Madonna - piosenkarka
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6]
Mechanizm spustowy – mechanizm broni miotającej służący do utrzymywania mechanizmu uderzeniowego w stanie napiętym (w broni neurobalistycznej mechanizm spustowy utrzymuje w stanie napiętym cięciwę). Wyzwolenie mechanizmu spustowego powoduje otwarcie ognia. W broni samoczynnej mechanizm spustowy słuzy także do przerywania ognia.Sprzedaż – umowa cywilna, w której sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę rzeczy w gotówce lub równowartości gotówki.
UWAGA: TA PODSTRONA MOŻE ZAWIERAĆ TREŚCI PRZEZNACZONE TYLKO DLA OSÓB PEŁNOLETNICH
Madonna, właśc. Madonna Louise Ciccone (ur. 16 sierpnia 1958 w Bay City) – amerykańska piosenkarka popowa, kompozytorka, autorka tekstów, producentka muzyczna, tancerka, aktorka, producentka filmowa, reżyserka, scenarzystka, projektantka mody, pisarka, przedsiębiorczyni i filantropka.
Uchodzi za ikonę popkultury, która przełamuje bariery obyczajowe i budzi kontrowersje. Zaliczana jest do grona najpopularniejszych muzyków w historii. Ze względu na sukcesy w przemyśle muzycznym nazywana jest „Królową Popu”. Według Księgi rekordów Guinnessa jej nagrania sprzedały się w liczbie ponad 335 milionów egzemplarzy, co czyni ją kobietą z największą liczbą sprzedanych wydawnictw muzycznych w historii. Ponadto jest najbardziej dochodową solistką w kwestii koncertów, członkinią Rock and Roll Hall of Fame oraz laureatką niemal 300 nagród, w tym siedmiu Grammy i dwudziestu MTV Video Music Awards. Nieprzerwanie od lat 80. należy do czołówki najpopularniejszych artystek muzycznych, a jej kariera trwa do dziś (ostatni album, Madame X, ukazał się w 2019 roku).
Debiutowała w Nowym Jorku jako tancerka oraz członkini zespołów, a w 1982 roku rozpoczęła karierę jako solowa piosenkarka (w 1983 wydając pierwszy album, Madonna). Szybko zdobyła międzynarodową popularność, stając się jedną z największych gwiazd na rynku muzycznym. Jej albumy sprzedawały się w wielomilionowych nakładach, zaś single stawały się przebojami na całym świecie. Zaprezentowała nowatorskie podejście do dziedzin teledysku i koncertu, zwracając uwagę na ich widowiskowość i teatralność.
Od początku kariery Madonna jest również aktorką filmową i teatralną, choć – mimo zdobytego Złotego Globu – jej kreacje przeważnie spotykały się z krytyką, a sama artystka zdobyła rekordową liczbę dziewięciu Złotych Malin. W 2002 porzuciła aktorstwo, w późniejszych latach debiutując w innych profesjach związanych z filmem (reżyseria, produkcja czy pisanie scenariuszy). Począwszy od 2003, wydała kilkanaście książek dla dzieci, jest też autorką wydawnictwa Sex z 1992. Ponadto jest ambasadorką i właścicielką licznych przedsięwzięć, jak kolekcje odzieżowe czy sieć siłowni, a także prowadzi działalność przedsiębiorczą. Jest również filantropem i założycielką fundacji Raising Malawi.
Młodość[ | edytuj kod]
Madonna Louise Ciccone urodziła się 16 sierpnia 1958 roku w mieście Bay City w stanie Michigan. Była trzecim z sześciorga dzieci Silvio Anthony’ego Ciccone i Madonny Louise Ciccone (nazwisko rodowe: Fortin), zaraz za Anthonym (ur. 1955) i Martinem (ur. 1957), a przed Paulą (ur. 1959), Christopherem (ur. 1960) i Melanie (ur. 1962). Jej dziadek ze strony ojca, Gaetano Ciccone, mieszkał we włoskim mieście Pacentro położonym w regionie Abruzja. Podczas I wojny światowej przymusowo kopał okopy w Alpach, jednak wystąpił z armii, wrócił do domu i został wyswatany z Micheliną Dijulio. Za trzysta dolarów z posagu mężczyzna kupił bilet do Ameryki i w 1918 roku zamieszkał w mieście Aliquippa (stan Pensylwania), podejmując się pracy w hucie. Wkrótce przeprowadziła się tam także Michelina, z którą Gaetano miał pięciu synów, w tym Silvio. W 1690 roku przodkowie Madonny ze strony matki, Fortinowie, uciekli z Francji i pożeglowali do kanadyjskiego miasta Québec. Dziadkowie piosenkarki, Williard i Elsie, wzięli ślub, choć byli dalekimi kuzynami (czemu sami zaprzeczali). Ich syn Dale wraz z Silvio Ciccone stacjonowali na Alasce podczas wojny koreańskiej. Ciccone był drużbą na ślubie Dale’a, podczas którego poznał jego siostrę Madonnę. Silvio i Madonna pobrali się 1 lipca 1955 roku Bay City.
Nie byłam przez ludzi rozumiana, zwłaszcza w młodości. Zdawałam sobie sprawę, że zrażam do siebie innych i odstraszam ich – chłopaków, przyjaciół, wszystkich. Różnie to znosiłam – raz stawałam się jeszcze bardziej arogancka, myślałam sobie: „Nie potrzebuję cię, nie obchodzi mnie, czy mnie rozumiesz”, a kiedy indziej było mi bardzo smutno i płakałam. Oczywiście, [bycie niezrozumianym] może cię boleć albo wcale nie obchodzić. Niemniej jednak, mnie to nadal boli.
Ekskomunika (z łac. excommunicatio – poza wspólnotą, wyłączenie ze wspólnoty, pot. klątwa, wyklęcie i anatema) – w chrześcijaństwie najwyższa kara kościelna polegająca na wykluczeniu z życia Kościoła.Azja Południowo-Wschodnia – nazwa stosowana dla określenia regionu Azji obejmującego Półwysep Indochiński i Archipelag Malajski wraz z Filipinami. Obejmuje on zatem następujące państwa: Mjanma, Tajlandia, Kambodża, Laos, Wietnam, Malezja, Singapur, Indonezja, Timor Wschodni, Brunei i Filipiny. Zajmują one powierzchnię około 4,495 mln km², z liczbą ludności przekraczającą 550 mln mieszkańców (szacunek na rok 2004).
Rodzina przeniosła się na Thor’s Street w Pontiac koło Detroit. Przy tej ulicy – według Christophera Ciccone’a, brata piosenkarki – jedna trzecia mieszkańców była białoskóra, jedna trzecia czarnoskóra, a jedna trzecia składała się z Meksykanów. Silvio i Madonna chcieli wykształcić w swoich dzieciach tolerancję rasową. Naprzeciwko osiedla znajdowało się wielkie pole, na którym w 1975 otwarto stadion Pontiac Silverdome (Madonna dała na nim w 1987 koncert). Silvio pracował w przemyśle zbrojeniowym, projektował mechanizmy spustowe i celowniki laserowe, najpierw dla Chrysler, a potem dla General Motors. Rodzice Madonny wkładali dużo staranności w rzymskokatolickie wychowanie dzieci. 1 grudnia 1963, w wieku trzydziestu lat, na raka sutka zmarła matka przyszłej piosenkarki, mającej wówczas pięć lat. Śmierć matki wywarła olbrzymi wpływ na Madonnę, która niejednokrotnie wypowiadała się o niej wywiadach i poruszała jej temat w swojej twórczości. W jednym z wywiadów wyznała: „Zaczęłam rozumieć, co straciłam już na zawsze. Obraz matki, z jednej strony spokojny, ale z drugiej – groteskowy, prześladuje mnie do dziś”. W 1966 roku Silvio Ciccone poślubił jedną z opiekunek swoich dzieci, Joan Gustafson. Kobieta wprowadziła w domu szereg surowych zasad, których nakazywała przestrzegać. Silvio i Joan mieli dwójkę dzieci: córkę Jennifer (ur. 1967) i syna o imieniu Mario (ur. 1968). Rodzina przeprowadziła się z Pontiac do położonego niedaleko Rochester, gdzie mieszkała przy Oklahoma Avenue.
