List do Kolosan [Kol] – list apostoła Pawła, napisany do gminy chrześcijańskiej w Kolosach, stanowiący księgę Nowego Testamentu. Adresaci listu wywodzili się prawdopodobnie ze środowiska pogańskiego. List prezentuje obraz żywej, zjednoczonej i stałej w wierze, jednak nie w pełni dojrzałej duchowo wspólnoty. Został napisany w celu umocnienia wiary młodego Kościoła kolosańskiego i ostrzeżenia go przed grożącymi mu błędami. Zgodnie z listem chrześcijanie powołani są do nowego życia w Chrystusie, który jest Głową Kościoła, i nie powinni poddawać się w niewolę nauk czysto ludzkich. Jako wybrani przez Boga powinni dawać świadectwo nowego życia i w swym postępowaniu mieć wzgląd na Jezusa Chrystusa.
List do Filemona [Flm lub Filem.] – list Pawła z Tarsu, stanowiący księgę Nowego Testamentu, zaadresowany do Filemona – chrześcijanina z frygijskiego miasta Kolosy. List do Filemona jest krótkim osobistym pismem w sprawie Onezyma – zbiegłego niewolnika należącego do Filemona. Apostoł wstawia się za niewolnikiem, który postanowił zostać chrześcijaninem, i obiecuje uiścić odszkodowanie za ewentualne szkody przez niego spowodowane. List ten porusza szereg ważkich kwestii teologicznych dotyczących niewolnictwa i w szerszym kontekście zależności ekonomicznej jednego człowieka od drugiego. Interpretacje zawartych w nim tez zmieniały się na przestrzeni dziejów wraz z przekształceniami systemów ekonomicznych i politycznych.Tytus z Krety, Tytus Kreteński, apostoł Tytus, cs. Apostoł Tit, jepiskop Kritskij (ur. ok. 2 w Antiochii Syryjskiej, zm. ok. 96 prawdopodobnie w Gortynie) – uczeń św. Pawła Apostoła, biskup, apostoł Krety, święty Kościoła katolickiego i prawosławnego.
Różnice w języku i nauczaniu w porównaniu z innymi listami Pawłowymi skłaniają niektórych egzegetów do podważania autorstwa apostoła Pawła. List do Kolosan łączy związek z dwoma innymi listami Pawła: Listem do Efezjan i Listem do Filemona.
Uznawany za najstarszy znany obecnie odpis (fragmentaryczny) listu jest papirus
P
46
{\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46}}
(lub Chester Beatty II), którego powstanie datowane jest między I a III wiekiem.
Klemens Aleksandryjski, właśc. Titus Flavius Clemens (ur. prawdopodobnie 150 w Aleksandrii, zm. ok. 212 w Azji Mniejszej) – piszący po grecku teolog wczesnochrześcijański, Ojciec Kościoła opiewany przez Leona VI, poeta; zaliczany w poczet świętych katolickich oraz prawosławnych.Nowy Testament (gr. Ἡ Καινὴ Διαθήκη, on Kainē Diathēkē) – druga, po Starym Testamencie, część Biblii chrześcijańskiej, powstała na przestrzeni 51-96 r. n.e.; stanowi zbiór 27 ksiąg, przedstawiających wydarzenia z życia Jezusa i wczesnego Kościoła oraz pouczenia skierowane do wspólnot chrześcijańskich, tradycyjnie datowanych na drugą połowę I wieku; niektórzy bibliści datują część ksiąg również na pierwszą połowę II wieku; główne źródło chrześcijańskiej doktryny i etyki.
Kazimierz Romaniuk (ur. 21 sierpnia 1927 w Hołowienkach) – polski biskup rzymskokatolicki, profesor nauk biblijnych, biskup pomocniczy warszawski w latach 1982–1992, biskup diecezjalny warszawsko-praski w latach 1992–2004, od 2004 biskup senior diecezji warszawsko-praskiej.Chrześcijaństwo, chrystianizm (gr. Χριστιανισμóς, łac. Christianitas) – monoteistyczna religia objawienia, bazująca na nauczaniu Jezusa Chrystusa zawartym w kanonicznych ewangeliach. Jej wyznawcy uznają w nim obiecanego Mesjasza i Zbawiciela, który ustanowił Królestwo Boże poprzez swoje Zmartwychwstanie. Kanon wiary chrześcijańskiej został spisany w Nowym Testamencie i przekazywany jest przez Kościoły.
Adresaci[]
Adresatami Listu do Kolosan są mieszkańcy Kolosów, niewielkiego miasta we Frygii leżącego w dolinie rzeki Likos, u podnóża góry Kadmos, w odległości około 190 km od Efezu. Około 17 km na północny zachód od Kolosów znajdowała się starożytna Laodycea (Denizli), a około 26 km Hierapolis (Pamukkale). Miasto istniało przynajmniej od V wieku p.n.e. W okresie od V do III wieku było głównym ośrodkiem miejskim w dolinie Likosu. Podstawę dobrobytu Kolosów, oprócz handlu, stanowił wyrób tkanin wełnianych, a nazwy miasta (colossinus) używano do określania ciemnoczerwonego barwnika stosowanego do farbowania wełny. Na początku ery chrześcijańskiej Kolosy utraciły dawne znaczenie na rzecz sąsiadującej z nimi Laodycei. Region doliny Likosu nawiedzały częste trzęsienia ziemi. Wedle informacji znajdującej się u Tacyta jedno z nich, datowane na 60/61 rok, bardzo poważnie dotknęło Laodyceę, a przypuszczalnie również Kolosy. Miasto popadło w ruinę w III wieku po Chr., a w jego pobliżu założono nowe miasto o nazwie Chonai (Honaz).
