Marek Furiusz Kamillus
Ekwowie (starogrecki Αἴκουοι lub Αἴκοι, łac. Aequi) – starożytny lud italski żyjący w górzystym środkowym regionie Półwyspu Apenińskiego, na północnym wschodzie od Lacjum i w Środkowych Apeninach, na południe od dzisiejszej miejscowości Rieti i na północ od jeziora Fucine. Istnieli już zanim powstał Rzym. Około 500 roku p.n.e. Ekwowie rozprzestrzenili się na zachód, stanowiąc zagrożenie dla Rzymu i Lacjum. Długo walczyli z Rzymianami o niepodległość, jednak w rezultacie zostali przez nich podbici (od około 430 r. p.n.e. do 300 r. p.n.e. odbywał się proces romanizacji). Ich tereny zwane Ekwium - stały się koloniami rzymskimi.Brennus – wódz celtyckiego plemienia Senonów - w 391 r. p.n.e. najechał on Italię i zaczął grabić Clusium. Sprzymierzeni z Rzymianami Kluzyńczycy wysłali do nich o pomoc. Rzymscy posłowie Fabiusze namówili Kluzyńczyków do zaatakowania wojsk celtyckich. Brennus wysłał skargę do Rzymu na złamanie praw narodów dotyczących posłów i zażądał wydania Fabiuszów, do czego nie doszło, choć Rzymianie uznali winę posłów i zaproponowali finansowe odszkodowanie. Brennus odebrał to jako zniewagę i ruszył na Rzym. Po pokonaniu armii konsula M. Popiliusa Lenasa w lipcu 386 r. p.n.e., Brennus zdobył i złupił Rzym, ale nie udało mu się zdobyć Kapitolu, który był oblężony przez około siedem miesięcy. Kiedy według legendy Galom udało się wspiąć na Skałę Tarpejską, ich obecność zdradziły gęganiem gęsi ze świątyni Junony. Właśnie Brennus miał wypowiedzieć słynne słowa rzucając miecz na wagę podczas wypłacania przez Rzymian okupu: Vae victis ("Biada zwyciężonym");
International Standard Name Identifier (ISNI) – unikalny identyfikator służący wystandaryzowanej identyfikacji obiektów, podmiotów, autorów dzieł, utworów i publikacji.
Marek Furiusz Kamillus (Marcus Furius Camillus) (ur. około 446 p.n.e., zm. 364 p.n.e.) – dowódca rzymski, 6-krotny trybun wojskowy. Jego sukcesy na polu bitwy zaowocowały nadaniem mu przydomka – „drugiego założyciela Rzymu”.
Życiorys[ | edytuj kod]
Marek Kamillus przeszedł do historii jako wybitny dowódca. Odznaczył się w bitwie przeciwko Wolskom i Etruskom, w armii dyktatora Aulusa Postumiusa Tubertusa. W roku 396 p.n.e. mianowano go trybunem, a później dyktatorem podczas nowej wojny z Etruskami. Również i tym razem osiągnął zwycięstwo i zdobył etruskie miasto Weje. Mocno ufortyfikowane miasto zdobyte dzięki podkopowi tak obliczonemu, aby jego wyjście przypadało na samym rynku miasta. Po jego zdobyciu (396 p.n.e.), odbył okazały triumf, w którym jako pierwszy w historii jechał rydwanem zaprzężonym w cztery białe konie. Był to także ostatni przypadek, by triumfator miał pomalowaną na czerwono twarz. W czasie wojny z Falerami znów został trybunem, ale musiał ustąpić ze stanowiska, oskarżony o nadużycia. Jego oddziały rozczarowane wydanym przez niego zakazem plądrowania zdobytego miasta, oskarżyły go bowiem o przywłaszczenie części zdobyczy. W roku 389 p.n.e. udał się na dobrowolne wygnanie do Ardei.
Jednak parę miesięcy później odzyskał władzę, kiedy Galowie z Brennusem na czele zdobyli Rzym oraz złupili i spalili miasto. Mężczyźni zdolni do walki, kobiety i dzieci schronili się na Kapitolu. Ludność przed masakrą uratowały gęsi kapitolińskie – święte ptaki bogini Junony, które swym krzykiem ostrzegły obrońców przed nocnym atakiem Galów. Kamillus zebrał armię i zaatakował wroga w pobliżu Ardei. Następnie wyruszył na odsiecz Rzymowi. Galowie zgodzili się wycofać w zamian za zapłacenie okupu w wysokości 1000 funtów złota. Gdy gwichty na szali okazały się posłom rzymskim podejrzane skarżyli się wodzowi galijskiemu; ten ze śmiechem zdjął swój długi miecz i wraz z ciężkim pasem rzucił go na szalę odważników mówiąc – Vae victis (łac. Biada zwyciężonym). Wtedy to właśnie nadciągnął Kamillus ze swoimi oddziałami i rzekłszy do posłów „Nie złotem, lecz mieczem Rzym wykupuje swobodę” siłą wyparł Galów z miasta. Później wielokrotnie jeszcze powierzano mu urzędy trybuna i dyktatora. Prowadził wojny z Ekwami, Latynami, Wolskami i ponownie z Galami. Zmarł w wieku ponad 80 lat, padając ofiarą zarazy.
Przypisy[ | edytuj kod]
- The Life of Camillus. W: Plutarch: The Parallel Lives. T. II. 1914.
- Brennus: człowiek, który mógł zmienić bieg historii. W: Francisco Gracia Alonso: Wojny Celtów i Germanów z Rzymem. Warszawa: Bellona, 2015, s. 46-74. ISBN 978-83-11-13887-2.