Ludwik XIV Wielki, Król Słońce (fr. le Roi-Soleil) (ur. 5 września 1638 w Saint-Germain-en-Laye, zm. 1 września 1715 w Wersalu) – król Francji i Nawarry 1643–1715, syn Ludwika XIII, z dynastii Burbonów.

Gdy zmarł Ludwik XIII Sprawiedliwy, jego syn i następca liczył sobie 4 lata i 8 miesięcy. Do czasu osiągnięcia 13. roku życia rządy sprawowali jego matka Anna Austriaczka i Włoch – kardynał Jules Mazarin, wyznaczony na regenta jeszcze przez swego poprzednika, kardynała Armanda Richelieu. Mazarin kontynuował politykę imperialistyczną władzy centralnej. Między innymi rozwiązał parlament paryski. Fronda (bunt) zwolenników parlamentu, występujących zwłaszcza za zwiększeniem udziału mieszczaństwa w życiu politycznym, a przeciwko ustrojowi króla, została bezwzględnie stłumiona przy użyciu wojska.

Samodzielne rządy[]

Ludwik XIV podczas koronacji

Faktycznie Ludwik XIV przejął samodzielne rządy dopiero w wieku 22 lat, po śmierci Mazarina w 1661. Przygotował się do nich starannie i już w pierwszym roku swego panowania wydał 14 edyktów, zapoczątkowując szerokie i wszechstronne reformy we Francji. Obejmowały one prawodawstwo, finanse, gospodarkę, nowy podział administracyjny kraju, wojsko, porządki publiczne, podatki, cła i inne. Skodyfikowano prawo sądowe, opracowując tzw. wielkie ordonanse: postępowania cywilnego, karnego, prawa handlowego i marynarki. Dwa pierwsze złożyły się na tzw. Kodeks Ludwika XIV. Wszystkie miały na celu umocnienie potęgi i roli państwa oraz władzy absolutnej. Ludwik XIV chciał sam rządzić i decydować o wszystkim, co się działo w królestwie. Swój kult władzy budował także na wystawności i bogactwie dworu królewskiego oraz na organizowaniu licznych festynów, widowisk i przedstawień teatralnych, sławiących monarchę i jego czyny. Malowidła Charlesa Le Bruna są wyjątkowym obrazem panowania Ludwika XIV od 1661 do 1678, co zresztą nie jest oderwane od rzeczywistości: Ludwikowi XIV przypisuje się stwierdzenie "Państwo to ja" lub określa się go jako "Króla-Słońce". Królem słońce nazywano go nie do końca dlatego, że był wielkim monarchą, ale ponieważ lubił się tak przedstawiać oraz kazał wybijać monety ze swoim wizerunkiem na tle słońca.

Ludwik XIV otaczał się urzędnikami pochodzącymi najczęściej z jego rodziny, co nie wykluczało ich zdolności oraz umiejętności zarządzania. Król wspierał też rozwój kultury, nauki i sztuki. W okresie jego panowania powstało wiele monumentalnych budowli, realizowanych w stylu dojrzałego baroku. Głównym z nich jest zespół pałacowo-ogrodowy w Wersalu, będący siedzibą dworu królewskiego.

Ludwik XIV nie był władcą tolerancyjnym. W 1685 anulował edykt nantejski z 1598 o równouprawnieniu innowierców. Związana z tym fala represji spowodowała emigrację ponad 200 tys. hugenotów i odbiła się negatywnie na gospodarce kraju i na stosunkach politycznych z państwami protestanckimi Europy. Między innymi państwa niemieckie Rzeszy odmówiły współdziałania z Francją w jej konfliktach z katolickimi Habsburgami.