Malpigiowce
Przeczytaj także...
Integrated Taxonomic Information System (ITIS) – system zaprojektowany do dostarczania informacji taksonomicznych o organizmach. Został utworzony w 1996 r. System jest wspierany przez agencje rządowe Stanów Zjednoczonych Ameryki, Kanady i Meksyku. Współpracuje z taksonomami z całego świata. Jest partnerem Species 2000 i Global Biodiversity Information Facility (GBIF). Współuczestniczy w realizacji międzynarodowego programu Katalog Życia (Catalogue of Life Programme).System APG IV – system klasyfikacyjny roślin okrytonasiennych opublikowany w roku 2016 przez członków Angiosperm Phylogeny Group. Jest to kolejna wersja systemu klasyfikacyjnego rozwijanego od 1998 roku, sukcesywnie zastępująca poprzednie klasyfikacje (APG I z 1998, APG II z 2003 i APG III z 2009). Klasyfikacja bazuje na analizie powiązań filogenetycznych między grupami roślin, ustalanych głównie na podstawie danych molekularnych. System został skompilowany przez 16 autorów z 6 krajów, ale uwzględnia też wyniki warsztatów przeprowadzonych w Kew Gardens oraz ankiety internetowej, na którą odpowiedziało 441 respondentów z 42 krajów. Szerokie konsultacje i uznanie sugestii większości zamiast przyjęcia stanowiska ekspertów (np. w kwestii szerokiego ujęcia rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae zamiast jej podziału) spowodowało zresztą kontrowersje w środowisku (Angiosperm Phylogeny Website publikuje w przypadkach spornych klasyfikację sugerowaną przez ekspertów, niżeli przyjętą w APG IV opinię większości).
Rząd (łac. ordo) – jedna z podstawowych kategorii systematycznych stosowanych w systematyce organizmów, niższa od gromady (classis w zoologii) lub klasy (classis w botanice), a wyższa od rodziny (familia). Termin ordo został wprowadzony przez Karola Linneusza jako jedna z pięciu podstawowych kategorii w hierarchicznym systemie klasyfikacji biologicznej. Kategoriami pomocniczymi dla rzędu są nadrząd (superordo), podrząd (subordo) i infrarząd (infraordo), a w literaturze anglojęzycznej stosowane są jeszcze czasem parvorder (niższa od infrarzędu), magnorder (wyższa od nadrzędu), grandorder i mirorder (między rzędem a nadrzędem).
Integrated Taxonomic Information System (ITIS) – system zaprojektowany do dostarczania informacji taksonomicznych o organizmach. Został utworzony w 1996 r. System jest wspierany przez agencje rządowe Stanów Zjednoczonych Ameryki, Kanady i Meksyku. Współpracuje z taksonomami z całego świata. Jest partnerem Species 2000 i Global Biodiversity Information Facility (GBIF). Współuczestniczy w realizacji międzynarodowego programu Katalog Życia (Catalogue of Life Programme).System APG IV – system klasyfikacyjny roślin okrytonasiennych opublikowany w roku 2016 przez członków Angiosperm Phylogeny Group. Jest to kolejna wersja systemu klasyfikacyjnego rozwijanego od 1998 roku, sukcesywnie zastępująca poprzednie klasyfikacje (APG I z 1998, APG II z 2003 i APG III z 2009). Klasyfikacja bazuje na analizie powiązań filogenetycznych między grupami roślin, ustalanych głównie na podstawie danych molekularnych. System został skompilowany przez 16 autorów z 6 krajów, ale uwzględnia też wyniki warsztatów przeprowadzonych w Kew Gardens oraz ankiety internetowej, na którą odpowiedziało 441 respondentów z 42 krajów. Szerokie konsultacje i uznanie sugestii większości zamiast przyjęcia stanowiska ekspertów (np. w kwestii szerokiego ujęcia rodziny ogórecznikowatych Boraginaceae zamiast jej podziału) spowodowało zresztą kontrowersje w środowisku (Angiosperm Phylogeny Website publikuje w przypadkach spornych klasyfikację sugerowaną przez ekspertów, niżeli przyjętą w APG IV opinię większości).
Rząd (łac. ordo) – jedna z podstawowych kategorii systematycznych stosowanych w systematyce organizmów, niższa od gromady (classis w zoologii) lub klasy (classis w botanice), a wyższa od rodziny (familia). Termin ordo został wprowadzony przez Karola Linneusza jako jedna z pięciu podstawowych kategorii w hierarchicznym systemie klasyfikacji biologicznej. Kategoriami pomocniczymi dla rzędu są nadrząd (superordo), podrząd (subordo) i infrarząd (infraordo), a w literaturze anglojęzycznej stosowane są jeszcze czasem parvorder (niższa od infrarzędu), magnorder (wyższa od nadrzędu), grandorder i mirorder (między rzędem a nadrzędem).
