Lipiennik
Przeczytaj także...
Epidendronowe (Epidendroideae) – podrodzina w obrębie storczykowatych (Orchidaceae). Należy do niej ok. 650 rodzajów liczących ok. 18 tysięcy gatunków występujących na wszystkich kontynentach z wyjątkiem obszarów okołobiegunowych i pustyń. Jest to grupa siostrzana podrodziny storczykowych (Orchidoideae). Zaliczane tu rośliny są często epifityczne, nierzadko myko-heterotroficzne.Lipiennik Loesela (Liparis loeselii (L.) Rich.) – gatunek byliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Gatunek typowy. Występuje w Europie, Ameryce Północnej oraz Azji, niemal wyłącznie w obszarze klimatu umiarkowanego ciepłego. W Polsce wyłącznie na niżu, głównie na Pomorzu i Mazurach. Na terenie Europy gatunek rzadki, zagrożony wyginięciem, jedyny przedstawiciel rodzaju Liparis, który na świecie obejmuje 418 gatunków.
Europa Środkowa – region położony pomiędzy różnie definiowanymi Europą Zachodnią i Europą Wschodnią. Europa Północna, Południowa i Południowo-Wschodnia również wpływają na zakres tego pojęcia, w zależności od ujęcia ich granic. Pojęcie rozumiane jest różnie w zależności od okresu historycznego.
Epidendronowe (Epidendroideae) – podrodzina w obrębie storczykowatych (Orchidaceae). Należy do niej ok. 650 rodzajów liczących ok. 18 tysięcy gatunków występujących na wszystkich kontynentach z wyjątkiem obszarów okołobiegunowych i pustyń. Jest to grupa siostrzana podrodziny storczykowych (Orchidoideae). Zaliczane tu rośliny są często epifityczne, nierzadko myko-heterotroficzne.Lipiennik Loesela (Liparis loeselii (L.) Rich.) – gatunek byliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Gatunek typowy. Występuje w Europie, Ameryce Północnej oraz Azji, niemal wyłącznie w obszarze klimatu umiarkowanego ciepłego. W Polsce wyłącznie na niżu, głównie na Pomorzu i Mazurach. Na terenie Europy gatunek rzadki, zagrożony wyginięciem, jedyny przedstawiciel rodzaju Liparis, który na świecie obejmuje 418 gatunków.
Europa Środkowa – region położony pomiędzy różnie definiowanymi Europą Zachodnią i Europą Wschodnią. Europa Północna, Południowa i Południowo-Wschodnia również wpływają na zakres tego pojęcia, w zależności od ujęcia ich granic. Pojęcie rozumiane jest różnie w zależności od okresu historycznego.
Lipiennik (Liparis Rich.) – rodzaj roślin należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Należy do niego 425 gatunków, spośród których tylko jeden występuje w Europie Środkowej – lipiennik Loesela (Liparis loeselii). Jest to zarazem gatunek typowy rodzaju.
Zestawienie obejmuje gatunki roślin naczyniowych występujące w stanie dzikim w Polsce (rodzime i obce, także gatunki zawlekane lub dziczejące przejściowo – efemerofity). Nazewnictwo i układ systematyczny oparty jest na "Krytycznej liście roślin naczyniowych Polski". Gatunki efemerofitów zapisane są czcionką pomniejszoną.Synonim w taksonomii (skrót syn.) – nierównoważne określenia odnoszące się do tego samego taksonu. Wyróżnia się synonimy nomenklatoryczne (homotypowe) i taksonomiczne (heterotypowe). Taksony opisane synonimami pierwszego rodzaju oparte są na tym samym typie nomenklatorycznym. Zgodnie z międzynarodowymi kodeksami nomenklatorycznymi tylko jedna nazwa może być ważna, tj. zgodna z tymi przepisami. W sytuacji, gdy dwie lub więcej nazw opisują ten sam takson, ustalana jest nazwa ważna (pierwsza prawidłowo opisana), pozostałe stają się synonimami nomenklatorycznymi. Synonimy taksonomiczne powstają, gdy w wyniku rozwoju wiedzy, pewne taksony są dzielone, łączone lub przenoszone. Nazwy określane jako synonimy taksonomiczne odnoszą się do taksonów posiadających różne typy nomenklatoryczne i stają się synonimami w wyniku taksonomicznego osądu.
