Madryt

Madryt (hiszp. Madrid) – stolica i największe miasto Hiszpanii, położony w środkowej części kraju na Wyżynie Kastylijskiej u podnóża Sierra de Guadarrama nad rzeką Manzanares.

Izydor Oracz (hiszp. Isidro Labrador; ur. ok. 1080 w Madrycie, zm. ok. 1130 tamże) - święty katolicki pochodzący z Hiszpanii.Metro madryckie (hiszp. Metro de Madrid) jest jednym z najstarszych systemów metra w Europie (otwarte w 1919 roku) oraz jednym z największych systemów transportu tego typu na świecie. Posiada 279 stacji i 15 linii (oraz podziemną kolejkę R, będącą integralną częścią madryckiego metra, łączącą stacje Opera i Principe Pio). W 2007 r. metro w Madrycie miało już łącznie prawie 310 km długości.

Centrum administracyjne ma powierzchnię 604,45 km² i liczbę ludności 3 266 126 (2019), natomiast region autonomiczny Comunidad de Madrid ma powierzchnię 8022 km² i liczbę ludności ok. 6,7 mln (2020). Jest to drugie co do wielkości miasto Unii Europejskiej (po Berlinie) oraz drugi co do wielkości monocentryczny obszar miejski w UE (po Paryżu). Madryt jest siedzibą rządu, parlamentu, ministerstw, agencji i innych przedstawicielstw międzynarodowych, jak i też oficjalną rezydencją króla Hiszpanii. Na płaszczyźnie ekonomicznej Madryt jest czwartym najbogatszym miastem w Europie (po Londynie, Paryżu i Moskwie) oraz drugim w ramach UE. Jest głównym centrum finansowym i biznesowym Hiszpanii, obecnie 50,1% z ponad 5000 wiodących na świecie firm hiszpańskich generowanych jest przez spółki znajdujące się w Madrycie. Znajduje się na niej m.in.: trzecia co do wielkości giełda w Europie – Bolsa de Madrid, Latibex – giełda przeznaczona wyłącznie dla papierów wartościowych emitentów z Ameryki Łacińskiej oraz znajduje się tu kilkanaście największych korporacji na świecie jak: Banco Santander – największy bank w strefie euro, Banco Bilbao Vizcaya Argentaria, Telefónica, Repsol, Iberia LAE, Endesa czy FCC, które znajdują się m.in. wśród 200 najlepszych spółek według magazynu Forbes. Madryt jest siedzibą Światowej Organizacji Turystyki, należącej do ONZ, ponadto jest siedzibą sekretariatu generalnego Organizacji Państw Iberoamerykańskich. Mieszczą się tutaj także instytucje związane z regulacją języka hiszpańskiego w świecie m.in.: Akademia Języka Hiszpańskiego, czy Królewska Akademia Hiszpańska. Miasto jest wpływowym ośrodkiem kulturalnym na świecie swoją siedzibę ma tu wiele prestiżowych instytucji, np. Muzeum Prado, Muzeum Narodowe Centrum Sztuki Królowej Zofii czy Muzeum Thyssen-Bornemisza, które znajdują się w gronie jednych z najczęściej odwiedzanych muzeów na świecie. W badaniach dotyczących jakości życia, Madryt uplasował się na 16 miejscu wśród miast świata w 2015 roku według magazynu Monocle i na 51 miejscu wśród miast świata w 2017 roku według Mercer.

Filip V (ur. 19 grudnia 1683 w Wersalu, zm. 9 lipca 1746 w Madrycie) – król Hiszpanii z dynastii Burbonów panujący w latach 1700–1724 i 1724–1746 (w 1724 abdykował na rzecz swojego syna Ludwika I, po jego śmierci wrócił na tron).Plaza Mayor jest jednym z najbardziej znanych placów w Madrycie. Został zbudowany na planie prostokąta o bokach 129 x 94 m. Otaczają go trzypiętrowe budynki z 237 balkonami umieszczonymi od strony placu.

