• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Machajrodony

    Przeczytaj także...
    Żyły (łac. venae) – wszystkie naczynia krwionośne prowadzące krew do serca. Najczęściej jest to krew odtlenowana. Tylko w wypadku żył płucnych i pępowinowych jest to krew natlenowana.Filogeneza (gr. φυλη – gatunek, ród i γενεσις – pochodzenie) – droga rozwoju rodowego, pochodzenie i zmiany ewolucyjne grupy organizmów, zwykle gatunków. Termin wprowadzony w 1866 roku przez Ernsta Haeckla w Generelle Morphologie der Organismen.
    Tchawica (łac. trachea) – narząd układu oddechowego, sprężysta cewa, stanowiąca przedłużenie krtani i zapewniająca dopływ powietrza do płuc. Rozpoczyna się na wysokości kręgu szyjnego C6-C7, kończy zaś na wysokości kręgu piersiowego Th4-Th5. U swego dolnego końca, tchawica dzieli się na oskrzela główne prawe i lewe (łac. bronchus principalis dexter et sinister), pod kątem otwartym ku dołowi. Miejsce tego podziału tworzy rozdwojenie tchawicy (bifurcatio tracheae). W tym miejscu znajduje się także ostroga tchawicy (carina tracheae) rozdzielająca powietrze do płuc.

    Machajrodony – wymarła podrodzina kotowatych, żyjąca w drugiej połowie trzeciorzędu i plejstocenu. Charakterystyczne dla tych zwierząt są duże, szablasto zakończone górne kły, stąd też ich inna używana nazwa – "tygrysy szablastozębne". W uzębieniu występuje również zanik dolnych kłów i redukcja trzonowców, poza tym charakterystyczny jest duży kąt rozwarcia żuchwy. Najpowszechniej znanym rodzajem jest smilodon.

    Plemię, tryb (łac. tribus) – pomocnicza kategoria systematyczna szczebla rodzinowego, niższa od rodziny (familia), a wyższa od rodzaju (genus). Dodatkowymi kategoriami pomocniczymi dla plemienia są nadplemię (supertribus) i podplemię (subtribus), a w literaturze anglojęzycznej również infratribus.Tętnica, naczynie tętnicze (łac. arteria) - makroskopowo widoczne naczynie krwionośne o nieprzepuszczalnej ścianie, które bez względu na fizjologiczny skład krwi, prowadzi krew z serca do narządów ciała. Układ naczyń tętniczych jest połączony z układem naczyń żylnych poprzez sieć naczyń włosowatych.

    Tradycyjnie w tej podrodzinie zwierząt wyróżniano następujące plemiona:

  • Metailurini
  • Homotheriini
  • Smilodontini

    • Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Christiansena (2013) nie potwierdziła jednak podziału Machairodontinae na te trzy grupy. Z analizy tej wynika, że rodzaje Megantereon, Smilodon (tradycyjnie zaliczane do Smilodontini), Amphimachairodus, Homotherium i Xenosmilus (tradycyjnie zaliczane do Homotheriini) są szczególnie blisko spokrewnione i tworzą klad Eumachairodontia; inne machajrodony – Promegantereon (tradycyjnie zaliczany do Smilodontini), Machairodus, Nimravides (Homotheriini), Dinofelis i Metailurus (Metailurini) są bazalnymi przedstawicielami podrodziny i nie tworzą kladu.

    Miocen – najstarsza epoka neogenu. Epoka wielkich przemian geologicznych skorupy ziemskiej. Wypiętrzenie nowych łańcuchów górskich zmieniło cyrkulację powietrza w atmosferze i wód w morzach. Trwał od 23,03 mln do 5,333 mln lat temu.Klad bazalny – w filogenetyce jest to najwcześniejsza gałąź ewolucyjna większego kladu, stanowiąca grupę zewnętrzną pozostałych przedstawicieli kladu.

    Uzębienie[ | edytuj kod]

    Machajrodony dzieli się na dwa typy: sztyletozębne i szablastozębne. Sztyletozębne miały długie, wąskie górne kły i na ogół krępą budowę. Szablastozębne miały grubsze i krótsze górne kły i z reguły giętkie ciało z dłuższymi kończynami. Wyjątkiem był Xenosmilus, który posiadał zarówno masywne kończyny niczym u sztyletozębnych, jak i grube kły niczym u szablastozębnych. U machajrodonów odpowiednia budowa stawu szczękowego umożliwiała rozwarcie żuchwy aż do pozycji prawie pionowej.

