Ludovico Giovanni Ariosto (ur. 8 września 1474, zm. 6 lipca 1533) – poeta włoski, autor poematu Orland szalony. Pisał także satyry i komedie.
Pochodził z Ferrary, lecz urodził się w cytadeli Reggio. Jego ojciec, Niccolo Ariosto, był ochmistrzem na dworze Ercole d'Este. Od cesarza Fryderyka III Habsburga w 1460 otrzymał tytuł hrabiowski i możliwość dodania do herbu wizerunku cesarskiego czarnego orła. Po 1471 został mianowany kapitanem cytadeli i dyrektorem skarbu w Reggio w Lombardii. Matką Ludovica była Daria Malaguzzi. Ludovico Ariosto był najstarszym z dziesięciorga jej dzieci. W roku 1486 rodzina Ariostów wróciła do Ferrary, bowiem Niccolo został mianowany giudice dei savi, na najwyższe stanowisko miejskie. Po krótkim czasie z powodu nadużyć został z niego usunięty. W Ferrarze Ludovico uczęszczał do łacińskiej szkoły Lukki Ripa, a później studiował prawo na uniwersytecie. Ariosto, już jako doktor praw, brał udział w lekcjach nadwornego nauczyciela, humanisty, Georgio da Spoleto, który zapoznał go z dziełami Owidiusza, Wergiliusza, Horacego, Plauta i Terencjusza. Pod wpływem tych lektur Ariosto zaczął pisać wiersze po łacinie. Po śmierci ojca w 1500 Ludovico Ariosto musiał zająć się gospodarowaniem w majątku w Reggio, by utrzymać matkę i dziewięcioro rodzeństwa. W 1502 został kasztelanem zameczku w Canossa. W tych latach Ludovico został ojcem dwóch nieślubnych synów, z dwóch różnych matek, Giovanniego i Virginio Ariosto (późniejszego wydawcę pośmiertnych „Pięciu pieśni” napisanych przez ojca, lecz wyłączonych z autoryzowanego przez ojca wydania). Od 1503 Ariosto służył na dworze kardynała Ippolito d'Este.
Włochy (Republika Włoska, wł. Italia, Repubblica Italiana) – państwo położone w Europie Południowej, na Półwyspie Apenińskim, będące członkiem wielu organizacji, m.in.: UE, NATO, należące do ośmiu najbardziej uprzemysłowionych i bogatych państw świata – G8.Orland szalony (Orlando furioso) – epos rycerski napisany przez Ludovico Ariosto, ostatecznie w 46 pieśniach, razem 38 736 linijek (najdłuższy epos europejski), pisany w formie rymowanej oktawy (ottava rima) według wzoru abababcc.
W czasie jednej z misji we Florencji Ariosto poznał Aleksandrę Bennucci, wdowę po Strozzim, która pojechała za nim do Ferrary, i którą kilka lat później poślubił potajemnie (ponieważ miał kilka prebend kościelnych, które mógł stracić gdyby kardynał dowiedział się o ślubie). Z powodu Aleksandry odmówił wyjazdu z kardynałem na Węgry w 1517, tracąc dochody z dworskiej służby. Dzięki księżnej Ferrary, Lukrecji Borgii, został gubernatorem ziem Garfagnany w Apeninach. Z tego odludzia wyzwolił się Ariosto w 1525, kiedy został wezwany do Ferrary.
Ferrara – miasto w północnych Włoszech, w regionie Emilia-Romania, w prowincji Ferrara, ok. 50 km na NNW od Bolonii, nad rzeką Pad, która płynie 5 km na północ od centrum. Według danych na rok 2004 gminę zamieszkuje 130 461 osób (322,9 os./km²).Fryderyk III (ur. 21 września 1415 w Innsbrucku, zm. 19 sierpnia 1493 w Linz) – król Niemiec od 1440, Święty Cesarz Rzymski od 1452, arcyksiążę austriacki od 1457 (jako Fryderyk V), z dynastii Habsburgów. Syn księcia Styrii Ernesta Żelaznego i Cymbarki, córki Siemowita IV, księcia mazowieckiego.
Podstrony: 1 [2] [3]
Warto wiedzieć że... beta
Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych (ang.: Library of Congress) – największa biblioteka świata. Gromadzi ponad 142 mln różnego rodzaju dokumentów, ponad 29 mln książek, 58 mln rękopisów, 4,8 mln map i atlasów, 12 mln fotografii, 6 mln mikrofilmów, 3,5 mln dokumentów muzycznych, 500.000 filmów; wszystko w ponad 460 językach. 7% zbiorów to dokumenty w językach słowiańskich, w tym największy w USA zbiór polskich książek. Całość zajmuje 856 km półek. Biblioteka dysponuje (w 3 budynkach) 22 czytelniami ogólnymi, 3 wydzielonymi czytelniami dla kongresmenów oraz biblioteką sztuki (John F. Kennedy Center). Zatrudnia 5 tysięcy pracowników. Wyposażona jest w system komputerowy o pojemności 13 mln rekordów oraz w 3000 terminali. Pełni funkcję biblioteki narodowej.
Lukrecja Borgia (ur. 18 kwietnia 1480 w Subiaco, zm. 24 czerwca 1519 w Ferrarze) – córka kardynała Rodrigo Borgii, późniejszego papieża Aleksandra VI, księżna Ferrary.
Titus Maccius Plautus (ok.250 p.n.e. w Sarsina - ok.184 p.n.e.) - komediopisarz rzymski, jeden z najstarszych (obok Katona Starszego) pisarzy rzymskich, których utwory zachowały się w czymś więcej niż fragmentach, a przy tym jeden z dwóch (obok Terencjusza) komediopisarzy rzymskich, których komedie znamy z autopsji.
Kardynał (łac. cardinalis – główny, zasadniczy, mocno z czymś związany), formalnie - Kardynał Świętego Kościoła Rzymskiego (łac. Cardinalis Sanctae Romanae Ecclesiae ), potocznie nazywany purpuratem z racji koloru noszonego mucetu – najwyższa po papieżu godność kościelna w Kościele katolickim. Wszyscy kardynałowie razem tworzą Kolegium Kardynałów.
Quintus Horatius Flaccus (ur. 8 grudnia 65 p.n.e. w Wenuzji, zm. 27 listopada 8 p.n.e.) – rzymski poeta liryczny okresu augustowskiego.
Owidiusz, Publius Ovidius Naso (43 p.n.e. - 17 lub 18 n.e.) – jeden z najwybitniejszych elegików rzymskich, najbardziej utalentowany poeta epoki Augusta, należący do młodszego pokolenia twórców augustowskich. Syn bogatego ekwity z Sulmony (środkowa Italia). Zrezygnował z kariery urzędniczej i poświęcił się pisarstwu. Znajomy Horacego, przyjaciel Propercjusza. Najbardziej znany z utworów o tematyce miłosnej: Ars amatoria (Sztuka kochania), Amores - Pieśni miłosne, a także poematu epickiego "Metamorfozy". Utwór Sztuka kochania (Ars amandi, Ars amatoria) w 1564 r. trafił do indeksu ksiąg zakazanych.
Apeniny (wł. Appennini) – łańcuch górski we Włoszech, rozciągający się na długości 1350 km z północy na południe wzdłuż całego Półwyspu Apenińskiego i na szerokość od 40 do 200 km. Wyróżnia się Apeniny Północne (w tym Apenin Liguryjski, i Toskański i Umbryjski), Środkowe i Południowe.
