Lykeion
Przeczytaj także...
Ariston z Keos (gr. Ἀρίστων ὁ Κέως, III w. p.n.e.) – urodzony w Julidzie na Keos, hellenistyczny filozof perypatetycki. Uczeń Likona, po którym objął kierownictwo Perypatu. Zainteresowany był m.in. charakterologią. Jego filozofia (według świadectwa Cycerona) cechowała się elegancją, lecz była słaba spekulatywnie.Język grecki, greka (starogr. dialekt attycki Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. Ελληνική γλώσσα, Ellinikí glóssa lub Ελληνικά, Elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W cywilizacji Zachodu zaadaptowany obok łaciny jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym językiem z helleńskich naturalnych, który nie wymarł.
Straton z Lampsaku (ok. 335 p.n.e. - ok. 269 p.n.e.) – grecki filozof, perypatetyk, zainteresowany przede wszystkim fizyką. Pochodził z Lampsakos.
Ariston z Keos (gr. Ἀρίστων ὁ Κέως, III w. p.n.e.) – urodzony w Julidzie na Keos, hellenistyczny filozof perypatetycki. Uczeń Likona, po którym objął kierownictwo Perypatu. Zainteresowany był m.in. charakterologią. Jego filozofia (według świadectwa Cycerona) cechowała się elegancją, lecz była słaba spekulatywnie.Język grecki, greka (starogr. dialekt attycki Ἑλληνικὴ γλῶττα, Hellenikè glõtta; nowogr. Ελληνική γλώσσα, Ellinikí glóssa lub Ελληνικά, Elliniká) – język indoeuropejski z grupy helleńskiej, w starożytności ważny język basenu Morza Śródziemnego. W cywilizacji Zachodu zaadaptowany obok łaciny jako język terminologii naukowej, wywarł wpływ na wszystkie współczesne języki europejskie, a także część pozaeuropejskich i starożytnych. Od X wieku p.n.e. zapisywany jest alfabetem greckim. Obecnie, jako język nowogrecki, pełni funkcję języka urzędowego w Grecji i Cyprze. Jest też jednym z języków oficjalnych Unii Europejskiej. Po grecku mówi współcześnie około 15 milionów ludzi. Język grecki jest jedynym językiem z helleńskich naturalnych, który nie wymarł.
Straton z Lampsaku (ok. 335 p.n.e. - ok. 269 p.n.e.) – grecki filozof, perypatetyk, zainteresowany przede wszystkim fizyką. Pochodził z Lampsakos.
Archeologiczne pozostałości po zabudowaniach Lykejonu (Liceum) – szkoły prowadzonej przez Arystotelesa, obecnie przy ul. Rigillis w Atenach
Lykeion, lykejon, likejon (gr. Λύκειον, lýkeion) – szkoła filozoficzna (przy czym przez filozofię rozumiano wtedy ogół racjonalnej wiedzy) założona przez ucznia Platona – Arystotelesa w IV wieku p.n.e.
Arystoksenos z Tarentu, gr. Ἀριστόξενος ὀ Ταραντίνος (ur. ok. 354 p.n.e. w Tarencie, zm. ok. 300 p.n.e. w Atenach) – filozof i teoretyk muzyki, perypatetyk, uczeń Arystotelesa.Lucius Cornelius Sulla (Lucjusz Korneliusz Sulla) zwany Felix (ur. 138 p.n.e. – zm. 78 p.n.e.) – rzymski polityk, dowódca i dyktator.
Od V w. p.n.e. nad Ilissosem przy świątyni Apollina Likejosa na wschodnich obrzeżach Aten istniał gimnazjon (gymnásion) – w ogrodach zwanych Lykejonem od imienia patronującego świątyni boga. Przy gimnazjonie tym Arystoteles założył własną szkołę. Powstała ona prawdopodobnie na skutek konfliktów o objęcie kierownictwa Akademii (zob. Speuzyp) w 335 p.n.e., gdy Arystoteles powrócił do Aten. Szkołę nazywano też perypatetycką, od mającego tam panować zwyczaju przechadzania się w czasie wykładów.