Systematyka[]
Synonimy taksonomiczneAlipsa Hoff., Mesoptera Raf., Paliris Dumort., Pseudorchis S. F. Gray, Sturmia H. G. L. Reich. Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)
Jeden z siedmiu rodzajów plemienia Malaxideae w obrębie podrodziny epidendronowych (Epidendroideae) z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Storczykowate są kladem bazalnym w rzędzie szparagowców Asparagales w obrębie jednoliściennych.
Storczykowce (Orchidales Raf.) – rząd bylin (samożywnych i myko-heterotroficznych) wyróżniany w wielu systemach klasyfikacji roślin okrytozalążkowych w XIX i XX wieku. Obecnie zaliczane tu wcześniej taksony (często tylko rodzina storczykowate Orchidaeceae) włączane są do rzędu szparagowców Asparagales.Liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.) – podklasa roślin należąca do klasy jednoliściennych. Nazwa podklasy pochodzi od typowego przedstawiciela – lilii (Lilium).
Pozycja w systemie Reveala (1994–1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd storczykowce (Orchidales Raf), podrząd Orchidineae Rchb., rodzina storczykowate (Orchidaceae Juss., podrodzina Liparidoideae Luerss., plemię Liparideae Pfitzer, podplemię Liparidinae Lindl. ex Miq., rodzaj lipiennik (Liparis Rich.).
Klad bazalny – w filogenetyce jest to najwcześniejsza gałąź ewolucyjna większego kladu, stanowiąca grupę zewnętrzną pozostałych przedstawicieli kladu.Gatunek typowy – gatunek wyznaczony przez systematyków jako typ nomenklatoryczny rodzaju. Typ nie musi być typowym przedstawicielem reprezentowanego taksonu, nie musi też świadczyć o jego zmienności. Typ umożliwia identyfikację taksonów. Okazy będące typami przechowywane są w specjalnych kolekcjach, a miejsce przechowywania wzorca jest dokładnie znane. W razie wątpliwości można odwołać się do gatunku typowego i wyróżnionych dla niego cech diagnostycznych.
Gatunek we florze Polski
Przypisy
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-08-02].
- ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 16-01-2009].
- ↑ Florida Museum of Natural History: Orchid Tree: a phylogeny of epiphytes (mostly) on the tree of life (ang.). [dostęp 2010-08-02].
- Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Liparis (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 16-01-2009].
- Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. ISBN 83-85444-38-6.
- Liparis. e-Monocot.org. [dostęp 2016-03-25].
- Liparis. The Plant List. [dostęp 2016-03-25].
- Liparis. Tropicos.org. [dostęp 2016-03-25].
Rodzaj (łac. genus, l.mn. genera) – podstawowa, obowiązkowa kategoria systematyczna obejmująca gatunek lub monofiletyczną grupę gatunków wyróżnionych na podstawie jednej lub więcej cech taksonomicznych. Nazwą rodzaj określany jest też każdy takson w randze rodzaju.Storczykowate (Orchidaceae Juss.) – rodzina roślin obejmująca około 21.950 – 26.049 obecnie zaakceptowanych gatunków bylin (samożywnych i myko-hetkerotroficznych), zgrupowanych w 880 rodzajach. Jest jedną z najbogatszych w gatunki rodzin roślin wyższych, na równi z rodziną astrowatych (Asteraceae). Obecnie nie jest rozstrzygnięte, która z tych dwóch rodzin jest większa, ze względu na ciągłe zmiany w ich klasyfikacji. Jednakże bez względu na dokładną liczbę gatunków storczykowatych – jest ich dwa razy więcej od liczby gatunków ptaków oraz cztery razy więcej od liczby gatunków ssaków. Do najbardziej zróżnicowanych rodzajów należą: Bulbophyllum (ok. 2000 gatunków), Epidendrum (ok. 1500 gatunków), Dendrobium (ok. 1400 gatunków) oraz Pleurothallis (ok. 1000 gatunków). W Polsce, w stanie dzikim, występuje około 50 gatunków z 24 rodzajów i wszystkie one podlegają ścisłej ochronie gatunkowej.