Madonna uczęszczała do katolickich szkół podstawowych imienia św. Franciszka i Andrzeja, gimnazjum West Middle School i szkoły średniej Rochester Adams High School. W 1966 została bierzmowana, przyjmując trzecie imię Veronica. Choć zdobywała świetne wyniki w nauce, była nielubiana ze względu na niekonwencjonalne zachowania, takie jak pokazywanie chłopcom bielizny. W wieku czternastu lat wystąpiła na szkolnym konkursie talentów, pokryta odblaskową zieloną i różową farbą, sprawiając wrażenie nagiej i wijąc się na scenie. Rodzina i uczniowie uznali występ za skandaliczny. W jednym z wywiadów artystka opisała siebie z czasów szkolnych następująco: „Samotna dziewczyna poszukująca czegoś. Nie byłam buntowniczką w typowy dla młodzieży sposób. Interesowało mnie bycie w czymś dobrą. Nie goliłam się pod pachami i nie malowałam, jak normalne dziewczyny. Uczyłam się i zdobywałam dobre stopnie. Chciałam być kimś”. W liceum Madonna była cheerleaderką, a po zakończeniu nauki w szkole średniej zaczęła studiować taniec na Uniwersytecie Michigan, gdzie dostała stypendium. Równocześnie uczęszczała na lekcje baletu prowadzone przez Christophera Flynna, swojego pierwszego w życiu mentora – trzydzieści lat od niej starszego homoseksualistę, który wprowadził nastolatkę w nocny świat Detroit, chodząc z nią do klubów gejowskich. Za namową Flynna Madonna zrezygnowała ze studiów i w 1978 roku przeniosła się do Nowego Jorku, mając przy sobie – jak sama przyznała – tylko 35 dolarów. Po latach wyznała, że przeprowadzka była najodważniejszym wydarzeniem w jej życiu.
Działalność artystyczna[ | edytuj kod]
Lata 1978–1989[ | edytuj kod]
Nie miałam żadnych przyjaciół. No dobra, miałam paru, ale przywykłam do dynamicznego życia w Nowym Jorku, a w Paryżu wszyscy cenią swój czas. Chciałam coś robić. Miałam w sobie tyle energii i liczyłam na to, że [francuscy producenci] coś ze mną zrobią. Nie widziałam jednak żadnych postępów. Właściwie nie robili ze mną nic. Mimo wszystko, [wyjazd do Paryża] był dobrym doświadczeniem – zaczęłam dużo komponować, pisać teksty i w ogóle. Nie umiałam jednak grać na żadnym instrumencie. Chodziłam dalej na zajęcia z tańca, pracowałam z nauczycielem wokalu, dużo pisałam i podróżowałam po Europie. Nabrałam sporo doświadczenia, więc nie mogę narzekać.
Joga (sanskryt योग) – jeden z sześciu ortodoksyjnych (tzn. uznających autorytet Wed) systemów filozofii indyjskiej, zajmujący się związkami pomiędzy ciałem a umysłem (świadomością i duchem). Oznacza to, że poprzez odpowiedni trening ciała (w tym ascezę), dyscyplinę duchową (medytację) i przestrzeganie zasad etycznych, deklaruje ona możliwość przezwyciężenia prawa karmana i wyzwolenia praktykującego z kręgu wcieleń (sansara).Nagroda w kategorii Nagranie roku (Record of the Year) jest jedną z najbardziej prestiżowych nagród Grammy, przyznawanych co roku. Jest przyznawana od 1959. Nagroda była przyznawana:
W Nowym Jorku Madonna starała się rozwinąć karierę w tańcu nowoczesnym. Tańczyła między innymi w grupach Alvina Aileya i Pearl Lang, równocześnie pracując na utrzymanie – była szatniarką w restauracji Russian Tea Room oraz kelnerką w Burger King i Dunkin’ Donuts. Ponadto brała udział w nagich sesjach zdjęciowych, za które zarabiała nawet 100 dolarów dziennie. W jednym z wywiadów przyznała, że czuła się w Nowym Jorku samotna: „Modliłam się, by mieć chociaż jednego przyjaciela. Nigdy mi jednak nie przyszło do głowy, by wrócić do domu. Ani razu!”. W 1979 roku Madonna zaczęła brać udział w castingach do musicali i filmów, w wyniku czego dostała angaż jako tancerka podczas paryskiej rewii francuskiego gwiazdora disco, Patricka Hernandeza. W Paryżu, gdzie przebywała od maja do sierpnia 1979 roku, producenci Hernandeza, Jean Van Loo i Jean-Claude Pellerin, starali się uczynić z Madonny gwiazdę, promowali ją nawet jako „następną Édith Piaf”. Mimo zapewnionych luksusów (apartament, limuzyna z szoferem i nieograniczony budżet na odzież), czuła się manipulowana i zaniedbana, w związku z czym podjęła decyzję o powrocie do Nowego Jorku. Pobyt we Francji przekonał ją jednak do spróbowania swoich sił jako gwiazda rocka. W 1979 roku zagrała w niskobudżetowym thrillerze erotycznym A Certain Sacrifice w reżyserii Stephena Jona Lewickiego, upublicznionym dopiero w 1985 roku (gdy Madonna była już popularną piosenkarką).
W 1979 roku Madonna wraz z ówczesnym partnerem, Danem Gilroyem, założyła zespół muzyczny Breakfast Club, w którym początkowo grała na perkusji, a później również śpiewała. Grupa występowała w klubach na Lower East Side, a Madonna pisała pierwsze piosenki. W 1980 roku odeszła z Breakfast Club i wraz ze swym nowym partnerem, Stephenem Brayem, założyła zespół Emmy. W 1981 roku podpisała kontrakt z Camille Barbone, która do 1982 roku była jej pierwszą menedżerką. Nagrywała w tym czasie pierwsze solowe nagrania demonstracyjne, które w 1982 roku zaprezentowała Markowi Kaminsowi, DJ-owi z nowojorskiego klubu Danceteria. Zaaranżował on spotkanie Madonny z Seymourem Steinem, właścicielem wytwórni Sire Records (podległej Warner Bros. Records), które zaowocowało podpisaniem w październiku 1982 roku przez piosenkarkę pierwszego kontraktu płytowego. W ramach umowy wydano na singlu piosenkę „Everybody”, którą Madonna samodzielnie napisała, a Kamins wyprodukował. Utwór był hitem w klubach, dzięki czemu zajął trzecie miejsce na liście Hot Dance Club Songs, przygotowywanej przez magazyn „Billboard”. Sukces singla zachęcił wytwórnię do podpisania z Madonną kontraktu na wydanie całego albumu. Początkowo piosenkarka pracowała nad nim z producentem Reggiem Lucasem, dzięki któremu jej taneczne brzmienie ewoluowało w stronę popu, a później z Johnem „Jellybeanem” Benitezem. W marcu 1983 roku Sire Records wydało jej drugi singel, „Burning Up”, a w lipcu tego samego roku album, zatytułowany Madonna.
Przez jakiś miesiąc kręciłam się po Danceterii, aż w końcu nabrałam odwagi, by powiedzieć tamtejszemu DJ-owi, Markowi Kaminsowi, żeby posłuchał mojej demówki. Nie chciałam jednak brzmieć jak pierwsza lepsza dziewczyna z byle jakim demo. Wiedziałam, że muszę zapracować na jego szacunek, bo miał mnóstwo przyjaciół w dziale A&R. Sam zresztą pracował kiedyś w A&R wytwórni Island Records. Wiedziałam, że miał dużo znajomości. Wszystko dokładnie zaplanowałam (...). Wszyscy myślą [że osiągnęłam sukces w jedną noc], ale tak naprawdę tyrałam jak wół, zanim osiągnęłam zamierzone cele. Dosłownie głodowałam i mieszkałam na ulicy, jedząc resztki z koszy na śmieci.
