Marian Mazur (ur. 7 grudnia 1909 w Radomiu, zm. 21 stycznia 1983 w Warszawie) – polski inżynier elektryk, specjalista w zakresie elektrotermii, automatyk, cybernetyk, naukoznawca, profesor nadzwyczajny, doktor habilitowany nauk technicznych, twórca jakościowej teorii informacji oraz cybernetycznej teorii układów samodzielnych, współtwórca i najważniejszy przedstawiciel polskiej szkoły cybernetyki.

Dzieciństwo i okres międzywojenny[ | edytuj kod]

Marian Mazur urodził się w rodzinie Mikołaja Mazura, blacharza, pracownika warsztatów kolejowych PKP w Radomiu i Marii Mazur. Maturę zdał jako prymus w Gimnazjum im. Jana Kochanowskiego w Radomiu w 1927 roku. W 1934 roku ukończył studia inżynierskie na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. Po studiach odbył roczną służbę wojskową w jednostce saperów w Modlinie. Po jej zakończeniu pracował w Państwowym Instytucie Telekomunikacyjnym w Warszawie (1935–1939), założonym i kierowanym przez prof. Janusza Groszkowskiego. Początkowo był kierownikiem i jedynym pracownikiem tworzonego laboratorium pomiarów elektrycznych. W tym laboratorium oprócz zastosowania klasycznych urządzeń i stanowisk pomiarowych, opracował i zbudował stanowisko do pomiaru indukcyjności dławików magnetycznie nasycanych prądem stałym. Po powstaniu laboratorium przeszedł do działu automatyki, gdzie od 1937 roku pracował nad stworzeniem podstaw teoretycznych i modelu laboratoryjnego automatycznego połączenia telefonicznego z perspektywą realizacji na linii Warszawa–Katowice. Było to wówczas rozwiązanie pionierskie w skali światowej. W ramach tych prac opracował m.in. niezawodny datownik pełnoautomatyczny, dużo lepszy od dostępnych wówczas datowników półautomatycznych. Elektryczny datownik pełnoautomatyczny jego autorstwa składał się jedynie z czterech elementów, a w swojej pracy uwzględniał również rok przestępny. Przed II wojną światową opublikował sześć artykułów naukowych z zakresu elektrotechniki. Doświadczenia z pracy w Państwowym Instytucie Telekomunikacyjnym, a zwłaszcza panująca tam duża swoboda wyboru tematyki badań naukowych, wywarły duży wpływ na dalszą działalność naukową M. Mazura.

II wojna światowa[ | edytuj kod]

W czasie wojny M. Mazur ukrywał się w Warszawie i wiejskim dworku w jej okolicy. Wolny czas wykorzystywał na pracę naukową. W 1942 roku zainteresował się ideą zastosowania pojęć zaczerpniętych z automatyki do opisu procesów psychicznych, szczególnie charakteru. Stworzył wtedy pierwszą wersję teorii systemów autonomicznych, wówczas nazywanej teorią układów samodzielnych, której dwustustronicowy rękopis został zniszczony w powstaniu warszawskim.