Maria z Nazaretu, Maryja, Miriam (aram. מרים Mariam; gr. Μαριάμ, Μαρία Mariám, María; arab. مريم Marjam) (ur. przed 20 p.n.e. w Jerozolimie lub Seforis, zm. po 30 n.e. według tradycji w Efezie) – matka Jezusa Chrystusa, żona Józefa z Nazaretu, jedna z głównych osób w wierze wielu wyznań chrześcijańskich. Maryja wymieniana jest w Modlitwie Eucharystycznej (Communicantes) Kanonu rzymskiego, a także w każdej pozostałej Modlitwie eucharystycznej.
Sobór efeski – trzeci sobór powszechny, zwołany w Efezie przez cesarza Teodozjusza II w 431, w celu zakończenia sporu wywołanego przez Nestoriusza dotyczącego rozumienia osoby Jezusa i tytułu Marii z Nazaretu, Theotokos (Bogarodzica).Arka Przymierza (hebr. אָרוֹן הָבְרִית Aron HaBrit, łac. arca - skrzynia) – obiekt będący dla Żydów jednym z elementów ich przymierza z Bogiem Jahwe.
Zwiastowanie Pańskie, Zwiastowanie Bogurodzicy – w wyznaniach chrześcijańskich objawienie się Marii Archanioła Gabriela i jego zapowiedź narodzenia Jezusa Chrystusa, Syna Bożego. Opis Zwiastowania znajduje się w Ewangelii Św. Łukasza.Teologia (gr. θεος, theos, „Bóg”, + λογος, logos, „nauka”) – dyscyplina wiedzy posługująca się metodami filozoficznymi w wyjaśnianiu świata w jego relacji do Boga. Klasycznie uznawana za dziedzinę naukową, także w Polsce znajduje się na liście dziedzin naukowych, ustalonej przez Centralną Komisję do Spraw Stopni i Tytułów. Stanowi metodyczne studium prawd religijnych objawionych przez Boga, w myśl maksymy (łac.) fides quaerens intellectum – wiara szukająca zrozumienia. Współcześnie zasadność uznawania pytań o Boga za naukowe jest kwestionowana. Według części autorów teologia nie spełnia współczesnych wymagań stawianych nauce, chociażby poprzez brak weryfikowalności stawianych przez nią hipotez oraz oparcie na dogmatach jako punkcie wyjściowym swoich rozważań zamiast na metodzie naukowej, czy paradygmatach naukowych. Polemikę z tymi zarzutami przedstawił m.in. papież Benedykt XVI w Wykładzie ratyzbońskim.
Życie Marii w Biblii i tradycji chrześcijańskiej
Pochodzenie, dzieciństwo, rodzina
Biblia nie mówi jednoznacznie o przynależności Marii do któregokolwiek pokolenia Izraela. Komentarz w Biblii Tysiąclecia interpretuje Łk 1,32 i Rz 1,3 jako aluzję do pochodzenia z pokolenia Judy. Tradycję pochodzenia z tego właśnie pokolenia przekazują po raz pierwszy Justyn Męczennik i Ignacy Antiocheński.
Turnhout - (łac. Turnholtus) miasto w północno-wschodniej Belgii, w prowincji Antwerpia, około 40 km na wschód od Antwerpii, główne miasto krainy Kempen. W grudniu 2009 r. liczyło 40 tys. 765 mieszkańców.Włodzimierska Ikona Matki Bożej – jedna z najbardziej czczonych w Rosyjskim Kościele Prawosławnym ikon Matki Bożej.
Niektórzy bibliści chrześcijańscy do Marii odnoszą rodowód Jezusa podawany przez Ewangelię Łukasza, zgodnie z którym ojcem Józefa był Heli. Według takiej interpretacji, powstałej w czasach nowożytnych, rodowód ten traktuje Helego jako ojca Józefa, ponieważ kobiety nie mogły stanowić ogniwa rodowodu. Według innego poglądu, sięgającego czasów Juliusza Afrykańczyka (ok. 200 r.), oba rodowody odnoszą się bezpośrednio do Józefa, a różnice wynikają z prawa lewiratu.