VHS (ang. Video Home System) – w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych popularny standard zapisu i odtwarzania kaset wideo przeznaczony dla rynku konsumenckiego.Film muzyczny – to filmowa odmiana musicalu; gatunek typowy dla kina amerykańskiego. Jego początki wiążą się z zastosowaniem dźwięku w kinach. Pierwszy film dźwiękowy to właśnie musical – Śpiewak Jazzbandu ze słynnym Alem Jolsonem. W musicalu filmowym, podobnie jak w teatralnym, w fabule ważne miejsce zajmują śpiewane przez bohaterów piosenki. Najpopularniejszym podgatunkiem są musicalowe komedie, w których obok piosenek i układów tanecznych ważną rolę pełnią gagi. Musical to najpopularniejszy gatunek współczesnego kina hinduskiego (zob. Bollywood), jednak filmy z Indii są prawie zupełnie nieznane w Europie.
Później ukazały się trzy kolejne single z płyty („Holiday”, „Lucky Star” i „Borderline”), która we wrześniu 1983 roku weszła na listę najlepiej sprzedających się albumów w Stanach Zjednoczonych, „Billboard” 200. Single były notowane na listach przebojów na całym świecie, między innymi na amerykańskiej Hot 100 (gdzie „Borderline” wszedł do pierwszej dziesiątki), zaś album Madonna piął się ku górze na liście „Billboard” 200, w październiku 1984 roku docierając do miejsca ósmego. Do singli promujących płytę powstały teledyski, emitowane przez telewizję MTV. W latach 1982–1984 Madonna promowała się poprzez występy w klubach, głównie w Nowym Jorku, a także w programach telewizyjnych w Stanach i Europie. W tym czasie ukształtował się jej wizerunek sceniczny, który charakteryzowały elementy takie jak bermudy, kabaretki, bransoletki, biżuteria w kształcie krzyża i farbowane blond włosy. Stał się on w połowie lat 80. trendem, któremu masowo ulegały nastolatki. Zdaniem badaczy i krytyków, album Madonna przyczynił się do popularyzacji muzyki tanecznej w mainstreamie. Choć początkowo jego recenzje nie były przychylne, z perspektywy lat został doceniony, znalazł się także na liście najlepszych albumów lat 80. magazynu „Rolling Stone”. Jego światowa sprzedaż przekracza 10 milionów egzemplarzy, w tym 5 milionów w samych Stanach.
W 1984 roku Madonna zdobyła nominację w kategorii nowy artysta podczas pierwszego plebiscytu MTV Video Music Awards (VMA). We wrześniu, ubrana w suknię ślubną, welon i pas z napisem „boy toy” („zabawka dla chłopców”), wykonała premierową piosenkę „Like a Virgin” podczas gali rozdania nagród w nowojorskiej Radio City Music Hall. Występ był krytykowany ze względu na tarzanie się Madonny po scenie, co zinterpretowano jako symulację masturbacji; z upływem lat badacze zwracali uwagę na jego wpływ na wzrost popularności artystki. Telewizja MTV nazwała go jednym z najważniejszych w historii gal VMA, zaś „Billboard” drugim najlepszym występem galowym w historii. W listopadzie 1984 roku ukazał się drugi album Madonny, Like a Virgin, wyprodukowany przez Nile’a Rodgersa z zespołu Chic. Od razu stał się bestsellerem – szał na jego punkcie porównywano do tego, który wywoływał w latach 60. zespół The Beatles. W Stanach dotarł do pierwszego miejsca listy „Billboard” 200, w dwa miesiące sprzedając się tam w ponad 2 milionach egzemplarzy, a do dziś w ponad 10 milionach (za co zrzeszene RIAA przyznało mu diamentową płytę). Światowa sprzedaż Like a Virgin przekracza 21 milionów egzemplarzy. Singel „Like a Virgin” był międzynarodowym przebojem i jako pierwszy w karierze Madonny dotarł do pierwszej pozycji listy Hot 100 w Stanach. Był jednak krytykowany przez środowiska konserwatywne ze względu na seksualną tematykę i wywieranie negatywnego wpływu na nastolatki.
Sukces komercyjny odniosły także kolejne single z Like a Virgin, „Material Girl”, „Angel” i „Dress You Up” (wszystkie dotarły do pierwszych piątek list w Stanach i Wielkiej Brytanii). W 1985 roku Madonna wystąpiła w dwóch filmach. W Zwariowałem dla ciebie Harolda Beckera zagrała rolę cameo, ponadto nagrała na potrzeby produkcji piosenki „Crazy for You” (numer jeden na liście Hot 100) i „Gambler”. W Rozpaczliwie poszukując Susan Susan Seidelman wcieliła się w postać drugoplanową, choć była promowana jako główna gwiazda. Również tam pojawił się jej premierowy utwór, „Into the Groove”, który – jako pierwszy w karierze artystki – dotarł do pierwszego miejsca brytyjskiej listy UK Singles Chart. Sam film zdobył pozytywne recenzje i odniósł sukces komercyjny.
W kwietniu 1985 roku Madonna wyruszyła w swoją pierwszą trasę koncertową, The Virgin Tour, która potrwała do czerwca, obejmując 39 występów w Stanach Zjednoczonych i jeden w Kanadzie. Ze względu na świetną sprzedaż biletów (we wszystkich miastach prędko zostały one wyprzedane), koncerty przenoszono z teatrów do hal sportowych, mieszczących po kilkanaście tysięcy widzów (jak Madison Square Garden w Nowym Jorku). Ostatecznie trasa przyniosła 5 milionów dolarów dochodu. Mimo sukcesu komercyjnego, występy zbierały mieszane lub negatywne recenzje w prasie. Masowym zjawiskiem, jakie zaobserwowano, były tysiące nastolatek na widowni, których ubrania imitowały ówczesny styl Madonny. W lipcu 1985 roku magazyny „Playboy” i „Penthouse” opublikowały nagie zdjęcia piosenkarki, wykonane podczas jej pierwszych lat pobytu w Nowym Jorku. W tym samym miesiącu Madonna wystąpiła podczas koncertu charytatywnego Live Aid, oglądanego na żywo przez prawie 2 miliardy ludzi na świecie, a po latach nazywanego w mediach jednym z najważniejszych koncertów w historii. W listopadzie ukazała się kaseta VHS Madonna Live: The Virgin Tour z zapisem koncertu w Detroit.
W czerwcu 1986 roku Madonna wydała swój trzeci album studyjny, True Blue, wyprodukowany ze Stephenem Brayem i Patrickiem Leonardem. Zdaniem badaczy, przekształcił on artystkę z sezonowej gwiazdy pop w muzyczną ikonę lat 80. Płyta zebrała znacznie lepsze recenzje niż dwie poprzednie i odniosła olbrzymi sukces komercyjny, sprzedając się w ponad 25 milionach egzemplarzy i docierając do pierwszych miejsc list sprzedaży w 28 krajach, co nie udało się wcześniej żadnemu innemu albumowi. Zajmowała pierwsze miejsce listy najlepiej sprzedających się albumów w Europie, European Top 100 Albums magazynu „Billboard”, nieprzerwanie przez 34 tygodnie, co nie udało się żadnemu innemu wydawnictwu w historii, ponadto ustanowiła – jak na tamte czasy – rekord sprzedaży wśród albumów wydanych przez kobiety. True Blue to również najchętniej kupowany album w 1986 roku, a spośród płyt kobiet także w skali całych lat 80. Pięć pochodzących z niego piosenek („Live to Tell”, „Papa Don’t Preach”, „True Blue”, „Open Your Heart” i „La Isla Bonita”) wydano na singlach; wszystkie były przebojami na całym świecie i wszystkie zostały zobrazowane nowatorskimi - według badaczy, jak na owe czasy, teledyskami. Za wkład w rozwój dziedziny wideoklipu Madonna została we wrześniu 1986 roku podczas gali MTV Video Music Awards nagrodzona honorową statuetką Video Vanguard Award. Według Księgi rekordów Guinnessa była najpopularniejszym muzykiem 1986 roku.
