Literatura faktu
Przeczytaj także...
Encyklopedia PWN – encyklopedia internetowa, oferowana – bezpłatnie i bez konieczności uprzedniej rejestracji – przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Encyklopedia zawiera około 122 tysiące haseł i 5 tysięcy ilustracji.Dziennik (diariusz, dyariusz) – gatunek autobiograficzny, zapiski bieżące, sporządzane dla potrzeb własnych lub w charakterze twórczości literackiej (publikowanej na bieżąco, bądź później w postaci zbiorczej). Składa się z codziennych wpisów, które mogą być opatrzone datą i informacją o miejscu powstania. Termin "dziennik" wywodzi się od łacińskiego wyrazu diarium, oznaczającego początkowo codziennie porcje pokarmu, rozdawane np. żołnierzom. Później słowo to zaczęło oznaczać również zapiski codzienne.
Beletrystyka (fr. belles-lettres – literatura piękna) – proza fabularna, np.: powieści, opowiadania, nowele itp., przede wszystkim o charakterze rozrywkowym. W utworach beletrystycznych obecna jest fikcja literacka.
Encyklopedia PWN – encyklopedia internetowa, oferowana – bezpłatnie i bez konieczności uprzedniej rejestracji – przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Encyklopedia zawiera około 122 tysiące haseł i 5 tysięcy ilustracji.Dziennik (diariusz, dyariusz) – gatunek autobiograficzny, zapiski bieżące, sporządzane dla potrzeb własnych lub w charakterze twórczości literackiej (publikowanej na bieżąco, bądź później w postaci zbiorczej). Składa się z codziennych wpisów, które mogą być opatrzone datą i informacją o miejscu powstania. Termin "dziennik" wywodzi się od łacińskiego wyrazu diarium, oznaczającego początkowo codziennie porcje pokarmu, rozdawane np. żołnierzom. Później słowo to zaczęło oznaczać również zapiski codzienne.
Beletrystyka (fr. belles-lettres – literatura piękna) – proza fabularna, np.: powieści, opowiadania, nowele itp., przede wszystkim o charakterze rozrywkowym. W utworach beletrystycznych obecna jest fikcja literacka.
.jpg)
Literatura faktu (ang. non-fiction) – formy literackie, które przedstawiają autentyczne postacie i wydarzenia, jak np. reportaż (relacja, raport), dziennik, pamiętnik (wspomnienia), biografia, wywiad, według niektórych klasyfikacji również felieton i publicystyczny esej.
Esej (fr. essai – „próba”) – forma literacka lub literacko-naukowa, prezentująca punkt widzenia autora. Esej może poruszać tematykę filozoficzną, społeczną lub artystyczną, być formą krytyki literackiej, manifestu politycznego lub też dotyczyć innych refleksji autora.Pamiętnik – gatunek literatury stosowanej, relacja prozatorska o zdarzeniach, których autor był uczestnikiem bądź naocznym świadkiem. Pamiętnik (w przeciwieństwie do dziennika) opowiada o zdarzeniach z pewnego dystansu czasowego, w związku z czym kształtuje się dwupłaszczyznowość narracji: autor pamiętnika opowiadać może nie tylko o tym, jak zdarzenia przebiegały, lecz może ujawniać również swoje stanowisko wobec nich w chwili pisania.
Celem powstania i publikowania tego rodzaju utworów jest przedstawienie wiarygodnej relacji, opartej na wydarzeniach, faktach i zebranych materiałach. Literatura faktu nie jest synonimem literatury fachowej, ale nie należy też do beletrystyki. Ma przede wszystkim charakter dokumentarny, zwykle jest jednak częściowo beletryzowana. Z powieści czerpie techniki narracji i beletryzacji zdarzeń, z tekstami fachowymi zaś łączy ją rzeczowość i informatywność. Niektóre utwory literatury faktu, ze względu na walory literackie i moralne, zaliczają się do literatury pięknej.
