Listerioza
Przeczytaj także...
Kotrimoksazol (farm. Cotrimoxazolum ang. co-trimoxazole) – farmaceutyczna nazwa preparatu złożonego, zawierającego mieszaninę trimetoprimu z sulfametoksazolem w stosunku 1:5, o szerokim spektrum działania przeciwbakteryjnego. Oznaczenie kodem ATC: J01EE01.Wymioty (łac. vomitus, emesis) – gwałtowny wyrzut treści pokarmowej na zewnątrz z żołądka (bądź z żołądka i jelit) poprzez przełyk i jamę ustną, w wyniku silnych skurczów mięśni brzucha, przepony oraz klatki piersiowej. Często nudności poprzedzają lub towarzyszą wymiotom.
Listeria monocytogenes – gatunek względnie beztlenowej, wewnątrzkomórkowo żyjącej bakterii, która jest czynnikiem etiologicznym listeriozy. Jest jednym z najbardziej zjadliwych patogenów przenoszonych przez żywność (20 do 30 procent infekcji kończy się śmiercią), na przykład w Stanach Zjednoczonych jest ona odpowiedzialna za około 2500 zachorowań i 500 zgonów rocznie (9,7 przypadków zachorowań na milion mieszkańców), powodując tym samym większą śmiertelność niż salmonella czy Clostridium botulinum.
Kotrimoksazol (farm. Cotrimoxazolum ang. co-trimoxazole) – farmaceutyczna nazwa preparatu złożonego, zawierającego mieszaninę trimetoprimu z sulfametoksazolem w stosunku 1:5, o szerokim spektrum działania przeciwbakteryjnego. Oznaczenie kodem ATC: J01EE01.Wymioty (łac. vomitus, emesis) – gwałtowny wyrzut treści pokarmowej na zewnątrz z żołądka (bądź z żołądka i jelit) poprzez przełyk i jamę ustną, w wyniku silnych skurczów mięśni brzucha, przepony oraz klatki piersiowej. Często nudności poprzedzają lub towarzyszą wymiotom.
Listeria monocytogenes – gatunek względnie beztlenowej, wewnątrzkomórkowo żyjącej bakterii, która jest czynnikiem etiologicznym listeriozy. Jest jednym z najbardziej zjadliwych patogenów przenoszonych przez żywność (20 do 30 procent infekcji kończy się śmiercią), na przykład w Stanach Zjednoczonych jest ona odpowiedzialna za około 2500 zachorowań i 500 zgonów rocznie (9,7 przypadków zachorowań na milion mieszkańców), powodując tym samym większą śmiertelność niż salmonella czy Clostridium botulinum.
Listerioza, listereloza (łac. Listeriosis) – bakteryjna choroba zakaźna, diagnozowana u ludzi i zwierząt.
Chorobę tę wywołują Gram-dodatnie pałeczki Listeria monocytogenes, które charakteryzują się szerokim rozpowszechnieniem w środowisku naturalnym, szybkim wzrostem i znaczną liczbą gatunków. Chorują: owce, świnie, bydło, konie, zające, króliki, kury, świnki morskie, szynszyle.
Niepłodność – stan, w którym zachodzi niemożność zajścia w ciążę pomimo rocznego współżycia seksualnego z przeciętną częstotliwością 3–4 stosunków tygodniowo, bez stosowania jakichkolwiek środków antykoncepcyjnych.Biegunka (łac. diarrhoea; potocznie rozwolnienie) – objaw kliniczny polegający na zwiększonej częstotliwości wypróżnień (według WHO ≥3/24h) lub zwiększonej ilości stolca (≥200g/24h), wraz ze zmianą konsystencji na płynną bądź półpłynną. Biegunce może towarzyszyć stan ogólnego osłabienia, gorączka czy też kurczowe bóle brzucha. Objaw ten trwający do 14 dni określany jest jako biegunka ostra, natomiast utrzymanie się objawów chorobowych ponad 4 tygodnie kwalifikuje do rozpoznania biegunki przewlekłej (niektórzy autorzy wyróżniają biegunkę uporczywą – trwającą 2-4 tygodnie).
Znanych jest obecnie 13 odmian serologicznych gatunku Listeria monocytogenes patogennego dla człowieka. Inne gatunki bakterii rodzaju Listeria nie mają istotnego znaczenia w wywoływaniu choroby u ludzi.