Język rosyjski (ros. русский язык, russkij jazyk; dawniej też: język wielkoruski) – język należący do grupy języków wschodniosłowiańskich, posługuje się nim jako pierwszym językiem około 145 mln ludzi, ogółem (według różnych źródeł) 250-300 mln. Jest językiem urzędowym w Rosji, Kirgistanie i na Białorusi, natomiast w Kazachstanie jest językiem oficjalnym oraz jest jednym z pięciu języków oficjalnych a jednocześnie jednym z sześciu języków konferencyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych. Posługuje się pismem zwanym grażdanką, graficzną odmianą cyrylicy powstałą na skutek jej upraszczania.Kalwaria Zebrzydowska – miasto w południowej Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie wadowickim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kalwaria Zebrzydowska, założone w pierwszej poł. XVII w. przez wojewodę krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego.
Informacje na temat dzieciństwa Marii znane są wyłącznie z przekazów pozabiblijnych, takich jak Protoewangelia Jakuba i trzynastowieczna Złota legenda. Według tych legend rodzicami Marii byli Joachim i Anna. Małżonkowie długo nie mogli doczekać się potomka. Przysięgli Panu, że jeżeli da im dziecko, oddadzą je na służbę Bogu. Pewnego dnia Annie ukazał się anioł, który oznajmił, że dziecko, które urodzi, będzie wielbione przez cały świat. Dziewięć miesięcy później na świat przyszła córka, której zgodnie z wolą anioła nadano imię Maria. W wieku trzech lat została ona oddana przez rodziców na wychowanie kapłanom i niewiastom usługującym w świątyni.
Dogmat o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny (łac. Immaculata Conceptio Beatæ Virginis Mariæ) – twierdzenie teologiczne definiujące szczególny stan świętości będący przywilejem Marii z Nazaretu, ogłoszone w Kościele katolickim 8 grudnia 1854 roku przez bł. Piusa IX jako dogmat wiary. Ta prawda wiary jest częścią szerszego zagadnienia konsekwencji grzechu pierwszych rodziców Adama i Ewy (grzech pierworodny), którym została objęta cała ludzkość.Gerhard Lohfink (ur. 29 sierpnia 1934 we Frankfurcie nad Menem) – niemiecki ksiądz katolicki, egzegeta Nowego Testamentu, wieloletni wykładowca Uniwersytetu w Tybindze, autor licznych publikacji. Studiował germanistykę i teologię, uzyskując tytuł doktora teologii na uniwersytecie w Wurzburgu. W 1973 habilitował się z tematu egzegezy Nowego Testamentu. W 1986 roku zrezygnował z kariery uniwersyteckiej i związał się ze wspólnotą Katholische Integrierte Gemeinde. Prowadzi wykłady w ramach kursów teologicznych organizowanych przez Accademia per la Teologia del Popolo di Dio/Akademie für die Theologie des Volkes Gottes z siedzibą w Villa Cavalletti pod Rzymem.
Anna, żona Joachima, miała być siostrą Elżbiety, matki Jana Chrzciciela, czyli zgodnie z tą tradycją Maria była siostrzenicą Elżbiety. Niektórzy uważają, że siostrą Marii była też Salome, żona Zebedeusza, której dwaj synowie, Jakub i Jan, byli uczniami Jezusa.
Małżeństwo z Józefem
W Protoewangelii Jakuba i w Złotej legendzie znajduje się opis okoliczności zawarcia małżeństwa Marii i Józefa. Gdy Maria miała czternaście lat, zgodnie z rozporządzeniem najwyższego kapłana miała wrócić do swej rodziny, aby wyjść za mąż. Nie zgodziła się jednak na opuszczenie świątyni, ponieważ składała śluby czystości i była przeznaczona do służby Panu. Nie wiedząc, co robić, kapłani zwrócili się o pomoc do Boga, który polecił zebrać wszystkich nieżonatych mężczyzn z rodu Dawida. Każdy z nich miał złożyć na ołtarzu gałązkę. Na jednej z nich miał spocząć Duch Święty w postaci gołębicy i właściciel tej gałązki miał zostać mężem Marii. Wkrótce okazało się, że na żadnej z gałązek nie spoczął Duch Święty. Wtedy okazało się, że jeden z mężczyzn nie złożył gałązki. Tym człowiekiem był Józef z Galilei. Kiedy i on położył gałązkę, przepowiednia się spełniła. Podczas gdy Józef przygotowywał dom do przybycia żony, Maria udała się do Nazaretu, gdzie objawił jej się Archanioł Gabriel.