Sukcesowi muzycznemu artystki towarzyszyła w 1986 roku porażka aktorska. W sierpniu odbyła się premiera filmu Niespodzianka z Szanghaju, w którym zagrała u boku ówczesnego męża, Seana Penna. Dramat zebrał negatywne recenzje i okazał się klapą komercyjną, ponadto przyniósł Madonnie Złotą Malinę dla najgorszej aktorki. W tym samym miesiącu piosenkarka zadebiutowała na scenie teatralnej, grając z Pennem w broadwayowskiej sztuce Goose and Tom-Tom. Rok później zagrała główną rolę w filmie Jamesa Foleya Kim jest ta dziewczyna?, który również zebrał negatywne recenzje, okazał się klapą komercyjną i przyniósł Madonnie Złotą Malinę. Sukces odniosła jednak ścieżka dźwiękowa do filmu, Who’s That Girl, na której pojawiły się cztery premierowe utwory Madonny, w tym jej kolejny numer jeden na Hot 100, „Who’s That Girl”. Piosenkarka zdobyła za niego nominację do Złotego Globa i Grammy w kategoriach piosenki filmowej. Sam album sprzedał się w ponad sześciu milionach egzemplarzy.
Od czerwca do września 1987 roku Madonna odbyła swoją drugą trasę koncertową, Who’s That Girl World Tour, która objęła Japonię, Stany Zjednoczone, Kanadę i pięć państw Europy. Większość występów odbyła się na stadionach, mieszczących kilkadziesiąt tysięcy widzów. Trasa pobiła kilka rekordów (między innymi dla największej koncertowej widowni w historii Francji), prawie wszystkie występy zostały wyprzedane, a ostateczny dochód wyniósł 25 milionów dolarów (z 1,5 miliona sprzedanych biletów). W maju 1988 roku ukazała się kaseta VHS Ciao Italia: Live from Italy, zawierająca występy we Włoszech. W listopadzie 1987 roku został wydany album You Can Dance z remiksami utworów Madonny i premierowym nagraniem „Spotlight”. Za sprawą 5 milionów kupionych egzemplarzy przez dekadę był to najlepiej sprzedający się remix album w dziejach. W 1988 roku Madonna występowała w głównej roli w sztuce Speed-the-Plow na Broadwayu, za którą zdobyła głównie negatywne recenzje. Rok później zagrała drugoplanową rolę w filmie Ogary Broadwayu.
W marcu 1989 roku ukazał się czwarty album studyjny piosenkarki, Like a Prayer, współtworzony ze Stephenem Brayem i Patrickiem Leonardem. W porównaniu do poprzednich płyt, popowe brzmienie zostało na Like a Prayer urozmaicone o elementy gatunków takich jak rock czy gospel, zaś w teksach Madonna poruszyła dojrzalsze tematy (jak wiara w Boga, wspomnienie zmarłej matki czy rozpadające się małżeństwo z Seanem Pennem). Album zdobył świetne recenzje („Rolling Stone” obwołał go arcydziełem muzyki pop i umieścił na liście 500 albumów wszech czasów), a jego sprzedaż przekroczyła 15 milionów egzemplarzy. Pierwszy singel, zatytułowany „Like a Prayer”, również zdobył duże uznanie krytyki (znalazł się w zestawieniu 500 utworów wszech czasów „Rolling Stone’a”) i był międzynarodowym przebojem. W towarzyszącym mu teledysku pokazano stygmaty, płonące krzyże i pocałunek Madonny z czarnoskórym świętym. Ze względu na chrześcijańską symbolikę wideoklip wywołał skandal i był bojkotowany nawet przez Stolicę Apostolską, choć po latach znalazł się w czołówkach list najlepszych teledysków wszech czasów. Kolejnym przebojem z Like a Prayer był „Express Yourself”, do którego nakręcono najdroższy wideoklip w ówczesnej historii. Gdy lata 80. dobiegły końca, Madonna została nazwana artystą dekady przez MTV oraz magazyny „Billboard” i „Musician”.
Lata 1990–1999[ | edytuj kod]
W 1990 roku Madonna zagrała drugoplanową rolę Breathless Mahoney w filmie Dick Tracy w reżyserii Warrena Beatty’ego (również producent i odtwórca głównej roli), zrealizowanym na podstawie serii komiksów pod tym samym tytułem. Film odniósł sukces kasowy i przyniósł Madonnie nominację do Saturna dla najlepszej aktorki. Premierę filmu poprzedziło wydanie przez nią albumu I’m Breathless, oficjalnie klasyfikowanego jako ścieżka dźwiękowa do Dicka Tracy’ego, choć w rzeczywistości zawierającego tylko trzy piosenki z filmu, napisane przez Stephena Sondheima. Resztę stanowią premierowe nagrania, zainspirowane filmem (stąd ich jazzowe i swingowe brzmienie) i stworzone przez Madonnę z Patrickiem Leonardem. Album sprzedał się w siedmiu milionach egzemplarzy, a pochodzący z niego utwór „Sooner or Later” przyniósł Sondheimowi Nagrodę Akademii Filmowej za najlepszą oryginalną piosenkę filmową. Pierwszy singel z I’m Breathless, „Vogue”, dotarł do pierwszych miejsc list przebojów w ponad 30 krajach na świecie i był najchętniej kupowanym singlem 1990 roku. Teledysk do piosenki, wyreżyserowany przez Davida Finchera, zdobył dziewięć nominacji do MTV Video Music Awards, z czego trzy zamieniło się w nagrody.
Od kwietnia do sierpnia 1990 roku Madonna odbyła trasę koncertową Blond Ambition World Tour, obejmującą Japonię, Stany Zjednoczone, Kanadę i Europę. Zdaniem badaczy innowacyjne widowisko, które wówczas zaprezentowała, wpłynęło na zmianę idei koncertów, które od tej pory miały być przede wszystkim spektakularne. Blond Ambition World Tour, nazwana przez „Rolling Stone” najlepszą trasą lat 90., wywołała kontrowersje ze względu na imitację masturbacji podczas wykonywania utworu „Like a Virgin” – Madonnę bojkotowały organizacje religijne (a także Watykan), zaś policja w Toronto groziła jej aresztowaniem, jeśli nie powstrzyma się od tego zachowania. Mimo to, trasa okazała się sukcesem komercyjnym, przynosząc ponad 62 miliony dolarów dochodu. We wrześniu 1990 roku Madonna wykonała „Vogue” podczas gali MTV Video Music Awards, imitując na scenie kulturę barokowej Francji. Badacze zwracali uwagę na sceniczną nowatorskość piosenkarki, a magazyn „Billboard” nazwał występ jednym z najlepszych w historii gal VMA.
W listopadzie Madonna wydała kompilację swoich największych przebojów, The Immaculate Collection, która – ze względu na 30 milionów sprzedanych egzemplarzy – jest najchętniej kupowaną składanką solowego wykonawcy typu greatest hits w dziejach. Jest to również najlepiej sprzedające się wydawnictwo Madonny, które w Stanach ma status diamentowej płyty, a w Wielkiej Brytanii należy do czołówki najpopularniejszych albumów w historii. Co więcej, The Immaculate Collection zdobyło świetne recenzje i zostało przez magazyn „Blender” nazwane najlepszym amerykańskim albumem wszech czasów. Oprócz starszych singli, na składance znalazły się dwie premierowe kompozycje, „Justify My Love” i „Rescue Me”. Do pierwszej z nich nagrano teledysk, w którym pojawiły się sceny seksu (w tym homoseksualnego), nagości, BDSM i bondage. Po tym, jak stacja MTV wstrzymała emisję klipu, wytwórnia Warner Bros. wydała go na kasecie wideo. Jest to najlepiej sprzedający się singel VHS w historii. Sama piosenka dotarła na szczyt listy Hot 100 w Stanach. W grudniu 1990 roku ukazał się laserdisc Blond Ambition World Tour Live, który przyniósł jej pierwszą nagrodę Grammy.