    Smilodon (złożenie słów z greki: σμιλη – "nóż" – i οδων – "ząb". Nazwa nadana z powodu olbrzymich kłów) – wymarły rodzaj machajrodontów, które, jak się przyjmuje, żyły od około 3 mln do 10 tys. lat temu w Ameryce Północnej i Południowej. Ich najbliższymi krewnymi są machajrody. Gatunki smilodonów są znane także jako "koty szablastozębne" lub "tygrysy szablastozębne".Epoka lodowa, rzadziej lodowcowa epoka – historyczny termin na określenie okresu zlodowaceń w Europie odpowiadający z grubsza plejstocenowi, zaproponowany w 1838 przez niemieckiego botanika K. Schimpera jako alternatywa terminu dyluwium. Później stosowana także poza Europą. Obecnie termin ten nie jest używany w nauce w pierwotnym znaczeniu (jako synonim plejstocenu lub jednostka stratygraficzna), natomiast częściowo przetrwał w nazwach epizodów ochłodzeń holocenu, np. mała epoka lodowa. Używa się go też często w pracach popularnonaukowych (np. Andel) i w niektórych naukowych (zwłaszcza ogólnych podręcznikach anglojęzycznych pod angielską nazwą ice age) na określenie glacjałów plejstocenu. Czasami także w znacznie szerszym aspekcie dla każdego okresu, gdy istniały rozległe lądolody (np. Ziemia-śnieżka).

    Pokrewieństwo z innymi kotami[ | edytuj kod]

    Nazwa "tygrysy szablastozębne" może wprowadzać w błąd. Machajrodony nie należały do tej samej podrodziny co tygrysy, nie ma dowodów, by były podobnie umaszczone, i na pewno nie żyły i nie polowały w ten sam sposób, co współczesne tygrysy. Analizy DNA przedstawione w 2005 roku potwierdziły i wyjaśniły pochodzenie tych zwierząt, dowodząc, że machajrodony oddzieliły się od przodków współczesnych kotów wcześniej i nie są blisko spokrewnione z żyjącymi obecnie gatunkami kotowatych.

    Smilodontini jest wymarłym plemieniem kotów szablastozębnych należącym do podrodziny machajrodonów należącej do kotowatych. Jak sugeruje sama nazwa najbardziej znanym rodzajem tej grupy zwierząt jest smilodon, choć są również dwa inne mniej znane rodzaje - Paramachairodus i Megantereon. Grupa ta pojawiła się około 10 mln lat temu wraz z gatunkiem Paramachairodus a wymarł wraz z ostatnim gatunkiem Smilodona 10.000 lat temu. Wszystkie koty z tego rodzaju posiadały cechy typowe dla „sztyletozębnych”, tzn. że posiadały długie i wąskie górne kły oraz krępe, dobrze umieśnione ciało.Megantereon – rodzaj wymarłych drapieżnych ssaków z podrodziny machajrodonów w rodzinie kotowatych (Felidae) zamieszkujących ongiś Amerykę Północną, Eurazję i Afrykę. Mógł być przodkiem rodziny Smilodonów.

    Środowisko życia[ | edytuj kod]

    Powszechnie uważa się, że "koty szablastozębne" żyły tylko na zimnych obszarach epoki lodowcowej. Choć na pewno żyły w śnieżnych warunkach epoki lodowcowej, to również zmagały się z cieplejszym klimatem miocenu, ulegając dywergencji do warunków stepowych. Wymarły w ostatnim okresie, ok. 10 000 lat temu.

    Żuchwa (łac. mandibula) – nieparzysta (pojedyncza), jedyna ruchoma kość szkieletu czaszki człowieka i zwierząt – często potocznie nazywana szczęką (dolną). Jako kość pojedyncza występuje u dorosłych osobników, bowiem w okresie płodowym składa się z dwóch części – lewej i prawej – które w późniejszym okresie zrastają się w linii pośrodkowej.Mastodonty – to nazwa, którą do niedawna określano niemal wszystkie wymarłe trąbowce niebędące właściwymi słoniami (Elephantidae). Zaliczano tu przedstawicieli rodzin: Mammutidae, Amebelodontidae oraz Gomphotheriidae. Obecnie jedynie przedstawicieli rodziny Mammutidae nazywa się mastodontami. Budowa zębów trzonowych tych ssaków świadczy, że w przeciwieństwie do większości właściwych słoniowatych podstawą ich pokarmu były liście drzew lub inne miękkie części roślin, w tym prawdopodobnie również roślinność wodna. Właściwe słonie odżywiają się głównie twardymi trawami, więc ich trzonowce są płaskie i z dużą ilością jarzm, co umożliwia dokładne rozcieranie pokarmu bogatego w twarde składniki (krzemionkę). Zęby mastodontów miały zupełnie odmienną formę. Posiadały kilka wysokich guzków nadających się do rozcierania bardziej miękkiego pokarmu. Liczba guzków i budowa zębów trzonowych to bardzo ważne cechy, umożliwiające określenie przynależności systematycznej tych trąbowców.