Apollo (gr. Ἀπόλλων Apóllōn, zwany też Φοῖβος Phoibos "Jaśniejący", łac. Apollo) – w mitologii greckiej syn Zeusa i Leto. Urodził się na wyspie Delos. Był bliźniaczym bratem Artemidy. Uważany za boga piękna, światła, życia, śmierci, muzyki, wróżb, prawdy, prawa, porządku, patrona sztuki i poezji, przewodnika muz (Ἀπόλλων Μουσηγέτης Apóllōn Mousēgétēs). Przebywał na Parnasie, skąd zsyłał natchnienie.Gimnazjon (gr. γυμνάσιον gymnasion) – w starożytnej Grecji był to zespół tylko częściowo krytych budowli, które były przeznaczone do ćwiczeń fizycznych. Jego centralną część stanowił kompleks bieżni, boisk i portyków. W gimnazjonie znajdowały się też palestra i stadion. Plan gimnazjonu zrekonstruowano na podstawie wykopalisk prowadzonych w Delfach, na Delos, Epidauros, Aleksandrii i Olimpii.
Arystoteles uczynił ją instytutem zespołowych i planowych badań naukowych w dziedzinie humanistyki i przyrodoznawstwa. Do przedstawicieli szkoły należą m.in. Teofrast z Eresos (jej drugi kierownik), Eudemos, Arystoksenos i Dikajarch. Liceum zawsze miało inny profil niż Akademia – koncentrowano się w niej na naukach szczegółowych, nie na dedukcyjnych. Od łacińskiej formy słowa (licaeum) pochodzi współczesne słowo „liceum” (zob. liceum ogólnokształcące).
Akademia (gr. akademeia) – szkoła założona w Atenach ok. 387 p.n.e. przez Platona, istniała do 529, kiedy została zlikwidowana przez cesarza bizantyjskiego Justyniana. Mieściła się w gaju poświęconym herosowi ateńskiemu Akademosowi, od którego imienia pochodzi jej nazwa. Zajmowano się w niej przede wszystkim filozofią i matematyką, a także retoryką i naukami przyrodniczymi. Legenda głosi, że widniał na niej napis ἀγεωμέτρητος μηδεὶς εἰσίτω (gr. niech nie wchodzi nikt nieobeznany z geometrią).Troada (Troas) – starożytna kraina w Azji Mniejszej, pomiędzy Morzem Egejskim a Hellespontem i rzeką Ajespos (według Strabona). Główne miasta – Troja (Ilion) i Lampsakos, główna rzeka – Skamander.
Lista scholarchów Lykejonu[ | edytuj kod]
Od powstania szkoły do 86 p.n.e.W 86 p.n.e. Ateny zostały zdobyte i splądrowane przez Sullę. Lykeion poważnie ucierpiał, rękopisy Arystotelesa zostały wywiezione do Rzymu. Według części badaczy był to koniec szkoły perypatetyckiej w Atenach. Zdaniem innych, m. in. Giovanniego Realego, działalność Perypatu została wznowiona, wprawdzie po dłuższej przerwie, jednak można w tym przypadku mówić o ciągłości instytucjonalnej. Ze względu na powyższe wątpliwości zarówno wykaz scholarchów, jak i okresy sprawowania scholarchatu przedstawione poniżej mają charakter przybliżony lub są przypuszczeniami.
Giovanni Reale (ur. 15 kwietnia 1931 w Candia Lomellina, zm. 15 października 2014 w Luino) – włoski historyk filozofiiDiodor z Tyru – perypatetycki filozof epoki hellenistycznej (ok. II wieku p.n.e.). Był uczniem Kritolaosa i objął po nim przywództwo Perypatu. Zachowały się tylko nieliczne świadectwa na jego temat.
Uwagi[ | edytuj kod]
- Wiadomo, że był scholarchą w 156 roku (por. Reale, s. 34)
- Tak uważał John Patrick Lynch, zob. J. P. Lynch, Aristotle's School. A Study of a Greek Educational Institution, 1972 s. 203-204
- określany w źródłach neoplatońskich z piątego i szóstego wieku, u Ammoniosa i Eliasza jako „jedenasty po Arystotelesie” (licząc wraz z Arystotelesem), co oznacza, że pomiędzy Erymneusem i Andronikosem musiało być jeszcze dwóch scholarchów. Por. J. P. Lynch, Aristotle's School. A Study of a Greek Educational Institution, 1972 s. 203-204. Lynch nie uważa jednak listy Ammoniosa za wiarygodną.