Malpigiowce (Malpighiales) – grupa roślin stanowiąca klad w obrębie roślin okrytonasiennych, określana pomocniczo rangą rzędu w systemach APG. Jednostka ta powstała w wyniku przekształcenia systemów klasyfikacyjnych w końcu XX wieku w związku z dowiedzeniem, głównie za pomocą badań molekularnych, pokrewieństwa wielu rodzin roślin uważanych wcześniej za niespokrewnione. Zalicza się tu 36 rodzin, zawierających 716 rodzajów z blisko 16 tysiącami gatunków, przy czym powiązania filogenetyczne między nimi w wielu wypadkach pozostają niejasne.
iNaturalist – projekt z zakresu nauki obywatelskiej oraz serwis społecznościowy przyrodników, wolontariuszy oraz biologów oparty na idei nanoszenia na mapy i publikowania obserwacji gatunków roślin, zwierząt i grzybów. Obserwacje (zwykle dokumentowane zdjęciem) mogą zostać opublikowane poprzez stronę internetową oraz aplikację mobilną. Informacje zebrane przez projekt są wartościowym, publicznie dostępnym źródłem danych wykorzystywanym przez różne projekty naukowe, muzea, ogrody botaniczne, parki oraz inne organizacje. Aplikacja i strona internetowa są dostępne w języku angielskim.
Encyclopedia of Life (w skrócie EOL, Encyklopedia Życia) – współtworzona przez wielu fachowców, anglojęzyczna, internetowa bezpłatna encyklopedia, której zadaniem jest zebranie informacji o wszystkich opisanych przez naukę gatunkach. Encyklopedia rozpoczęła swoje działanie 26 lutego 2008 r. z 30 000 hasłami. Olbrzymie zainteresowanie (11,5 mln trafień w ciągu 5,5 godz.) spowodowało przeciążenie serwisu i konieczne było przez kilka dni ograniczenie jego funkcjonalności.
Systematyka[ | edytuj kod]
Pozycja rzędu w kladzie różowych według APwebKladogram na podstawie APweb bazujący na aktualizowanym systemie APG IV z 2016. Dwa główne klady opisane tu w ślad za APweb jako Fabidae i Malvidae w systemach APG I i II opisywane były odpowiednio jako różowe właściwe I i II (eurosids I i II, ew. rosids I i II).
System APG – nowoczesny, aktualizowany system klasyfikacji roślin okrytonasiennych. Nazwa pochodzi od akronimu międzynarodowej grupy systematyków roślin (ang. Angiosperm Phylogeny Group) zajmującej się klasyfikacją roślin okrytonasiennych z zastosowaniem metod systematyki molekularnej. W systemie tym rośliny porządkowane są według pokrewieństwa ustalanego przede wszystkim na podstawie danych molekularnych (analizie poddawane są dwa geny DNA chloroplastowego i jeden gen kodujący rybosomy), także z wykorzystaniem danych z zakresu morfologii i anatomii, chemotaksonomii, fitogeografii.Takson – jednostka zdefiniowana w systematyce organizmów jako grupa organizmów (populacja lub grupa populacji) zwykle uznawanych za filogenetycznie spokrewnione, wyróżniających się konkretną cechą różniącą je od innych jednostek taksonomicznych. Takson obejmuje wszystkie zawarte w nim taksony niższego poziomu. Kryterium pokrewieństwa stosowane jest w systemach filogenetycznych, mimo że taksonem w zasadzie może być dowolna grupa organizmów.
Podział rzędu na rodziny i powiązania filogenetyczne według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Jeszcze w 2011 roku relacje filogenetyczne między rodzinami w obrębie rzędu pozostawały bardzo niejasne i przedstawiane w formie politomii obejmującej 7 grup. Dalsze badania molekularne w 2012 i 2016 pozwoliły jednak pogrupować rodziny w trzy główne klady określane jako Salicaceae-Euphorbiaceae, Rhizophoraceae-Clusiaceae i Malpighiaceae-Chrysobalanaceae. Relacje między wieloma rodzinami wskazywane są nadal jednak w wielu przypadkach prowizorycznie lub w politomiach.
Rodzaj (łac. genus, l.mn. genera) – podstawowa, obowiązkowa kategoria systematyczna obejmująca gatunek lub monofiletyczną grupę gatunków wyróżnionych na podstawie jednej lub więcej cech taksonomicznych. Nazwą rodzaj określany jest też każdy takson w randze rodzaju.Różowe – grupa roślin w zależności od ujęcia systematycznego stanowiąca takson określonej rangi systematycznej lub klad spokrewnionych (pochodzących od wspólnego przodka) roślin w kladogramie taksonomii filogenetycznej. W pierwszym wypadku grupa ta umieszczana była w randze podklasy (Rosidae Takht.) m.in. w systemie Cronquista (1981), Takhtajana (1997) i Reveala (1999 i 2007). W systemie APG I (1998) mianem różowych (rosids) określony został klad, który w miarę poznawania powiązań filogenetycznych był później precyzowany przez system APG II i na Angiosperm Phylogeny Website. Współcześnie za różowe uważa się rośliny mające wspólnego przodka, którego najbliższymi krewnymi (kladem siostrzanym) są winoroślowce (Vitales). Synapomorficzne cechy tej grupy to: wydłużony zalążek, zduplikowany genom, dysunkcyjny gen infA w DNA chloroplastydowym oraz brak mitochondrialnego intronu coxII.i3. Należą tu rośliny o zdrewniałych łodygach (drzewa i krzewy), rośliny zielne. Należy do niej 16 rzędów roślin okrytonasiennych.