Spis treści
Epidemiologia[]
Rezerwuarem bakterii są zwierzęta, dlatego chorobę określa się mianem zoonozy. Zakażenia u ludzi wywoływane są najczęściej przez żywność zawierającą bakterie L. monocytogenes (nabiał, surowe owoce i warzywa). W 2005 roku w Polsce zanotowano 22 zachorowania na listeriozę. Najczęściej chorują osoby z grupy ryzyka: kobiety w ciąży, noworodki, ludzie starsi i osoby z upośledzeniem odporności. Zakażenie Listeria monocytogenes należy do grupy zakażeń oportunistycznych.
Wydawnictwo Lekarskie PZWL – polskie wydawnictwo istniejące od 1945 roku, wydające literaturę fachową dla pracowników systemu opieki zdrowotnej, podręczniki szkolne i akademickie i publikacje popularnonaukowe. Do 1993 roku państwowe wydawnictwo istniało pod nazwą Państwowe Zakłady Wydawnictw Lekarskich (PZWL). W 1998 roku nastąpiła prywatyzacja, aktualnie stanowi część grupy wydawniczej PWN.Makrolidy, antybiotyki makrolidowe – grupa antybiotyków o działaniu bakteriostatycznym. Nazwa pochodzi od słow makro (duży) i oligo (lakton), ponieważ czasteczki tych antybiotyków mają 12-16 atomowy rdzeń laktonowy. Najstarszym i wzorcowym makrolidem jest erytromycyna.
Przebieg choroby[]
Okres wylęgania choroby wynosi od kilku dni do 3 miesięcy. Przebieg choroby może być ciężki i prowadzić do śmierci.
Objawy w okresie noworodkowym:
Objawy w późniejszym okresie życia:
Zakażenie może być bezpośrednią przyczyną poronień u kobiet. Powoduje niepłodność, nieprawidłowy przebieg ciąży, powstawanie u noworodków wad rozwojowych.
Posiew, badanie mikrobiologiczne – podstawowa metoda diagnostyki mikrobiologicznej polegająca na przeniesieniu pobranego materiału biologicznego (ze środowiska, od pacjenta itd.) na odpowiednie podłoże mikrobiologiczne umożliwiające wzrost drobnoustrojów w taki sposób, aby ostatecznie uzyskać pojedyncze, odizolowane kolonie bakterii, czy grzybów. Posiew jest podstawą do identyfikacji drobnoustrojów, określenia (wykorzystując niektóre metody) ilości mikrobów w wyjściowej zawiesinie oraz określenia lekooporności (antybiogram, mykogram).Amoksycylina – organiczny związek chemiczny, półsyntetyczny antybiotyk β-laktamowy o działaniu bakteriobójczym, należący do grupy aminopenicylin, jest wrażliwy na działanie β-laktamazy.
Diagnostyka[]
Chorobę u ludzi rozpoznaje się na podstawie objawów klinicznych oraz badań diagnostycznych (np. posiew, PCR), które udowodnią obecność Listeria monocytogenes we krwi, płynie mózgowo-rdzeniowym, wydzielinie z pochwy, stolcu czy smółce u noworodków, innym materiale tkankowym.
Serologia – to dziedzina nauk medycznych, część immunologii, zajmująca się interakcją pomiędzy antygenami i przeciwciałami, jak również rozwojem metod badania obecności antygenów oraz przeciwciał i tym samym identyfikację patogenu lub przeciwciał we krwi, umożliwiając diagnostykę niektórych chorób (np. boreliozy, kiły albo włośnicy). Naturalnie też badanie serologiczne ma swoje ograniczenia, mianowicie: zakażony organizm musiał już przed badaniem wytworzyć przeciwciała w wystarczającej koncentracji.Pałeczka (łac. coccobacillus, l. mn. coccobacilli) – niewytwarzająca endospor morfologiczna forma bakterii o cylindrycznym, wydłużonym kształcie. Występują formy chorobotwócze. W większości barwi się Gram ujemnie. Niektórzy autorzy zaliczają tu tylko gramujemne.
Leczenie[]
Jedyną metodą leczenia jest antybiotykoterapia. Stosuje się amoksycylinę z aminoglikozydem, kotrimoksazol, makrolidy.
Zapobieganie[]
Podstawą profilaktyki jest przestrzeganie zasad higieny. Osoby z obniżoną odpornością nie powinny spożywać produktów wytworzonych z surowego mleka.