- Cycero uważał go za najwybitniejszego ze współczesnych mu perypatetyków (por. Tim. 1 Peripateticorum omnium, quos quidem ego audierim, meo iudicio facile princeps i De Officis 3,2). Nie ma jednak dowodów, że był scholarchą (zob. Reale, t. IV, s.48)
Przypisy[ | edytuj kod]
Bibliografia[ | edytuj kod]
Zobacz też[ | edytuj kod]
Arystoteles (gr. Ἀριστοτέλης, Aristotelēs, ur. 384 p.n.e., zm. 7 marca 322 p.n.e.) – filozof, jeden z trzech, obok Sokratesa i Platona najsławniejszych filozofów starożytnej Grecji. Nazywany też Stagirytą (od miejsca urodzenia), lub po prostu Filozofem (w tekstach średniowiecznych i nowożytnych).Filozofia (gr. φιλοσοφία – umiłowanie mądrości) – rozważania na temat podstawowych problemów takich jak np. istnienie, umysł, poznanie, wartości, język.
Warto wiedzieć że... beta
Speuzyp z Aten (gr. Σπεύσιππος Speusippos) (ur. ok. 410 p.n.e. w Atenach, zm. 339 p.n.e. w Atenach) – starożytny filozof i matematyk, siostrzeniec Platona i drugi scholarcha jego Akademii.
Ateny (nowogr. Αθήνα = Athina, st.gr. Ἀθῆναι = Athenai, łac. Athenae) – stolica i największe miasto Grecji. Jeden z najważniejszych ośrodków turystycznych Europy z zabytkami kultury antycznej.
Platon, gr. Πλάτων, Plátōn (ur. 427 p.n.e. prawdopodobnie w Atenach (według niektórych świadectw na wyspie Eginie), zm. 347 p.n.e. w Atenach) (inne źródła podają, że żył 428-348 p.n.e.) – grecki filozof. Był twórcą systemu filozoficznego zwanego obecnie idealizmem platońskim.
Liceum ogólnokształcące (LO) (z łac. licaeum od gr. Lýkeion: ogród przy świątyni Apollina Wilkobójcy (Lýkeios), gdzie nauczał Arystoteles) – rodzaj szkoły średniej w wielu krajach. W Polsce liceum ogólnokształcące od 1999 r. wskutek reformy szkolnictwa jest szkołą ponadgimnazjalną (wcześniej posługiwano się nazwą rodzajową szkoła średnia (szkoła ponadpodstawowa)).
Lýkeion, lykejon, likejon (gr. Λύκειον) – szkoła filozoficzna (przy czym przez filozofię rozumiano wtedy ogół racjonalnej wiedzy) założona przez ucznia Platona – Arystotelesa w IV wieku p.n.e.
Cycero – jednostka długości używana w poligrafii. 1 cycero = 12 punktów typograficznych = 1/4 kwadratu = 4,511278... mm
Teofrast z Eresos (gr. Θεόφραστος Theophrastos), (ok. 370-287 p.n.e.), grecki uczony i filozof. Uczeń i przyjaciel Arystotelesa, w latach 322- 287 p.n.e., jako jego następca, był scholarchą Lýkeionu w szkole perypatetyków. Był nauczycielem Demetriusza z Faleronu. W swoich badaniach Teofrast skupiał się na filozofii przyrody, a w związku z tym rozbudował metodę obserwacji i stosował ją w badaniach biologicznych, medycznych, meteorologicznych, jak również w rozważaniach charakterologicznych (w Charakterach przedstawił 30 portretów literackich przedstawiających typowe wady ludzkie) i etycznych. Pozostawił też prace z dziedziny m.in. filozofii, fizyki, mineralogii, historii, prawa i psychologii.