r. przez niemieckie władze okupacyjne w generalnym gubernatorstwie warszawskim. PKKP emitowała marki polskie w latach 1917-1923. Instytucja ta została zlikwidowana w 1924 r., w związku z reformą walutową i powołaniem Banku Polskiego, jako podmiotu emitującego polską walutę.



    w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

    Warto wiedzieć że... beta

    Cesarsko-Niemieckie Generalne Gubernatorstwo Warszawskie (niem. Kaiserlich-deutschen Generalgouverment Warschau) – niemiecka administracja okupacyjna ziem Królestwa Polskiego, utworzona 24 sierpnia 1915 roku i podlegająca bezpośrednio cesarzowi oraz kanclerzowi. Generalnym gubernatorem warszawskim mianowany został generał Hans Hartwig von Beseler.
    Waluta (jednostka monetarna) – nazwa pieniądza obowiązującego w danym państwie. Nazwę tę stosuje się przede wszystkim w kontekście wymiany międzynarodowej. Waluta jest wtedy środkiem rozliczeniowym (czyli miernikiem wartości) oraz środkiem regulowania płatności (należności i zobowiązań) w transakcjach międzynarodowych. Skrótowe oznaczenie waluty (np. GBP), to ustandaryzowany, trzyliterowy kod przyjęty przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną (ISO). Dwie pierwsze litery oznaczają kraj w którym dana waluta obowiązuje (np. GB - Great Britain), a trzecia to zazwyczaj inicjał danej waluty (P - Pound)
    Bilet zdawkowy – banknot wydawany w Polsce w latach 1924–1925, zastępujący monety. Bilety zdawkowe, datowane na 28 kwietnia 1924, wydano w nominałach 1, 5, 10, 20 i 50 groszy. Natomiast nominały 2 i 5 złotych datowane są na 1 maja 1925.
    Marka zwana poznańską – planowana emisja separatystycznej waluty, która miała być prawnym środkiem płatniczym w oswobodzonym od władzy pruskiej byłym zaborze pruskim.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.035 sek.