W marcu 1991 roku Madonna zaśpiewała „Sooner or Later” podczas 63. ceremonii wręczenia Oscarów, zaś w maju podczas Festiwalu Filmowego w Cannes odbyła się premiera dokumentu W łóżku z Madonną w reżyserii Aleka Keshishiana. Przedstawia on kulisy trasy Blond Ambition World Tour i zawiera fragmenty jednego z występów. Film zdobył pozytywne recenzje i odniósł sukces kasowy, stając się najbardziej dochodowym dokumentem w historii (29 milionów dolarów). W 1992 roku Madonna zagrała drugoplanową rolę filmie Woody’ego Allena Cienie we mgle. Wcieliła się także w jedną z głównych postaci w filmie Penny’ego Marshalla Ich własna liga, dobrze przyjętego przez krytykę i publiczność (132 miliony dolarów dochodu) oraz wpisanego do National Film Registry. W produkcji pojawiła się jej premierowa piosenka „This Used to Be My Playground”, która dotarła na szczyt listy Hot 100 i zdobyła nominację do Złotego Globu.
W październiku 1992 roku równocześnie odbyła się premiera dwóch wydawnictw Madonny, książki Sex i albumu studyjnego Erotica. Sex zawierał pornograficzne zdjęcia różnych modeli, w tym samej Madonny, oraz jej opowieści związane z seksem, napisane pod pseudonimem Dita. Krytyka przyjęła książkę wyjątkowo negatywnie, zarzucając piosenkarce, że posunęła się za daleko w szokowaniu opinii publicznej. Mimo to, Sex stał się bestsellerem, sprzedając się w 1,5 miliona egzemplarzy w 3 dni, co nie udało się żadnej innej książce w formie fotoalbumu w historii. Aktualnie jest to najbardziej pożądana książka na świecie spośród tych, które wycofano ze sprzedaży. Album Erotica, wyprodukowany z Shepem Pettibonem oraz Andrem Bettsem i zawierający elementy gatunków takich jak house czy new jack swing, został pozytywnie przyjęty przez krytykę. Skandal związany z książką Sex przyłożył się jednak na jego niską popularność – żaden z dotychczasowych albumów studyjnych Madonny nie sprzedawał się tak słabo (6 milionów egzemplarzy). Również promujące go single radziły sobie na listach przebojów gorzej niż jej wcześniejsze piosenki.
Porażkami artystycznymi i komercyjnymi były także dwa filmy z udziałem Madonny, wydane w 1993 roku, Sidła miłości i Niebezpieczna gra – oba zebrały negatywne recenzje i były klapami finansowymi. Sukces komercyjny odniosła jednak trasa koncertowa The Girlie Show World Tour, która przyniosła ponad 70 milionów dolarów dochodu. Odbyła się między wrześniem a grudniem 1993 roku, obejmując Europę Zachodnią, Bliski Wschód, obie Ameryki, Australię i Japonię. Mimo pozytywnych recenzji i świetnej sprzedaży biletów, trasa wiązała się z kilkoma skandalami medialnymi – Izba Reprezentantów Portoryko potępiła Madonnę za pocieranie sobie krocza flagą tego terytorium, a ortodoksyjni Żydzi bojkotowali występ w Izraelu. W kwietniu 1994 roku na nośnikach wideo ukazał się koncert The Girlie Show: Live Down Under. Choć książka Sex i bilety na koncerty sprzedawały się świetnie, lata 1992 i 1993 wiązały się ze spadkiem popularności Madonny i powszechną krytyką jej poczynań, uważanych za zbyt odważne i prowokacyjne. Dopiero po latach badacze i krytycy docenili ten okres, chwaląc piosenkarkę za odwagę w łamaniu barier i tabu. Kolejnym kontrowersyjnym posunięciem był pełen wulgaryzmów występ piosenkarki w programie Late Show with David Letterman (w marcu 1994 roku), który pobił rekord największej ilości nałożonej cenzury w pojedynczym odcinku amerykańskiego talk-show.
W 1994 roku Madonna podjęła decyzję o „ociepleniu wizerunku”, czego pierwszym przejawem było nagranie na potrzeby filmu Z honorami ballady „I’ll Remember”, nominowanej do Złotego Globa i Grammy. W październiku ukazał się jej szósty album studyjny, Bedtime Stories, nad którym pracowała głównie z Nellem Hooperem, Dallasem Austinem i Babyfacem. Piosenki z płyty zawierały elementy gatunków takich jak R&B, hip-hop, new jack swing i muzyka elektroniczna. Album został pozytywnie odebrany przez krytykę, został nominowany do Grammy i sprzedał się w ponad 7 milionach egzemplarzy. Sukces na listach przebojów odniosły dwa pierwsze promujące go single, „Secret” i „Take a Bow” (drugi z nich zajmował pierwsze miejsce listy Hot 100 przez siedem tygodni, czyli dłużej niż jakikolwiek inny utwór w karierze Madonny), podczas gdy dwa kolejne, „Bedtime Story” i „Human Nature”, nie dotarły nawet do pierwszej czterdziestki w Stanach (w przeciwieństwie do wszystkich singli Madonny od 1983 roku). Do „Bedtime Story” nakręcono najdroższy, jak na tamte czasy, teledysk w historii. Surrealistyczny wideoklip wyświetlano w muzeach i galeriach sztuki. W 1995 roku Madonna zagrała rolę cameo w filmie Brooklyn Boogie oraz drugoplanową w Czterech pokojach. W listopadzie wydała składankę swoich ballad, Something to Remember, sprzedaną w ponad 10 milionach egzemplarzy na całym świecie. Oprócz starszych utworów znalazło się na niej kilka premierowych, nad którymi Madonna pracowała z Davidem Fosterem, Nelleem Hoperem i Massive Attack. W 1996 roku piosenkarka pojawiła się w roli cameo w filmie Dziewczyna nr 6. Podczas gali Billboard Music Awards odebrała z rąk Tony’ego Bennetta specjalną nagrodę tygodnika „Billboard” za całokształt twórczości (Artist Achievement Award).
Motywami [Ray of Light] są odrodzenie, odkupienie, zgłębianie się w mistycyzm i inne aspekty sfery duchowej, celebracja życia i tego typu sprawy (...). Przez ostatnie parę lat słuchałam mnóstwo world music – muzykę z Indii, Afryki Północnej... Co więcej, od jakiegoś roku ćwiczę jogę, dzięki której zaczęłam poznawać sanskryt i nawet w nim śpiewać. W wyniku tego słucham też dużo indyjskiej muzyki. Wszystko to miało spory wpływ na moją płytę.
Electronica – nieformalny i kontrowersyjny termin używany często w krajach zachodnich na określenie gatunków elektronicznej muzyki tanecznej, które nie są ukierunkowane bezpośrednio na parkiet klubowy.True Blue - trzeci singel Madonny pochodzący z jej albumu o tym samym tytule. Tytuł wziął się od ulubionego powiedzonka Seana Penna – pierwszego męża Madonny.
W grudniu 1996 roku odbyła się premiera biograficznego filmu muzycznego w reżyserii Alana Parkera, zatytułowanego Evita i zrealizowanego na podstawie musicalu pod tym samym tytułem. Madonna zagrała w nim główną rolę pierwszej damy Argentyny, Evy Perón, działaczki politycznej i społecznej. Film zdobył pozytywne recenzje i przyniósł twórcom Złoty Glob w kategorii najlepszy film komediowy lub musical, był również sukcesem komercyjnym (141 miliony dolarów dochodu). Krytycy docenili grę Madonny, która otrzymała Złoty Glob dla najlepszej aktorki w filmie komediowym lub musicalu. Piosenkarka zaśpiewała w większości utworów na ścieżce dźwiękowej Evita, sprzedanej w 11 milionach egzemplarzy. Niemal wszystkie były coverami piosenek skomponowanych przez Andrew Lloyda Webbera, z tekstami Time Rice’a, napisanymi na potrzeby oryginalnego musicalu. Wyjątek stanowił utwór „You Must Love Me”, który stworzyli specjalnie dla Madonny z myślą o filmie. Ze względu na wysokie wymagania wokalne (odpowiednie klasycznemu brzmieniu albumu), nagrania poprzedziło pobranie przez piosenkarkę lekcji śpiewania. W marcu 1997 roku Madonna wykonała „You Must Love Me” podczas 69. ceremonii wręczenia Oscarów, gdzie Webber i Rice otrzymali nagrodę za najlepszą piosenkę oryginalną.