Warto wiedzieć że... beta
System APG III – nowoczesny system klasyfikacyjny roślin okrytonasiennych opublikowany w roku 2009 przez członków Angiosperm Phylogeny Group. W październiku 2009 członkowie Linnean Society zaproponowali klasyfikację filogenetyczną wszystkich roślin telomowych, kompatybilną z systemem APG III.
System Reveala – nowoczesny system klasyfikacji roślin okrytonasiennych. Został opracowany przez amerykańskiego botanika Jamesa L. Reveala (ur. 1941), profesora Uniwersytetu w Maryland (USA). Po 1992 roku, kiedy to swój system opublikował Robert F. Thorne, Reveal zajął się jego korektą nomenklatoryczną. W tym też czasie zaproponował kilka nowych rozwiązań klasyfikacyjnych, początkowo na poziomie rzędów i podklas. W 1994 r. zaproponował wyróżnienie wśród okrytonasiennych 5 klas, co zaowocowało całkowicie oryginalnym ujęciem systematycznym tej grupy roślin. System ten Reveal publikował na swoich stronach internetowych i aktualizował do roku 1999. W następnych latach autor systemu wszedł w skład Angiosperm Phylogeny Group i brał udział w tworzeniu systemu APG II.
Lipiennik Loesela (Liparis loeselii (L.) Rich.) – gatunek byliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Gatunek typowy. Występuje w Europie, Ameryce Północnej oraz Azji, niemal wyłącznie w obszarze klimatu umiarkowanego ciepłego. W Polsce wyłącznie na niżu, głównie na Pomorzu i Mazurach. Na terenie Europy gatunek rzadki, zagrożony wyginięciem, jedyny przedstawiciel rodzaju Liparis, który na świecie obejmuje 418 gatunków.
L. – skrót stosowany w botanice, umieszczany przy naukowej nazwie taksonu, którego autorem jest Karol Linneusz. Skrót ten oznacza, że Linneusz jako pierwszy opublikował w publikacji naukowej diagnozę taksonomiczną danego taksonu.
Okrytonasienne, okrytozalążkowe (Magnoliophyta; syn. Angiospermae) – grupa (klad) roślin naczyniowych pochodzących od wspólnego przodka żyjącego prawdopodobnie w okresie karbonu (350-275 mln lat temu) i stanowiących siostrzaną linię rozwojową w stosunku do nagonasiennych. Okrytonasienne charakteryzują się zredukowanym gametofitem oraz brakiem rodni i plemni. Sporofity są pokaźne, a kwiat jest często obupłciowy. Części wytwarzające gamety to słupki i pręciki. Słupki powstają ze zrośniętych owocolistków. Pręciki zbudowane są z nitki i główki. W główce występują najczęściej 2 pylniki. W pylnikach powstają mikrospory, z których następnie rozwijają się ziarna pyłku, które wytwarzają tzw. jądra plemnikowe (nieruchome plemniki).
Angiosperm Phylogeny Website (lub APWeb, APW) – strona internetowa stanowiąca popularne źródło aktualnych informacji taksonomicznych dotyczących roślin okrytonasiennych. Strona umieszczona jest na serwerze Missouri Botanical Garden i jest redagowana przez Petera F. Stevensa, członka Angiosperm Phylogeny Group (jednego z autorów systemu APG II z 2003 i systemu APG III z 2009). Taksonomia prezentowana na stronie bazuje na systemie APG III, ale jest uaktualniana odpowiednio do rozwoju wiedzy w zakresie filogenezy okrytonasiennych. Strona jest źródłem danych systematycznych także dla niektórych wersji językowych Wikipedii (np. angielskiej, niemieckiej, francuskiej, hiszpańskiej, polskiej).
Jednoliścienne – grupa roślin okrytonasiennych o różnej randze systematycznej w zależności od systemu klasyfikacyjnego. W dawniejszych systemach klasa Liliopsida (np. w systemie Cronquista z 1981 r. i Reveala z 1999 r.), obecnie klad (grupa monofiletyczna) (ang. monocots) (system APG III z 2009 r. i aktualizowany system według APweb). Należą tu rośliny zielne, rzadziej drzewiaste. Często z łodygą przekształconą w kłącze, o sympodialnym typie wzrostu, z liśćmi zwykle niepodzielonymi, całobrzegimi, kwiatami trzykrotnymi. Wytwarzają tylko jeden liść zarodkowy liścień (cotyledon) i od tej cechy pochodzi ich nazwa.