Spis treści

1 Pochodzenie nazwy miasta

2 Historia

3 Geografia

3.1 Położenie geograficzne

3.2 Klimat

3.3 Hydrologia

4 Podział administracyjny miasta

4.1 Lokalne władze

5 Demografia

6 Gospodarka

6.1 Handel i usługi

7 Transport

7.1 Autostrady

7.2 Metro

7.3 Tramwaje

7.4 Transport kolejowy

7.5 Autobusy

7.6 Teleférico

7.7 Transport lotniczy

8 Gwałtowny rozwój

9 Turystyka

9.1 Zabytki

9.2 Muzea

9.3 Parki

9.4 Architektura i rzeźba

9.5 Galerie

9.6 Opery

9.7 Wieżowce

10 Kuchnia

11 Rozrywka

11.1 Nocne życie

12 Lokalne święta

13 Edukacja

13.1 Uniwersytety

14 Sport

15 Miasta partnerskie

16 Zobacz też

17 Przypisy

18 Linki zewnętrzne

Pochodzenie nazwy miasta

Istnieje kilka teorii dotyczących pochodzenia nazwy „Madryt”. Według legendy Madryt został założony przez Ocno Bianora (syna króla Toskanii i Mantui Tyrrheniusa); został on pierwotnie nazwany „Metragirta” lub „Mantua Carpetana”, inni zaś twierdzą, że pierwotną nazwą tego miasta była „Ursaria”, ze względu na dużą liczbę niedźwiedzi, które zostały znalezione w sąsiednich lasach, które wraz z drzewkiem truskawkowym („madroño” w języku hiszpańskim) stały się herbem miasta od czasów średniowiecza.

Operetka (wł. operetta) – sceniczny utwór muzyczny z dialogami mówionymi, zbliżony do opery, charakteryzujący się lekką, melodyjną muzyką i komediową akcją.Muzeum Narodowe Thyssen-Bornemisza (hiszp. Museo Nacional Thyssen-Bornemisza) – hiszpańskie muzeum sztuki mieszczące się w Madrycie, w Palacio de Villahermosa.

Niemniej jednak, obecnie powszechnie uważa się, że obecna nazwa miasta pochodzi z II wieku p.n.e., kiedy to Imperium Rzymskie ustanowiło osadę nad brzegiem rzeki Manzanares. Termin Madryt przechodził w różnych okresach historii ewolucje związane ze swą nazwą. W VII wieku, od czasu islamskiego podboju Półwyspu Iberyjskiego zmieniono nazwę na „al-Majrīṭ” (z arabskiego المجريط – „Mayra”), co oznaczało odniesienie wody (w tym przypadku rzeki Manzanares) jako „drzewa” lub „dawcy życia”. We współczesności nazwa „Madrid” („Madryt” w jęz. polskim) wyewoluowała od słowa „Matrit” w języku mozarbic, która to nazwa jest używana w chwili obecnej.

Jan Karol I, hiszp. Juan Carlos Alfonso Víctor María de Borbón y Borbón-Dos Sicilias (ur. 5 stycznia 1938 w Rzymie) – król Hiszpanii od 1975 z dynastii Burbonów. Syn Jana Burbona, hrabiego Barcelony, i Marii de las Mercedes, księżniczki Obojga Sycylii .Porządek joński to jeden z trzech podstawowych porządków architektonicznych występujących w architekturze starożytnej Grecji. Ma dwie odmiany: attycką i małoazjatycką, różniące się przede wszystkim detalami bazy i belkowania. Powstał w Azji Mniejszej na przełomie VII i VI w. p.n.e. pod wpływem budownictwa ludów Wschodu.

Historia

Historyczny Pałac Królewski w Madrycie

Pierwsza wzmianka o mieście, powstałym wokół mauretańskiego zamku Madżrid, pochodzi z X w. Zdobyty w 939 przez króla aragońskiego Ramira II, następnie odbity przez Maurów i w 1083 ostatecznie przejęty przez króla kastylijskiego Alfonsa VI. Prawa miejskie uzyskało w 1118 roku. Osada rozwijająca się przy fortecy przyczyniła się do powstania miasta. Jednak przez pierwsze pięć wieków miasto nie miało większego znaczenia. Okres wzrostu znaczenia miasta jako ośrodka handlowego rozpoczął się w XVI wieku.

Unia Europejska, UE – gospodarczo-polityczny związek 27 demokratycznych państw europejskich. Unia powstała 1 listopada 1993 roku – na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht – jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej. Korzenie współczesnej integracji europejskiej sięgają okresu powojennego i ograniczały się do 6 państw zachodnioeuropejskich. Państwa te tworzyły wiele form i mechanizmów współpracy, powoływały organizacje, instytucje i organy, których celem było wzmocnienie jedności między nimi. W 1993 nadrzędną wobec wszystkich poprzednich organizacji została Unia Europejska, sama otrzymując nieznaną wcześniej hybrydową formułę sui generis. Puerta de Europa (lub Torres KIO) - dwa bliźniacze wieżowce w Madrycie. Zaprojektowane przez Philipa Johnsona i Johna Burgee. Ich pochyłe sylwetki stanowią charakterystyczny element miasta. Mają po 114 metrów wysokości.