W 1997 roku Madonna pracowała nad swoim siódmym albumem studyjnym, wydanym w marcu 1998 roku pod tytułem Ray of Light. Jego głównym współproducentem był William Orbit, choć piosenkarka współpracowała także z Patrickiem Leonardem, Mariusem de Vriesem i Rickiem Nowelsem. Inspirację dla powstających piosenek stanowiło zainteresowanie Madonny kabałą, hinduizmem i buddyzmem, a także praktykowanie jogi i narodziny córki, Lourdes Leon. Wspólnie z Orbitem artystka wykreowała brzmienie oparte przede wszystkim na muzyce elektronicznej, z elementami stylów takich jak techno, trip hop czy trance. Ray of Light zebrał świetne recenzje krytyków, którzy nazywali go najlepszym i najdojrzalszym dziełem Madonny. Magazyny „Rolling Stone” i „New Musical Express” umieściły go na swoich zestawieniach 500 najlepszych albumów wszech czasów, a badacze zwracali uwagę, że piosenkarka miała znaczący wpływ na spopularyzowanie muzyki elektronicznej w mainstreamie.
Ray of Light odniósł również duży sukces komercyjny, sprzedając się w ponad 16 milionach egzemplarzy na świecie. Dwa pierwsze promujące go single, „Frozen” i „Ray of Light”, były międzynarodowymi przebojami („Frozen” jako pierwszy utwór Madonny od ośmiu lat dotarł do pierwszego miejsca listy UK Singles Chart). Podczas gali MTV Video Music Awards 1998 artystka odebrała sześć nagród, między innymi za teledysk roku („Ray of Light”). Rok 1999 był dopiero drugim w karierze Madonny, w którym została nagrodzona Grammy – odebrała statuetki za najlepszy album popowy, najlepsze nagranie taneczne i najlepszy teledysk krótkometrażowy. Była także nominowana w kategoriach album roku i nagranie roku. W 1999 roku Madonna nagrała na potrzeby filmu Austin Powers: Szpieg, który nie umiera nigdy utwór „Beautiful Stranger”, za który zdobyła kolejną nagrodę Grammy i nominację do Złotego Globu. Zaśpiewała także gościnnie w piosence Ricky’ego Martina pod tytułem „Be Careful (Cuidado Con Mi Corazón)”, pochodzącej z jego bestsellerowego albumu Ricky Martin.
Lata 2000–2009[ | edytuj kod]
W 2000 roku Madonna zagrała główną rolę w filmie Johna Schlesingera Układ prawie idealny, który zebrał negatywne recenzje i przyniósł piosenkarce Złotą Malinę dla najgorszej aktorki. W tym samym roku zdobyła także statuetkę dla najgorszej aktorki stulecia. Na ścieżce dźwiękowej The Next Best Thing znalazły się dwa premierowe utwory Madonny, w tym międzynarodowy przebój „American Pie” (cover piosenki Dona McLeana). We wrześniu 2000 roku ukazał się ósmy album studyjny piosenkarki, Music, przygotowany głównie we współpracy z Mirwaisem Ahmadzaï i Williamem Orbitem. Choć jego brzmienie zdominowała muzyka elektroniczna, Music – w przeciwieństwie do undergroundowego Ray of Light – nagrano głównie w stylistyce popowo-tanecznej. Album zebrał świetne recenzje i znalazł się na liście 500 albumów wszech czasów „Rolling Stone’a”. Odniósł również sukces komercyjny, docierając do pierwszych miejsc notowań sprzedaży w 23 krajach (w tym w Stanach, gdzie nie udało się to żadnemu albumowi Madonny od 11 lat) i sprzedając się w ponad 15 milionach egzemplarzy. Tytułowy singel „Music”, nominowany do Grammy w kategorii nagranie roku, był numerem jeden w 25 państwach, w tym w Stanach, gdzie Madonna dotarła na szczyt listy Hot 100 po raz pierwszy od sześciu lat i – jak na razie – ostatni.
W listopadzie 2000 roku Madonna zagrała w Londynie koncert, który osiągnął największą oglądalność w historii internetowych transmisji – 9 milionów osób. W czerwcu 2001 roku piosenkarka wyruszyła w swoją pierwszą trasę od ośmiu lat, Drowned World Tour. Potrwała ona do września, obejmując występy w halach sportowych w pięciu państwach europejskich i Stanach Zjednoczonych. Wszystkie koncerty zostały wyprzedane zaraz po rozpoczęciu sprzedaży biletów, a ostateczny dochód przekroczył 76 milionów dolarów, co stanowi jeden z najwyższych wyników finansowych tras koncertowych w 2001 roku. W listopadzie Madonna wydała koncertowe DVD Drowned World Tour 2001 oraz GHV2 – kompilację swoich największych przebojów wydanych po 1990 roku, czyli po premierze poprzedniej składanki The Immaculate Collection. Światowa sprzedaż GHV2 przekracza 7 milionów egzemplarzy
W 2002 roku Madonna skupiła się na karierze aktorskiej. Występowała w sztuce Up for Grabs na londyńskim West Endzie i wcieliła się w główną postać w filmie Rejs w nieznane w reżyserii swojego ówczesnego męża, Guya Ritchiego, który został przez krytykę odebrany wyjątkowo negatywnie i był klapą finansową. Piosenkarka pojawiła się także w roli cameo w Śmierć nadejdzie jutro z cyklu filmów o Jamesie Bondzie. Ponadto nagrała na jego potrzeby tytułowy utwór „Die Another Day”, nominowany do Złotego Globu. Od marca do maja 2003 roku w nowojorskiej galerii sztuki Deitch Projects wystawiano instalację pod tytułem X-STaTIC Pro=CeSS, przygotowaną przez Madonnę z fotografem Stevenem Kleinem. Później pojawiła się ona także w kilku europejskich miastach.
W kwietniu 2003 roku artystka wydała swój dziewiąty album studyjny, American Life, wyprodukowany w całości z Mirwaisem Ahmadzaï i oceniany przez krytyków jako album koncepcyjny. Łączy on brzmienie muzyki elektronicznej i akustycznej (z elementami folku i rocka), natomiast w tekstach Madonna skupia się na krytyce idei amerykańskiego snu i współczesnego materializmu, jednocześnie chwaląc miłość i szczęśliwe życie rodzinne. Tytułowy singel „American Life” zebrał negatywne recenzje i został zobrazowany antywojennym teledyskiem, za który piosenkarka była krytykowana (zarzucano jej antyamerykańską postawę). Ostatecznie sama zdecydowała się wstrzymać emisję wideoklipu, tłumacząc się nieodpowiednim momentem jego wydania (kilka dni wcześniej wybuchła II wojna w Zatoce Perskiej, w której wzięły udział Stany Zjednoczone). Choć utwór był hitem w Europie, poniósł porażkę komercyjną w Stanach, podobnie jak pozostałe single z American Life (tym razem już na całym świecie). Krytyka Madonny, a także coraz bardziej powszechne piractwo, przyczyniły się do faktu, że album sprzedawał się najsłabiej ze wszystkich dotychczasowych w dyskografii piosenkarki (5 milionów egzemplarzy). Co więcej, zdobył mieszane recenzje w prasie.
W sierpniu 2003 roku Madonna wraz z Britney Spears, Christiną Aguilerą i Missy Elliott otwarła galę MTV Video Music Awards. Podczas występu artystka pocałowała Spears i Aguilerę, wywołując tym medialną sensację. W tym samym roku podpisała kontrakt z wydawnictwem Callaway Arts & Entertainment, w ramach którego miała napisać pięć książek obrazkowych dla dzieci. Debiut pisarski piosenkarki odbył się we wrześniu wraz z premierą Angielskich różyczek, które – mimo mieszanych recenzji – zadebiutowały na szczycie listy bestsellerów „The New York Times” i stały się najszybciej sprzedającą się książką dla dzieci w historii. Cztery pozostałe książki obrazkowe Madonny ukazały się w latach 2003–2005, a w 2006 roku piosenkarka wydała kontynuację Angielskich różyczek. Od 2007 do 2009 roku ukazała się seria jej dwunastu książek dla dzieci, tym razem pisanych prozą. W październiku 2003 roku odbyła się premiera singla Britney Spears „Me Against the Music” z gościnnym udziałem Madonny, który odniósł sukces na światowych listach przebojów. W listopadzie Madonna wydała minialbum Remixed & Revisited, zawierający głównie remiksy piosenek z American Life.