    Techniki polowania[ | edytuj kod]

    Metody polowań machajrodonów wciąż nie są jednoznacznie ustalone. Pierwotnie sądzono, że wykorzystywały pchnięcie kłami (opadając z szeroko otwartą szczęką, wbijały kły i zaczepiały się o ciało zwierzęcia). Jednak obecnie uważa się to za mało prawdopodobne, z powodu kruchości zbyt długiego uzębienia, zwłaszcza przy zmaganiach z dużą zwierzyną. Niektórzy naukowcy sugerują, że koty atakowały brzuch dużych zwierząt i czekały aż się wykrwawią, chociaż ryzyko i tak było dość wysokie. Podczas ataku zaciskały szczęki na tchawicy a wbijane kły przecinały tętnice i żyły. Polowały głównie na takie zwierzęta jak mastodonty.

    Dinofelis – wymarły rodzaj kotowatych z grupy kotów szablozębnych, żyjący w pliocenie i plejstocenie na obszarze wschodniej i południowej Afryki i wszystkich kontynentów półkuli północnej. Kwas deoksyrybonukleinowy (dawn. kwas dezoksyrybonukleinowy; akronim: DNA, z ang. deoxyribonucleic acid) – wielkocząsteczkowy organiczny związek chemiczny należący do kwasów nukleinowych. U eukariontów zlokalizowany jest przede wszystkim w jądrach komórek, u prokariontów bezpośrednio w cytoplazmie, natomiast u wirusów w kapsydach. Pełni rolę nośnika informacji genetycznej organizmów żywych.

    Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Per Christiansen. Phylogeny of the sabertoothed felids (Carnivora: Felidae: Machairodontinae). „Cladistics”, 2013. DOI: 10.1111/cla.12008 (ang.). 




    Warto wiedzieć że... beta

    Metailurini – wymarłe plemię kotów szablastozębnych, zaliczane do podrodziny machajrodontów z rodziny kotowatych.
    DOI (ang. digital object identifier – cyfrowy identyfikator dokumentu elektronicznego) – identyfikator dokumentu elektronicznego, który w odróżnieniu od identyfikatorów URL nie zależy od fizycznej lokalizacji dokumentu, lecz jest do niego na stałe przypisany.
    Trzeciorzęd – według starszych wersji periodyzacji jest to starszy okres ery kenozoicznej, od 65 do 1,8 mln lat temu. Dzieli się na:
    Tygrys azjatycki, tygrys (Panthera tigris) – gatunek dużego, drapieżnego ssaka łożyskowego z rodziny kotowatych (Felidae), największy z żyjących współcześnie czterech wielkich, ryczących kotów z rodzaju Panthera, jeden z największych drapieżników lądowych – wielkością ustępuje jedynie niektórym niedźwiedziom. Dorosłe samce osiągają ponad 300 kg masy ciała przy ponad 3 m całkowitej długości. Rekordowa masa ciała samca tygrysa syberyjskiego wynosi 423 kg. Dobrze skacze, bardzo dobrze pływa, poluje zwykle samotnie. Dawniej liczny w całej Azji, zawsze budzący grozę, stał się obiektem polowań dla sportu, pieniędzy lub w odwecie – z powodu zagrożenia, jakie stanowi dla ludzi i zwierząt hodowlanych. Wytępiony w wielu regionach, zagrożony wyginięciem, został objęty programami ochrony. Największa dzika populacja żyje w Indiach. W niektórych regionach Indii tygrysy są uważane za zwierzęta święte.
    Dywergencja rozwoju - w rozwoju ewolucyjnym - oznacza różnokierunkowe kształtowanie się narządu lub postaci osobników jakiegoś szczepu, wskutek działania odmiennych warunków środowiskowych; np. dywergencja rozwoju kończyn ssaków.
    Klad (z gr. ο κλάδος – gałąź) – w kladystyce, grupa organizmów mających wspólnego przodka, obejmująca wszystkie wywodzące się z niego grupy potomne (linie rozwojowe). W ujęciu ścisłym klady rozdzielają się dychotomicznie, tworząc dychotomiczne drzewo pokrewieństw. Diagramy przedstawiające drzewa pokrewieństw konstruowane metodami kladystycznymi nazywane są kladogramami. Ponieważ klady obejmują organizmy wszelkich rang systematycznych i mogą dotyczyć grup organizmów opisywanych w systemach klasyfikacyjnych w ramach zróżnicowanych kategorii systematycznych (lub ich części) – zwykle organizmy należące do określonego kladu nazywa się mianem "grupy".
    Homotherium – wymarły rodzaj ssaka z rodziny kotowatych. Zamieszkiwał Amerykę Północną, Eurazję, Afrykę oraz Amerykę Południową od pliocenu do plejstocenu, istniejąc przez około 4 mln lat.

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.014 sek.