Lichenometria
Encyklopedia PWN – encyklopedia internetowa, oferowana – bezpłatnie i bez konieczności uprzedniej rejestracji – przez Wydawnictwo Naukowe PWN. Encyklopedia zawiera około 122 tysiące haseł i 5 tysięcy ilustracji.Porosty (łac. Lichenes z gr. λειχήνα, leichena) – tradycyjna nazwa organizmów składających się z grzybów (Fungi), tworzących obligatoryjne symbiozy – głównie z prokariotycznymi cyjanobakteriami (Cyanobacteria) lub eukariotycznymi zielenicami (Chlorophyta). Jako samodzielna jednostka taksonomiczna przestała istnieć w 1981 roku w wyniku zmian, wprowadzonych przez Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Botanicznej. Pojęcie to ujmowane jest obecnie w kategoriach ekologicznych (podobnie jak grzyby mykoryzowe), a nie systematycznych. Systematyka i nomenklatura porostów dotyczy ich komponentu grzybowego.
Sukcesja ekologiczna, sukcesja biocenoz, sukcesja – jedna z najważniejszych form zmienności biocenoz w czasie. Prawidłowo sukcesja oznacza następstwo i bardzo dobrze oddaje istotę zjawiska. W odróżnieniu od cyklicznych fluktuacji sezonowych sukcesja ekologiczna jest procesem kierunkowym. Proces przebiega etapami od stadium początkowego poprzez stadia pośrednie do klimaksu. Stadium klimaksu w danych warunkach klimatyczno-siedliskowych można uznać za stadium stabilne. Jednak i to stadium podlega zmianom, dzieje się tak pod wpływem ciągłych zmian klimatu oraz ewolucji. W naturalnych warunkach Polski zmiany biocenoz klimaksowych zachodzą ok. 10 razy wolniej niż zmiany w biocenozach etapów wcześniejszych.
Lichenometria – metoda naukowa, służąca do badania zmian klimatycznych, do określania tempa odsłaniania skał, tempa topnienia lodowców oraz tempa sukcesji ekologicznej. Za pomocą metody lichenometrii ustala się także czas powstania starych budowli. Podstawą metody lichonometrii jest badanie tempa rocznego przyrostu plech różnych jednostek systematycznych porostów.
Zastosowanie lichenometrii w badaniach geomorfologicznych[ | edytuj kod]
Metoda lichenometryczna stosowana w geomorfologii polega na pomiarach średnicy porostów mapowych najczęściej z rodzaju wzorzec (Rhizocarpon geographicum i Rhizocarpon alpicola), występujących na powierzchniach skalnych (kamieniach) budujących osady usypisk, lodowców gruzowych, spływów gruzowych, moren, osuwisk i tarasów rzecznych. Znając wymiary największych plech porostów, tempo ich wzrostu w danym miejscu oraz okres jaki musi minąć po odsłonięciu i ustabilizowaniu się skał do momentu pojawienia się pierwszych plech (tzw. opóźnienie kolonizacji) można określić wiek odsłonięcia się powierzchni skalnej, czyli wiek powstania formy. Powszechnie mierzone porosty Rhizocarpon nie występują na skałach węglanowych, zatem tę metodę najczęściej stosuje się do krzemianowych skał magmowych głębinowych (np. granity w Tatrach), wylewnych i żyłowych (np. bazalty, doleryty i diabazy na Islandii) oraz do piaskowców (Beskidy).
Zobacz też[ | edytuj kod]
Przypisy[ | edytuj kod]
- lichenometria, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2016-06-27] .
- Folia Geographica – Series Gographica Physica, www.geo.uj.edu.pl [dostęp 2016-06-27] .
- Zastosowanie lichenometrii w badaniach geomorfologicznych. [dostęp 2016-06-29].