Przypisy
- Dr Egon Müller, Poradnik weterynaryjny dla rolników, Państwowe Wydawnictwa Rolnicze i Leśne, Warszawa, 1974
- Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce – Państwowy Zakład Higieny
Bibliografia[]
Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć medycznych i pokrewnych w Wikipedii.
Poronienie (łac. abortus) – przedwczesne zakończenie ciąży trwającej krócej niż 22 tygodnie (od 23. tyg. mówi się o porodzie przedwczesnym) wskutek wydalenia obumarłego zarodka lub płodu.Niewydolność oddechowa – stan, gdy zaburzenia czynności układu oddechowego doprowadzają do upośledzenia wymiany gazowej w płucach i do spadku ciśnienia parcjalnego tlenu poniżej 60 mmHg (8,0 kPa) (hipoksemia) lub wzrostu ciśnienia dwutlenku węgla powyżej 45 mmHg (6,0 kPa) (hiperkapnia).
Warto wiedzieć że... beta
Gatunek (łac. species, skrót sp.) – termin stosowany w biologii w różnych znaczeniach, zależnie od kontekstu, w jakim występuje. Najczęściej pod pojęciem gatunku rozumie się:
Sepsa, posocznica (łac. sepsis) – stosowany w medycynie termin odnoszący się do specyficznej reakcji organizmu na zakażenie. Sepsa nie jest samodzielną jednostką chorobową, a obecnie definiuje się ją jako zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS) wywołany zakażeniem.
Pochwa (łac. vagina) – odcinek żeńskich dróg rodnych. Jest przewodem mięśniowo-błoniastym, silnie rozciągliwym i elastycznym, długości 5 cm do 14 cm (zazwyczaj 6 cm do 8 cm), stanowiącym połączenie między macicą a przedsionkiem pochwy, będącym częścią sromu (pudendum feminum). Najwęższa w swojej dolnej części stopniowo się rozszerza. W części środkowej ma około 2 cm do 3 cm szerokości. Pochwa stanowi miejsce wprowadzenia nasienia, obejmując prącie w czasie kopulacji oraz drogę, którą wydostaje się płód podczas porodu, a także drogę odpływu krwi menstruacyjnej. W czasie rozwoju płodowego powstaje z połączenia części dystalnych przewodów przyśródnerczowych (przewodów Müllera).
Płyn mózgowo-rdzeniowy (łac. liquor cerebrospinalis) – przejrzysta, bezbarwna ciecz, która wypełnia przestrzeń podpajęczynówkową, układ komorowy i kanał rdzenia kręgowego.
Antybiotyki (z greki anti – przeciw, bios – życie) – naturalne wtórne produkty metabolizmu drobnoustrojów, które działając wybiórczo w niskich stężeniach wpływają na struktury komórkowe lub procesy metaboliczne innych drobnoustrojów hamując ich wzrost i podziały. Antybiotyki są przedmiotem badań auksanografii, stosuje się je jako leki w leczeniu wszelkiego rodzaju zakażeń bakteryjnych. Bywają także używane profilaktycznie w zapobieganiu zakażeniom bakteryjnym w przypadku osłabienia odporności, np. neutropenii, a także w profilaktyce bakteryjnego zapalenia wsierdzia.
Choroby zakaźne, choroby infekcyjne – grupa chorób roślin i zwierząt (w tym ludzi), będących następstwem zakażenia ustroju czynnikiem zakaźnym i złamania sił odpornościowych organizmu (lub w odwrotnej kolejności) lub obecności w organizmie bioaktywnych toksyn (jadów) drobnoustrojów.
Krew (łac. sanguis, stgr. αἷμα, haima) – płyn ustrojowy, który za pośrednictwem układu krążenia pełni funkcję transportową oraz zapewnia komunikację pomiędzy poszczególnymi układami organizmu. Krew jest płynną tkanką łączną, krążącą w naczyniach krwionośnych (układ krwionośny zamknięty) lub w jamie ciała (układ krwionośny otwarty). W szerokiej definicji obejmuje krew obwodową i tkankę krwiotwórczą, a w wąskiej tylko tę pierwszą. Jako jedyna (wraz z limfą) występuje w stanie płynnym. Dziedzina medycyny zajmująca się krwią to hematologia.