Wywiad – rozmowa pomiędzy dwiema osobami, lub prowadzącym i grupą osób, podczas której osoba przeprowadzająca wywiad zadaje pytania w celu uzyskania pewnych informacji, dotyczących na przykład jakiegoś ważnego wydarzenia.<|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>,
Termin ten pojawił się na początku XX wieku jako hasło programowe, żądające od literatury odrzucenia fikcji i zwrócenia się ku dokumentowaniu rzeczywistości. Nazwa „literatura faktu” pojawiła się w polskiej terminologii na przełomie lat 20. i 30.
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ literatura faktu, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-03-08].
- hasło „literatura faktu”, [w:] Jan Halada, Barbora Osvaldová, Slovník žurnalistiky, Uniwersytet Karola w Pradze, Karolinum Press, 2017, s. 88, ISBN 978-80-246-3752-5 (cz.).
- Michala Benešová, Renata Rusin Dybalska, Lucie Zakopalová, Fenomén: Polská literární reportáž, Uniwersytet Karola w Pradze, Karolinum Press, 2016, s. 16, ISBN 978-80-246-3282-7 (cz.).
- Jozef Mistrík, Textika a štylistika: zborník príspevkov z celoštátnej štylistickej konferencie, Bratislava 29.-31.1.1986, Uniwersytet Komeńskiego, 1989, s. 270, ISBN 978-80-223-0000-1 (słow.).
- Agnieszka Nawrot, Encyklopedia szkolna: język polski: gimnazjum, wyd. II poprawione, Kraków: Wydawnictwo „Greg”, 2014, s. 428, ISBN 978-83-7327-667-3, OCLC 1034643404.
- Literatura faktu. W: Słownik: Słownik literatury polskiej [on-line]. Edupedia. [dostęp 2015-03-08].
Literatura piękna – typ piśmiennictwa (także dzieł ustnych), do którego zalicza się wszystkie teksty o dominującej funkcji estetycznej języka, a więc dzieła literackie, w odróżnieniu od tekstów o charakterze informacyjnym, publicystycznym, naukowym etc. (literatura użytkowa). Zakres literatury pięknej jest zależny od kryteriów obowiązujących w danej epoce historycznej. Granice między taką literaturą a innym typem piśmiennictwa (i tekstów ustnych), np. użytkowym, nie są łatwe do wyznaczenia przez badaczy, ze względu na występujące licznie gatunki pograniczne.Felieton (fr. feuilleton – zeszycik, odcinek powieści) – specyficzny rodzaj publicystyki, krótki utwór dziennikarski (prasowy, radiowy, telewizyjny) utrzymany w osobistym tonie, lekki w formie, wyrażający - często skrajnie złośliwie - osobisty punkt widzenia autora. Charakterystyczne jest częste i sprawne "prześlizgiwanie" się po temacie. Gatunek ten wprowadzony został w XIX wieku na łamach francuskiego "Journal des Débats". Felieton jest zwykle umieszczany na stałej kolumnie (tzn. stronie gazety lub czasopisma - stąd po angielsku stały felietonista to columnist), zwanej kolumną felietonową.
Warto wiedzieć że... beta
Reportaż (franc. le reportage – reportaż) – gatunek literacki z pogranicza publicystyki, literatury faktu i literatury pięknej (przez krytykę zwany przewrotnie „bękartem literatury pięknej i brukowej popołudniówki”).
Jozef Mistrík (ur. 2 lutego 1921 w Španiej Dolinie, zm. 14 lipca 2000 w Bratysławie) – słowacki językoznawca, literaturoznawca, wykładowca uniwersytecki i grafolog sądowy. Zajmował się przede wszystkim stylistyką i morfologią.
Barbora Osvaldová (ur. 30 stycznia 1950 w Pradze) – czeska dziennikarka i publicystka, historyk i teoretyk mediów. Kieruje katedrą dziennikarstwa na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Karola w Pradze, przewodniczy Komisji Etyki. Autorka licznych artykułów publikowanych w prasie fachowej, współpracownik czasopism: „Mediální studia”, „Mladá fronta Dnes”, „Lidové noviny” itp. Autorka bądź współautorka kilkunastu książek dziennikarskich.
Biografia (gr. bíos – życie i gráphō – pisze) – opis życia postaci o charakterze naukowym, literackim lub popularyzatorskim. Opisywana postać zwykle jest wybitna.