Horus – egipski bóg nieba, opiekun monarchii egipskiej. Panujący faraon utożsamiał się z nim i przyjmował jego imię. Czczony pod postacią sokoła lub człowieka z głową sokoła zwieńczoną tarczą słoneczną oraz jako dziecko z palcem w ustach. Był synem Ozyrysa i Izydy lub Geba i Nut. Po śmierci Ozyrysa walczył (jako prawowity następca tronu) z Setem (bratem Ozyrysa) o tron faraona. Po kilku konkurencjach Rada Dwunastu Bogów przyznała władzę Horusowi.Jan Duns Szkot OFM właściwie Johannes Duns Scotus (ur. 1266 w Duns, zm. 8 listopada 1308 w Kolonii) − szkocki filozof i teolog, franciszkanin, błogosławiony Kościoła katolickiego, nazywany doctor subtilis (doktor subtelny).
Narodziny Jezusa
Według Ewangelii Łukasza Maria mieszkała w mieście galilejskim Nazaret razem z poślubionym jej cieślą Józefem. Tam nastąpiło zwiastowanie (obwieszczenie przez archanioła Gabriela wieści o tym, że narodzi Jezusa) i poczęcie za sprawą Ducha Świętego (Łk 1,26-38). Wkrótce potem nawiedziła dom kapłana Zachariasza i jego żony, Elżbiety, rodziców Jana Chrzciciela. Podczas tych odwiedzin Elżbieta wygłosiła proroctwo o dziecku Marii. Maria miała w jej domu wypowiedzieć/zaśpiewać hymn (Magnificat).
Ołtarz z Bad Wildungen – przykład gotyckiego malarstwa tablicowego. Jedno z najważniejszych z zachowanych dzieł Konrada von Soest – artysty działającego na terenie Westfalii - w Dortmundzie, jednego z przedstawicieli nurtu artystycznego obejmującego sztuki plastyczne w okresie przełomu XIV i XV stulecia – stylu pięknego. Znajduje się w kościele parafialnym w Bad Wildungen (Hesja, Niemcy). Pełni on rolę ołtarza głównego tutejszego kościoła.Zakon Braci Mniejszych (łac. Ordo Fratrum Minorum, siglum: OFM, pot. franciszkanie, franciszkanie brązowi) – katolicka wspólnota zakonna z grupy zakonów żebrzących. Założona w 1209 przez św. Franciszka z Asyżu. Jeden z największych zakonów katolickich (ponad 13 tys. braci). Do wspólnoty należą na równych prawach zarówno kapłani, jak i bracia laicy. Kościół zalicza Braci Mniejszych do instytutów kleryckich.
Zgodnie z Ewangelią Mateusza, kiedy mąż Marii uświadomił sobie, że spodziewa się ona dziecka, zamierzał ją oddalić, ale za namową anioła nie uczynił tego (Mt 1,19-25). Narodziny Jezusa w Betlejem Łukasz Ewangelista tłumaczy koniecznością udania się Marii i Józefa na ogłoszony w całym państwie spis ludności. Tam Maria powiła Jezusa i położyła go w żłobie, a okoliczni pasterze, którym narodziny Mesjasza oznajmił anioł, i mędrcy ze Wschodu mieli oddać im cześć. Następnie król Judei Herod, dowiedziawszy się o narodzinach zapowiedzianego przez Pisma króla żydowskiego, w obawie przed utraceniem władzy wydał rozkaz, aby wymordować wszystkich chłopców do lat dwóch. Mord ten nazwano rzezią niewiniątek. Zagrożenie dla życia dziecka zmusiło świętą rodzinę do podróży do Egiptu. Wcześniej Maria, razem z Józefem, miała przedstawić Jezusa w świątyni, gdyż według Prawa Mojżeszowego każde pierworodne dziecko płci męskiej miało być poświęcone Jahwe. Nowo narodzone dziecko otrzymało imię Jezus.