Centralne położenie w Kastylii sprzyjało wzrostowi znaczenia politycznego. Dwukrotnie w XVI wieku (1524, 1528) zwoływano do Madrytu posiedzenia kortezów, mimo że stolicą kraju było Toledo.

W 1561 po dokonaniu rozbudowy Alkazaru, król Filip II przeniósł stolicę kraju z Toledo do Madrytu. Następnie rozpoczęto (1563) budowę Eskurialu, położonego niedaleko od Madrytu zespołu pałacowego. Miasto wkrótce stało się największym ośrodkiem handlowym i gospodarczym kraju. W XVII wieku rozbudowane i unowocześnione. W latach 1851–1864 otrzymało pierwsze połączenie kolejowe z Aranjuez. Na przełomie XIX i XX Madryt przebudowano rozbierając stare fortyfikacje miejskie, unowocześniono ciągi komunikacyjne. W latach 1873–1874 Madryt był stolicą pierwszej Republiki Hiszpańskiej.

Klimat kontynentalny – jeden z podstawowych rodzajów klimatu. Kształtuje się w głębi lądu. Wyróżnia się największą dobową oraz roczną amplitudą temperatury powietrza. Lata są upalne, a zimy surowe, mroźne. Wraz ze zwiększaniem się odległości od morza maleje wilgotność powietrza, przeciętne zachmurzenie nieba oraz ilość opadów. Zwiększone jest za to zapylenie powietrza.Ameryka Południowa – kontynent leżący na półkuli zachodniej oraz w większej części na półkuli południowej, a w mniejszej – na półkuli północnej. Niekiedy uważana jest również za subkontynent Ameryki.

W okresie wojny domowej (1936–1939) Madryt był jednym z głównych ośrodków sił republikańskich. Obie strony toczyły o niego ciężkie walki. Wobec zagrożenia rząd republikański z czasem przeniósł się do Walencji. W dniu 28 marca 1939 zajęty przez wojska generała F. Franco.

Heraldyczny symbol miasta, wykonany z brązu przez rzeźbiarza Antonio Navarro Santafé w 1966 r.

Po II wojnie światowej nastąpił szybki wzrost i rozbudowa miasta. Obecnie wiele firm przenosi swe siedziby właśnie do Madrytu, ze względu na jego centralne położenie i dynamiczny rozwój przemysłowy i gospodarczy.

Puerta del Sol (pol. brama słońca) jest jednym z najważniejszych placów w Madrycie. Obecnie leży w samym centrum, ale w XV w. był jednym z wjazdów do miasta położonym w jego wschodniej części murów (stąd nazwa: hiszp. Puerta del Sol – Brama Słońca).Filip IV Habsburg (Felipe IV, ur. 8 kwietnia 1605 w Valladolid, zm. 17 września 1665 w Madrycie) - król Hiszpanii i Portugalii jako Filip IV (Filipe IV). Syn Filipa III i Małgorzaty Habsburg, córki arcyksięcia Karola II Styryjskiego.

Centrum Madrytu dzieli się na: Stary Madryt oraz Madryt Burboński. O miano serca miasta konkurują ze sobą znajdujące się w starej części miasta plac Puerta del Sol oraz plac Plaza Mayor, który z kolei słynie z procesów inkwizycyjnych przeprowadzanych na nim aż do końca zniesienia inkwizycji w 1834 roku. Również w tej części miasta znajduje się Pałac Królewski, zamieszkiwany zarówno przez Habsburgów, jak i przez Burbonów.

Ciudad Universitaria – stacja metra w Madrycie, na linii 6. Znajduje się w dzielnicy Moncloa-Aravaca, w Madrycie i zlokalizowana jest pomiędzy stacjami Moncloa, Metropolitano. Została otwarta 13 stycznia 1987.El Corte Inglés to krajowa sieć centrów handlowych w Hiszpanii, w skład którego wchodzą zazwyczaj różnorodne sklepy, hipermarkety, kioski, restauracje, agencje podróży. El Corte Inglés posiadają w swej ofercie jedne z najlepszych i najbardziej znanych hiszpańskich i międzynarodowych produktów. Centra El Corte Inglés są zazwyczaj wielkopowierzchniowe oraz oferują szeroki asortyment produktów m.in.: meble, filmy, RTV i AGD, wyroby metalowe, książki, odzież, artykuły spożywcze, płyty CD itp. W skład El Corte Inglés wchodzą należące do spółki przedsiębiorstwa pokrewne takie jak:

W dniu 11 marca 2004 islamscy terroryści przeprowadzili zamach w wagonach należących do podmiejskich linii kolejowych. W eksplozjach bomb zginęło 190 osób (w tym czworo Polaków), a 2057 zostało rannych.

Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8]