Demeter (także Demetra; gr. Δημήτηρ Dēmḗtēr, Δήμητρα Dḗmētra, łac. Ceres) – w mitologii greckiej bogini płodności ziemi, urodzaju, ziemi uprawnej, zbóż, rolnictwa. Jej córką była Kora.Łukasz Ewangelista – wierny towarzysz i współpracownik Pawła Apostoła, któremu towarzyszył w wielu podróżach misyjnych. Według tradycji wczesnochrześcijańskiej jest autorem trzeciej Ewangelii, co potwierdzają Ireneusz z Lyonu (ok. 130–ok. 202) i Orygenes (185–254), oraz Dziejów Apostolskich – trzeciej i piątej księgi Nowego Testamentu; święty Kościoła katolickiego i prawosławnego (apostoł).
Widok na Kadmos i współczesne Honaz
Ludność Kolosów stanowili rodowici Frygijczycy, Grecy oraz spora, szacowana na około 10 tysięcy, kolonia żydowska. W Kolosach oddawano cześć Artemidzie Efeskiej i Zeusowi Laodycejskiemu, a także Menowi, Selene, Demeter, Hygiei, Heliosowi, Atenie, Izydzie i Serapisowi i innym pomniejszym bóstwom. Rejon Kolosów był też znany w starożytności z ekstatycznych kultów misteryjnych bogini Kybele. W pobliskim Hierapolis, obok świątyni Apollina, znajdowała się grota Plutonion – uważana za wejście do podziemi – do której wydobywał się przez szczeliny trujący gaz. Do groty mieli prawo wchodzić jedynie kapłani frygijskiej bogini ziemi Kybele – eunuchowie, zwani Galloi. Wchodzili tam jednak i śmiałkowie spoza stanu kapłańskiego. Pobyt w grocie powodował halucynacyjne wizje – jak wierzono – dar bogini, który otrzymać mogli tylko najdoskonalsi.
<|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>Frygia (łac. Phrygia) – starożytna kraina w zachodniej części Azji Mniejszej, położona między Bitynią, Myzją, Lidią, Karią, Lycją, Pamfilią, Lykaonią i Galacją. Była znana z kwitnącego rolnictwa i chowu bydła, kopalni złota i kamieniołomów marmuru. Zamieszkiwali ją spokrewnieni z Trakami indoeuropejscy Frygowie, którzy przybyli na te ziemie około 1000 r. p.n.e. Stolicą Frygii było Gordion. Aż do najazdu Kimerów (około 700 p.n.e.) Frygia była niezależnym królestwem. Rozkwit sztuki frygijskiej przypadł właśnie na ten okres: IX i VIII w. p.n.e.. Niektóre greckie mity są pochodzenia frygijskiego. Jako bóstwa krajowe czczono Manesa, Cybele (Kybele) i Attisa.
Wspólnota chrześcijańska w Kolosach, składająca się głównie z dawnych pogan, powstała w I wieku. Została założona najprawdopodobniej przez Kolosanina Epafrasa, ucznia świętego Pawła Apostoła.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6]
Warto wiedzieć że... beta
List do Filipian [Flp lub Fil.] – jeden z listów więziennych św. Pawła, napisany prawdopodobnie podczas jego uwięzienia w Rzymie (lata 61−63), lub wcześniej w Efezie (56−57).
Codex Claromontanus, D (Wettstein), 06 (Gregory-Aland), δ 1026 (von Soden), d albo 75 (Beuron)) – bilingwalny grecko-łaciński kodeks uncjalny Nowego Testamentu na pergaminie. Jakkolwiek oba teksty reprezentują zachodnią tradycję tekstualną, zachodzi między nimi wiele różnic. Datowany jest zwykle na VI wiek. Bywa wliczany do wielkich kodeksów i jest ważnym rękopisem Nowego Testamentu.
Publius (albo Gaius – imię niepewne) Cornelius Tacitus, czyli Tacyt (około 55–120) – jeden z najsłynniejszych historyków rzymskich.
Kybele (hetyckie Kubaba, gr. Kybele lub Kybebe, łac. Cybele lub Cybebe) to frygijska bogini płodności, urodzaju, wiosny i miast obronnych, strażniczka zmarłych. Była czczona od tysiącleci w całej Azji Mniejszej jako Magna Mater. Na jej cześć tańczyli Korybanci. W mitologii frygijskiej młodym kochankiem Kybele był Attis. Jej kult przetrwał w Rzymie do V w. n.e.
List do Galatów [Ga], List do Galacjan [Gal] – jeden z listów św. Pawła z Tarsu, znajdujący się w Nowym Testamencie.
Pitagorejczycy – wyznawcy doktryny rozwiniętej przez Pitagorasa i jego następców w szkole religijno-filozoficznej, którą założył w Krotonie w Wielkiej Grecji, w południowych Włoszech. Część z poglądów może być jedynie przypisywana Pitagorasowi, natomiast szereg innych osób związanych ze szkołą opublikowało własne dzieła lub przeszło do historii z powodu swych osiągnięć.
Selene (także Księżyc; gr. Σελήνη Selḗnē ‘Księżyc’, łac. Luna ‘Księżyc’) – w mitologii greckiej bogini i uosobienie Księżyca; jedna z tytanid; utożsamiana z rzymską Luną.
