Maria Anna Kisielnicka-Kossak
Humoreska – krótki utwór epicki, narracyjny, budowany na kanwie dialogu. Jej rozwój dokonał się w okresie pozytywizmu. Narracja humoresek przypomina strukturę didaskaliów, jednak utwór na pewno nie należy do dramatu. Język w humoreskach jest językiem potocznym, nacechowanym emocjonalnie, silnie zindywidualizowanym (liczne kolokwializmy, wykrzyknienia, wielokropki, znaki zapytania). Narrator wartościuje, nadaje bohaterom imiona znaczące (np. Człowiek myślący z humoreski Bolesława Prusa). Bohaterowie humoresek są schematami społecznymi, typami (to pozytywizm wprowadza typowość bohaterów), stąd częste stylizacje (np. na chłopa, arystokratę, bardzo często na Żyda). Humoreskę od satyry różni to, że w pierwszym utworze czytelnik traktuje bohaterów z pobłażliwością, zaś satyra ma na celu "obśmianie" bohaterów. Humoreski nie mają pokazywać katastrofalnego opisu społeczeństwa. Śmiech pełni tutaj funkcję terapeutyczną, ma koić gorycz okresu rozbiorów Polski. Humoreski są kierowane zarówno do ludzi wykształconych jak i prostych, aby je odczytać nie wymagano znajomości literatury. Kompozycja humoresek współgra z ich treścią, krótkie scenki nie mają ani początku, ani końca (brak klamry kompozycyjnej). Brakuje im również fabuły. Teksty poprzedniej epoki (romantyzmu) były naznaczone pewną misją, ideą, zaś pozytywistyczna humoreska przedstawia świat codzienny, stereotypowy.Magdalena Samozwaniec, z domu Kossak, primo voto Starzewska, secundo voto Niewidowska (ur. 26 lipca 1894, Kraków, zm. 20 października 1972, Warszawa) – polska pisarka satyryczna.
Biblioteka Narodowa (BN) – polska biblioteka narodowa w Warszawie, na Ochocie, na Polu Mokotowskim, narodowa instytucja kultury założona w 1928.
Maria Anna Kisielnicka-Kossak herbu Topór (ur. 9 lutego 1861 w Kisielnicy, zm. 15 marca 1943 w Krakowie) – polska szlachcianka, żona malarza Wojciecha Kossaka, matka malarza Jerzego Kossaka, pisarki Magdaleny Samozwaniec oraz poetki Marii Pawlikowskej-Jasnorzewskiej.
Życiorys[ | edytuj kod]
Maria Anna pochodziła ze szlacheckiej rodziny ziemiańskiej Józefa Kisielnickiego herbu Topór (1825-1872) oraz Joanny Agrypiny Zofii Marylskiej herbu Ostoja. W młodości odbyła wraz z matką Joanną z Marylskich podróże po Francji i Włoszech. W 1883 poznała w Zakopanem malarza Wojciecha Kossaka. Zachowała się korespondencja narzeczeńska z lat 1883-1884, obejmująca 1154 listy Wojciecha do narzeczonej. Ślub odbył się 16 lipca 1884 w miejscowości Poryte, w gminie Stawiski. Małżeństwo miało trójkę dzieci. Najstarszy syn Jerzy urodził się 11 września 1886 w Krakowie; pierwsza córka Maria 24 listopada 1891 tamże; druga córka Magdalena 26 lipca 1894. Rodzina mieszkała w rodzinnym dworku Kossakówce na krakowskim Smoleńsku. Maria Kossak zmarła 15 marca 1943 w Krakowie. Została pochowana na Cmentarzu Rakowickim w kwaterze XIIB.
W 1912 córka Magdalena Samozwaniec poświęciła Marii Kisielnickiej humoreskę opublikowaną na łamach „Nowin Krakowskich”, pt. Wyjazd mamy do miasta.
Przypisy[ | edytuj kod]
- Anna Kisielnicka z Kisielnicy h. Topór (pol.). sejm-wielki.pl. [dostęp 2017-12-26].
- Barbara Wachowicz: Mamidło – matka geniuszy (pol.). styl.pl. [dostęp 2017-12-26].