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ P.F. Stevens: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2018-01-03].
Politomia – w filogenetyce termin określający węzeł na kladogramie, z którego wychodzą co najmniej trzy linie ewolucyjne, stanowiące grupy siostrzane. Węzeł z którego wychodzą jedynie dwaj bezpośredni potomkowie jest określany jako dychotomia, czyli politomia rozwikłana. Kladogram składający się wyłącznie z dychotomii nazywany jest w pełni rozwikłanym, zaś obejmujący zarówno dychotomie, jak i politomie – częściowo rozwikłanym. Politomie mogą reprezentować dwa różne przypadki – w pierwszym, sytuacja w której z jednego przodka w wyniku kladogenezy ewoluuje bezpośrednio co najmniej kilka linii ewolucyjnych, nazywana jest „twardą politomią”. W drugim przypadku osoba przedstawiająca politomię na kladogramie nie stwierdza, że wszystkie grupy siostrzane są potomkami jednego przodka, jednak pozostaje niejasne, która hipoteza ich filogenezy jest najlepsza – taki węzeł określa się terminem „miękkiej politomii”. Obecnie jest to częściej spotykane znaczenie politomii. Badanie różnic pomiędzy tymi dwoma alternatywnymi punktami widzenia jest bardzo trudne, gdyż w analizie filogenetycznej „miękkie politomie” nie wykazują żadnych cech zdecydowanie odróżniających je od „twardych politomii”.Okrytonasienne, okrytozalążkowe (Magnoliophyta; syn. Angiospermae) – grupa (klad) roślin naczyniowych pochodzących od wspólnego przodka żyjącego prawdopodobnie w okresie karbonu (350-275 mln lat temu) i stanowiących siostrzaną linię rozwojową w stosunku do nagonasiennych. Okrytonasienne charakteryzują się zredukowanym gametofitem oraz brakiem rodni i plemni. Sporofity są pokaźne, a kwiat jest często obupłciowy. Części wytwarzające gamety to słupki i pręciki. Słupki powstają ze zrośniętych owocolistków. Pręciki zbudowane są z nitki i główki. W główce występują najczęściej 2 pylniki. W pylnikach powstają mikrospory, z których następnie rozwijają się ziarna pyłku, które wytwarzają tzw. jądra plemnikowe (nieruchome plemniki).
Warto wiedzieć że... beta
Klad (z gr. ο κλάδος – gałąź) – w kladystyce, grupa organizmów mających wspólnego przodka, obejmująca wszystkie wywodzące się z niego grupy potomne (linie rozwojowe). W ujęciu ścisłym klady rozdzielają się dychotomicznie, tworząc dychotomiczne drzewo pokrewieństw. Diagramy przedstawiające drzewa pokrewieństw konstruowane metodami kladystycznymi nazywane są kladogramami. Ponieważ klady obejmują organizmy wszelkich rang systematycznych i mogą dotyczyć grup organizmów opisywanych w systemach klasyfikacyjnych w ramach zróżnicowanych kategorii systematycznych (lub ich części) – zwykle organizmy należące do określonego kladu nazywa się mianem "grupy".
Kontrola autorytatywna – w terminologii bibliotekoznawczej określenie procedur zapewniających utrzymanie w sposób konsekwentny haseł (nazw, ujednoliconych tytułów, tytułów serii i haseł przedmiotowych) w katalogach bibliotecznych przez zastosowanie wykazu autorytatywnego zwanego kartoteką wzorcową.
Rodzina (łac. familia) – jedna z podstawowych kategorii systematycznych stosowanych w systematyce organizmów, niższa niż rząd (ordo), a wyższa niż rodzaj (genus). W kodeksach nomenklatury biologicznej nie określono kryteriów wydzielania rodzin, poza przyporządkowaniem: rodzina grupuje rodzaje, grupa rodzin tworzy rząd. W praktyce rodziny zwykle łączą grupy rodzajów różniące się morfologicznie od innych grup.
Gemeinsame Normdatei (GND) – kartoteka wzorcowa, stanowiąca element centralnego katalogu Niemieckiej Biblioteki Narodowej (DNB), utrzymywanego wspólnie przez niemieckie i austriackie sieci biblioteczne.
Angiosperm Phylogeny Website (lub APWeb, APW) – strona internetowa stanowiąca popularne źródło aktualnych informacji taksonomicznych dotyczących roślin okrytonasiennych. Strona umieszczona jest na serwerze Missouri Botanical Garden i jest redagowana przez Petera F. Stevensa, członka Angiosperm Phylogeny Group (jednego z autorów systemu APG II z 2003 i systemu APG III z 2009). Taksonomia prezentowana na stronie bazuje na systemie APG III, ale jest uaktualniana odpowiednio do rozwoju wiedzy w zakresie filogenezy okrytonasiennych. Strona jest źródłem danych systematycznych także dla niektórych wersji językowych Wikipedii (np. angielskiej, niemieckiej, francuskiej, hiszpańskiej, polskiej).