Kościół Starokatolicki Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej – kościół chrześcijański nurtu katolickiego prawnie działający na terenie Polski i Francji. Obecnie liczy około 30 tysięcy wyznawców, głównie na Mazowszu. Siedzibą władz Kościoła jest miasto Płock, gdzie rezyduje biskup naczelny ojciec Michał Maria Ludwik Jabłoński. Organem prasowym wspólnoty jest kwartalnik Mariawita.Jan Kalwin, fr. Jean Cauvin albo również Jean Calvin (ur. 10 lipca 1509 w Noyon, zm. 27 maja 1564 w Genewie) – teolog, kaznodzieja, pisarz i organizator życia duchowego w Szwajcarii okresu reformacji. Twórca jednej z doktryn religijnych - ewangelicyzmu reformowanego, przyjętej przez kościoły ewangelicko-reformowane, prezbiteriańskie, a następnie przez część kongregacjonalnych, opierającej się głównie na predestynacji oraz symbolicznej, a nie realnej w odróżnieniu od poglądu powszechnie panującego w Kościele Katolickim, obecności Jezusa Chrystusa w Wieczerzy Pańskiej. Nazywany "teologiem par excellence"; "Arystotelesem Reformacji"; "Akwinatą Kościoła reformowanego"; "najbardziej chrześcijańskim mężem swej epoki" czy też "drugim patriarchą reformacji".
W czasie działalności publicznej Jezusa
W przekazach biblijnych na temat publicznej działalności Jezusa, jak twierdzi J. Baldock, Maria nie pojawia się często. Według Konstytucji Lumen gentium 53 Soboru watykańskiego II Ewangelie ukazują ją jako tę, która poprzez miłość współdziałała w nowych narodzinach chrześcijan do życia przez wiarę, dzięki której stają się członkami /przynależącymi/ do Głowy-Chrystusa. Wraz z synem uczestniczyła w weselu w Kanie Galilejskiej i była świadkiem pierwszego cudu Chrystusa (por. J 2, 1-12). Ewangelie przywołują słowa Jezusa, w których podkreśla on, że ważne są nie więzy krwi, macierzyństwo biologiczne Maryi, lecz macierzyństwo duchowe i duchowa relacja braterska i siostrzana, wynikająca ze słuchania Słowa Bożego i wypełniania go (por. Mt 12,46-50; Mk 3,33-35; Łk 8,19-20). Maria stała pod krzyżem wraz z Marią Magdaleną, Marią Kleofasową oraz Janem. Tam w duchowym testamencie jej syn, ustanowił między nią a jego umiłowanym uczniem duchową relację macierzyńską, która zgodnie z wiarą Kościoła jest otwarta dla wszystkich uczniów Jezusa.
Dydym Aleksandryjski, Didymus zwany Ślepym (ur. ok. 313 w Aleksandrii, zm. tamże w 398) – wczesnochrześcijański pisarz kościelny i teolog. W dzieciństwie utracił wzrok, ale poprzez słuchanie nauk, kazań i czytań zdobył taką wiedzę, że napisał szereg prac egzegetycznych i teologicznych, w których wzorował się na poglądach Orygenesa. Przez kilka lat był rektorem Szkoły Katechetycznej w Aleksandrii.List do Hebrajczyków [Hbr], List do Żydów [Żyd] – jeden z listów Nowego Testamentu zamieszczany w wydaniach Biblii przed Listami powszechnymi. Imię autora nie jest w liście wymienione i od początku stanowiło kwestię sporną. Przez długie lata autorstwo przypisywano Pawłowi z Tarsu, pogląd ten jest jednak obecnie zarzucony. Również kanoniczność Listu budziła wątpliwości. Obecnie kwestie autorstwa i kanoniczności nie znajdują się w centrum zainteresowań biblistów, poruszane są natomiast zagadnienia takie jak struktura Listu, tło religijno-historyczne i główne wątki myśli teologicznej.
Po zmartwychwstaniu i wniebowstąpieniu Jezusa, Dzieje Apostolskie 1,12-15 sytuują ją wraz z apostołami i innymi bliskimi uczniami Jezusa, ok. 120 osób, w Wieczerniku w oczekiwaniu na Zesłanie Ducha Świętego. Ostatnie lata życia na ziemi, według tradycji, spędziła razem z Janem w Efezie. Zgodnie z tradycją Kościoła Katolickiego, po śmierci została wraz z ciałem wzięta do nieba.