Od maja do września 2004 roku artystka odbyła trasę koncertową Re-Invention World Tour, obejmującą Stany Zjednoczone, Kanadę i Europę. Przyniosła ona ponad 124 miliony dolarów dochodu i tylko jeden występ nie został w pełni wyprzedany. Była to najbardziej dochodowa trasa 2004 roku. W listopadzie tego samego roku Madonna została wprowadzona do UK Music Hall of Fame w pierwszym roku jej działalności. W styczniu 2005 roku zaśpiewała „Imagine” Johna Lennona podczas telethonu Tsunami Aid, a w lipcu była jedną z gwiazd londyńskiego koncertu, zorganizowanego w ramach akcji Live 8, która miała na celu wsparcie finansowe dla krajów afrykańskich. W październiku odbyła się premiera filmu dokumentalnego Sekrety Madonny, przedstawiającego kulisy trasy Re-Invention World Tour i zrealizowanego w podobnej konwencji, co W łóżku z Madonną (1991).
W listopadzie 2005 roku ukazał się dziesiąty album studyjny Madonny, Confessions on a Dance Floor, wyprodukowany głównie ze Stuartem Pricem. W przeciwieństwie do American Life, znalazła się na nim przede wszystkim muzyka taneczna, z elementami disco i EDM. Główną inspirację przy jego powstawaniu stanowiła muzyka disco z lat 70. i pop z lat 80. – w piosenkach pojawiły się nawet sample z przebojów z tamtego okresu. Album zdobył pozytywne recenzje (krytyk z magazynu „Billboard” nazwał go powrotem piosenkarki do formy królowej popu) i przyniósł Madonnie nagrodę Grammy w kategorii najlepszy album elektroniczny lub taneczny. Oprócz tego, odniósł duży sukces komercyjny, docierając do pierwszych miejsc sprzedaży w 40 krajach (co nie udało się wcześniej żadnemu innemu albumowi) i sprzedając się w ponad 12 milionach egzemplarzy. Pierwszy promujący go singel, „Hung Up”, zajął szczytowe pozycje notowań w 41 państwach, co także było – jak na tamte czasy – światowym rekordem; był też najczęściej graną piosenką w amerykańskich klubach w całej dekadzie 2000–2009. Drugi singel, „Sorry”, również był międzynarodowym przebojem.
W maju 2006 roku Madonna wyruszyła w trasę koncertową Confessions Tour, która trwała do września, obejmując Stany Zjednoczone, Kanadę, Europę i Japonię. Występy odbywały się zarówno w halach sportowych, jak i na stadionach, na których artystka śpiewała po raz pierwszy od kilkunastu lat. Dochód trasy przekroczył 194 miliony dolarów, dzięki czemu Madonna ustanowiła rekord spośród tras kobiet (dwa lata później sama go pobiła). Występ z piosenką „Live to Tell” doprowadził do wybuchu medialnego skandalu. Madonna, z koroną cierniową na głowie, śpiewała swój przebój sprzed 20 lat, wisząc na krzyżu. Występ był krytykowany przez organizacje religijne (nie tylko katolickie), a do ekskomuniki Madonny wzywał nawet Watykan. W trakcie trasy piosenkarka wydała swój pierwszy album koncertowy w karierze, I’m Going to Tell You a Secret, zawierający fragmenty występu z trasy Re-Invention World Tour (2004) i wydany w zestawie z filmem Sekrety Madonny na DVD. Również w 2006 roku Madonna zadebiutowała w roli dubbingowej, użyczając głosu Księżniczce Selenii w filmie Luca Bessona Artur i Minimki, wydanym w listopadzie. The Confessions Tour, czyli jej kolejny album koncertowy, wydany w zestawie z występem z trasy na DVD, ukazał się w styczniu 2007 roku. Przyniósł on Madonnie Grammy za najlepszy długometrażowy teledysk.
W 2007 roku artystka zaangażowała się w akcję Live Earth, mającą na celu zwrócenie uwagi na problemy środowiska naturalnego, takie jak globalne ocieplenie. Nagrała na jej potrzeby piosenkę „Hey You”, którą – wraz z kilkoma swoimi przebojami – zaśpiewała w lipcu podczas koncertu Live Earth na Stadionie Wembley w Londynie. Wiosną 2008 roku ukazały się dwa filmy, nad którymi Madonna pracowała nie jako aktorka, lecz po drugiej stronie kamery. Pierwszy z nich to dokument Jestem, bo jesteśmy w reżyserii Nathana Rissmana (ogrodnika artystki), dotyczący chorych na AIDS sierot w Malawi, nad którym piosenkarka pracowała jako producentka, scenarzystka i narratorka. Kolejny film to jej debiut reżyserski, Mądrość i seks, do którego także napisała scenariusz (wraz z Danem Cadanem). Jestem, bo jesteśmy spotkał się z pozytywnym odbiorem krytyków, podczas gdy Mądrość i seks zebrał głównie negatywne recenzje i poniósł porażkę finansową. W marcu 2008 roku Madonna została wprowadzona do muzeum Rock and Roll Hall of Fame, honorującego artystów, którzy mieli znaczący wpływ na rozwój muzyki rockowej. Nominowano ją już w pierwszym roku, gdy zaistniała taka możliwość (czyli 25 lat po debiucie fonograficznym).
W kwietniu 2008 roku Madonna wydała swój jedenasty album studyjny (i zarazem ostatni nagrany dla Warner Bros. Records), Hard Candy. Powstawał on we współpracy z duetem The Neptunes, Timbalandem i Justinem Timberlakiem, dzięki czemu dance-popowe brzmienie Madonny zostało wzbogacone elementami R&B i hip hopu. Choć album zadebiutował na pierwszych miejscach list sprzedaży w 37 krajach, zebrał mieszane recenzje i sprzedał się w ponad 4 milionach egzemplarzy, co było najsłabszym wynikiem ze wszystkich dotychczasowych płyt studyjnych piosenkarki. Pierwszy singel z Hard Candy, „4 Minutes” (z gościnnym udziałem Timberlake’a i Timbalanda), był numerem jeden w 21 państwach, zaś w Stanach Zjednoczonych dotarł do trzeciego miejsca listy Hot 100, co było najwyższym wynikiem Madonny od ośmiu lat, niepobitym przez nią do dziś. Drugi singel, „Give It 2 Me”, odniósł sukces w Europie, podczas gdy trzeci i ostatni, „Miles Away”, jako pierwszy w karierze Madonny od 1984 roku nie dotarł do pierwszej dwudziestki brytyjskiej listy UK Singles Chart.
W ramach promocji Hard Candy Madonna wyruszyła w sierpniu 2008 roku w trasę koncertową Sticky & Sweet Tour. Do grudnia tego samego roku objęła ona występy w Europie, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Ameryce Łacińskiej (w której Madonna koncertowała po raz pierwszy od 15 lat), zorganizowane w większości na stadionach i innych obiektach plenerowych. Do tego etapu trasa przyniosła prawie 282 miliony dolarów dochodu, co było najwyższym wynikiem w 2008 roku, a także spośród wszystkich tras, w jakie kiedykolwiek wyruszyli artyści solowi. W związku z olbrzymim sukcesem, Live Nation ogłosiło przedłużenie trasy o kolejne występy w Europie i Izraelu, które odbyły się latem 2009 roku. Ostatecznie dochód Sticky & Sweet Tour przekroczył 407 miliony dolarów, co – jak na tamte czasy – było drugim najwyższym wynikiem w dziejach. W trakcie trasy Madonna pobiła kilka rekordów, między innymi największej koncertowej publiczności w historii Skandynawii, Szwajcarii i Czarnogóry. 15 sierpnia 2009 roku na Lotnisku Bemowo w Warszawie odbył się jej pierwszy występ na terenie Polski. Poprzedziły go liczne protesty, głównie ze strony organizacji katolickich i polityków, spowodowane zorganizowaniem koncertu w święta Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i Wojska Polskiego oraz rocznicę tak zwanego Cudu nad Wisłą. We wrześniu 2009 roku artystka wydała kompilację swoich największych przebojów, Celebration, wieńczącą jej ponad ćwierćwieczną współpracę z Warner Bros. Records i sprzedaną w ponad 4 milionach egzemplarzy. Oprócz starszych singli, znalazły się na niej dwa premierowe utwory: międzynarodowy hit „Celebration” i „Revolver” (z gościnnym udziałem Lila Wayne’a).