Lourdes (oks. Lorda) – miasto i gmina w południowo-zachodniej Francji, u podnóża Pirenejów, nad rzeką Gave de Pau, w regionie Midi-Pyrénées, w departamencie Pireneje Wysokie.Ikona (gr. εικων, eikón oznaczające obraz) – obraz sakralny, powstały w kręgu kultury bizantyńskiej wyobrażający postacie świętych, sceny z ich życia, sceny biblijne lub liturgiczno-symboliczne. Charakterystyczna dla chrześcijańskich Kościołów wschodnich, w tym prawosławnego i greckokatolickiego. Pierwowzorem ikon, były prawdopodobnie, ponieważ nie ma pewności wśród historyków sztuki portrety grobowe z Fajum bądź wczesnochrześcijańskie malarstwo katakumbowe.
Koniec życia ziemskiego
Informacje na temat końca życia ziemskiego Marii i jej zaśnięcia lub, według innej tradycji, wniebowzięcia pojawiają się w Złotej legendzie i zostały zaczerpnięte z apokryficznej księgi, której autorstwo przypisuje się Janowi Ewangeliście. Według tej legendy po wniebowstąpieniu Jezusa, Maria zamieszkała w domu w pobliżu góry Syjon, gdzie odwiedził ją anioł, trzymający w ręku gałązkę palmową. Maria otrzymała od posłańca z niebios wiadomość, że za trzy dni opuści ziemskie ciało. Chciała zostać pochowana przez apostołów. Wtedy anioł powiedział, że przybędą do niej w dniu śmierci. Gdy Maria siedziała z aniołem, jej dusza opuściła ciało i udała się wprost w ramiona syna. Jezus polecił apostołom pochować ciało matki w dolinie Jozafata. Trzy dni później Jezus powrócił na ziemię i zapytał apostołów, jak może uczcić Marię. Wtedy oni zaproponowali Jezusowi, aby zabrał ciało matki do nieba, aby na wieki pozostało po jego prawicy. Archanioł Michał zszedł na ziemię i złączył ciało Marii z jej duszą. Maria wyszła z grobu i natychmiast została wzięta do nieba. Szaty Marii miały zostać w grobie na pociechę wiernym. Rzekoma suknia Marii stała się w późniejszych czasach relikwią w katedrze Notre Dame w Chartres.
Nowy Testament (gr. Ἡ Καινὴ Διαθήκη, on Kainē Diathēkē) – druga, po Starym Testamencie, część Biblii chrześcijańskiej, powstała na przestrzeni 51-96 r. n.e.; stanowi zbiór 27 ksiąg, przedstawiających wydarzenia z życia Jezusa i wczesnego Kościoła oraz pouczenia skierowane do wspólnot chrześcijańskich, tradycyjnie datowanych na drugą połowę I wieku; niektórzy bibliści datują część ksiąg również na pierwszą połowę II wieku; główne źródło chrześcijańskiej doktryny i etyki.Unia hipostatyczna (unia osobowa) – jeden z podstawowych terminów chrystologicznych określający związek boskiej i ludzkiej natury Jezusa Chrystusa po Wcieleniu.
Katolicki dogmat o wniebowzięciu Marii został ogłoszony w 1950 przez papieża Piusa XII. Nie jest uznawany przez prawosławie i protestantyzm, wielu teologów kościołów tych wyznań wysuwa argumenty teologiczne przeciwko niemu.
Ikona zaśnięcia Bogurodzicy. Jezus przyjmujący Marię do siebie. Trzyma na ręku duszę Marii, ukazaną symbolicznie w bieli, w postaci cielesnej wielkości dziecka. Powyżej Maria wśród aniołów i świętych. Mal.
Dionizy (1450–1520), ze zbiorów Państwowego Muzeum Historii, Architektury i Sztuki w
Wołogdzie w Rosji.
Protoewangelia (Rdz 3,15) – według chrześcijańskiej teologi pierwsza zapowiedź przyjścia Jezusa jako Zbawiciela świata. To fragment Księgi Rodzaju, który jest pierwszą zapowiedzią Mesjasza Odkupiciela, walki między wężem i Niewiastą oraz ostatecznego zwycięstwa jej potomka.Cud w Kanie Galilejskiej − według Ewangelii św. Jana Jezus Chrystus przemienił wodę w wino podczas wesela w Kanie Galilejskiej, galilejskim miasteczku w pobliżu Nazaretu. Przemienienie wody w wino jest pierwszym z 37 opisanych w Ewangeliach cudów Jezusa w okresie jego publicznej działalności. Świadkami cudu mieli być Apostołowie i Maryja, Matka Jezusa. Miasteczko obecnie jest identyfikowane z Kafar Kanną.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6] 