Lata 2010–2019[ | edytuj kod]
W styczniu 2010 roku Madonna zaśpiewała „Like a Prayer” podczas telethonu Hope for Haiti Now, a w kwietniu wydała swój trzeci album koncertowy, Sticky & Sweet Tour. We wrześniu 2011 roku odbyła się premiera filmu W.E. Królewski romans, nad którym pracowała jako reżyserka, scenarzystka i producentka. Dramat zebrał negatywne recenzje i poniósł porażkę finansową. Madonna nagrała na jego potrzeby utwór „Masterpiece”, dzięki któremu otrzymała Złoty Glob za najlepszą piosenkę. W grudniu 2011 roku podpisała z wytwórnią Interscope Records (podległą Universal Music Group) kontrakt na nagranie trzech albumów, stanowiący uzupełnienie umowy z Live Nation. W lutym 2012 roku artystka zagrała koncert w przerwie Super Bowl XLVI – finałowego meczu ligi futbolu amerykańskiego NFL w sezonie 2011. Sam mecz przyciągnął największą liczbę telewidzów w historii Stanów Zjednoczonych (średnio 111,3 milionów osób), przy czym występ Madonny oglądało więcej ludzi, niż rozgrywkę (114 milionów). Oprócz tego, piosenkarka pobiła rekord największej liczby wpisów w serwisie Twitter w przeliczeniu na sekundę.
W marcu 2012 roku ukazał się dwunasty album studyjny Madonny (w tym pierwszy wydany nakładem Interscope Records), MDNA. Artystka pracowała nad nim głównie z Martinem Solveigiem, Bennym Benassim i, po raz pierwszy od jedenastu lat, Williamem Orbitem. Album zebrał pozytywne recenzje i sprzedał się w ponad 2 milionach egzemplarzy, czyli gorzej niż jakakolwiek wcześniejsza płyta studyjna w karierze Madonny. Po występie na Super Bowl pierwszy singel z MDNA, „Give Me All Your Luvin’” (z gościnnym udziałem Nicki Minaj i M.I.A.) dotarł do pierwszej dziesiątki notowania Hot 100, natomiast dwa kolejne single w ogóle nie dostały się na listę i odniosły porażkę komercyjną na całym świecie.
Od maja do grudnia 2012 roku Madonna odbyła trasę koncertową The MDNA Tour, obejmującą Bliski Wschód, Europę i obie Ameryki. Przyniosła ona ponad 305 milionów dolarów dochodu, co było najwyższym wynikiem spośród tras w 2012 roku i dziesiątym najwyższym w historii. Występy przyczyniły się do wybuchu licznych medialnych skandali, związanych między innymi z krytyką polityki rosyjskiej (represje wobec Pussy Riot i dyskryminacja homoseksualistów) oraz francuskiego Frontu Narodowego (porównania do nazizmu), używaniem na scenie replik broni palnej, a także nagością. 1 sierpnia 2012 roku Madonna wystąpiła na Stadionie Narodowym w Warszawie. Podobnie jak w przypadku jej poprzedniego koncertu w Polsce, występowi towarzyszyły w kraju protesty związane z datą, tym razem pokrywającą się z rocznicą wybuchu powstania warszawskiego. Kolejny skandal medialny wybuchł po tym, jak ujawniono, że Ministerstwo Sportu i Turystyki wydało około 6,2 milionów złotych na organizację występu (w ramach promocji wydarzeń na nowo otwartym Stadionie Narodowym), a impreza przyniosła mu blisko 4,8 milionów złotych strat. Najwyższa Izba Kontroli uznała to za niezgodne z przeznaczeniem gospodarowanie finansami publicznymi, a w dalszej perspektywie afera przyczyniła się do odwołania Joanny Muchy ze stanowiska ministra sportu i turystyki.
We wrześniu 2013 roku ukazał się album koncertowy MDNA World Tour. W tym samym miesiącu odbyła się premiera filmu krótkometrażowego secretprojectrevolution, dystrybuowanego bezpłatnie poprzez protokół BitTorrent i podejmującego tematykę wolności słowa i praw człowieka. Madonna wspólnie ze Stevenem Kleinem wyreżyserowała film, a także wyprodukowała, napisała scenariusz i w nim wystąpiła. Premiera filmu stanowiła inaugurację prowadzonej wspólnie z magazynem „Vice” akcji Art for Freedom, w której nagradzano artystów propagujących powyższe wartości. W styczniu 2014 roku Madonna zaśpiewała z Macklemorem, Ryanem Lewisem, Mary Lambert i Queen Latifah podczas gali rozdania nagród Grammy. W trakcie występu odbył się ślub 33 par zgromadzonych na publiczności, zarówno heteroseksualnych, jak i homoseksualnych (co nawiązywało do legalizacji małżeństw jednopłciowych w Kalifornii).
W marcu 2015 roku ukazał się dwunasty album studyjny Madonny, Rebel Heart, nad którym piosenkarka pracowała z wieloma producentami, między innymi Diplo, Aviciim i Kanye Westem. W Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii była to pierwsza płyta studyjna Madonny od lat 90., która nie dotarła na pierwsze miejsca list sprzedaży. Mimo pozytywnych recenzji, Rebel Heart jest najsłabiej sprzedającym się albumem studyjnym w karierze artystki, z milionem kupionych egzemplarzy. Również promujące go single odniosły porażkę na listach przebojów. Przyczynił się do tego wyciek całego albumu do Internetu kilka miesięcy przed premierą, a także bojkot Madonny w stacji radiowej BBC Radio 1 z powodu ageizmu. We wrześniu 2015 roku piosenkarka wyruszyła w trasę koncertową Rebel Heart Tour, która trwała do marca 2016 roku. Objęła ona występy w Ameryce Północnej, Europie, Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej (gdzie – poza Japonią – Madonna nie śpiewała nigdy wcześniej), Nowej Zelandii oraz Australii (którą Madonna odwiedziła po raz pierwszy od 23 lat). Trasa przyniosła prawie 170 milionów dolarów dochodu.
W 2016 roku Madonna zagrała dwa kameralne koncerty pod tytułem Tears of a Clown, obejmujące głównie jej mniej znane utwory i elementy stand-upu. Pierwszy, darmowy występ odbył się w marcu w Melbourne, zaś drugi – fundraiser dla fundacji Raising Malawi – w grudniu w Miami Beach. W maju Madonna wraz ze Steviem Wonderem zaśpiewała w hołdzie dla zmarłego Prince’a podczas gali rozdania Billboard Music Awards, zaś w grudniu odebrała nagrodę „Billboard” dla kobiety roku. We wrześniu 2017 roku odbyła się premiera albumu koncertowego Rebel Heart Tour. W październiku 2018 roku ukazał się album Quavo Huncho rapera Quavo, na którym w piosence „Champagne Rosé” wystąpiły gościnnie Madonna i Cardi B.
.png)
W maju 2019 roku Madonna wystąpiła gościnnie podczas Konkursu Piosenki Eurowizji 2019 w Tel Awiw-Jafie, gdzie zaśpiewała „Like a Prayer” oraz – wraz z Quavo – premierowy utwór „Future”. W czerwcu odbyła się premiera jej czternastego albumu studyjnego, Madame X, nad którym pracowała między innymi z Mirwaisem Ahmadzaï i Mikem Deanem. We wrześniu artystka rozpoczęła trasę koncertową Madame X Tour, obejmującą teatry w Stanach Zjednoczonych i Europie. Madonna potwierdziła, że planuje wyreżyserować i napisać scenariusz do Loved – adaptacji powieści Andrew Seana Greera The Impossible Lives of Greta Wells. Ponadto studio MGM ogłosiło, że piosenkarka wyreżyseruje Taking Flight – filmową biografię Michaely DePrince, baletnicy pochodzącej ze Sierra Leone.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6]