Leki przeciwarytmiczne

Leki przeciwarytmiczne, leki antyarytmiczne – grupa leków stosowanych w celu normalizacji nieprawidłowej akcji serca (arytmii), w tym migotania przedsionków, trzepotania przedsionków, częstoskurczu komorowego i migotania komór.

Leki przeciwarytmiczne używane do zahamowania arytmii przedsionkowych (migotanie przedsionków, trzepotanie przedsionków) są powszechnie stosowane, mimo że nie potwierdzono ich wpływu na wydłużenie życia.

W przeszłości uważano, że zahamowanie komorowych arytmii po zawale serca zwiększa średnie przeżycie. Jednakże badania kliniczne wykazały, że hamowanie takich arytmii paradoksalnie zwiększało śmiertelność, co prawdopodobnie wynikało z efektu proarytmicznego tych leków (badanie CAST).

Cholinolityki, antycholinergiki; parasympatykolityki; substancje o działaniu cholinolitycznym (antycholinergicznym); antagoniści receptorów muskarynowych to substancje wykazujące działanie przeciwne do acetylocholiny. Cholinolityki mają wielokierunkowe działanie na organizm, wiele z nich jest truciznami, środkami psychoaktywnymi (delirianty) i lekami. Wspólną cechą wszystkich cholinolityków jest blokowanie (działanie antagonistyczne) receptorów muskarynowych. Z uwagi na powodowanie zaburzeń OUN (szczególnie u ludzi starszych) ich stosowanie wymaga dużej rozwagi i zatosowania odtrutki, w razie potrzeby. W przypadku majaczenia podaje się leki blokujące receptor D2 (np. haloperidol), przy zatruciu atropiną podaje się fizostygminę.Otwarty dostęp (OD, ang. Open Access, „OA”) – oznacza wolny, powszechny, trwały i natychmiastowy dostęp dla każdego do cyfrowych form zapisu danych i treści naukowych oraz edukacyjnych.

U osób z migotaniem przedsionków leki przeciwarytmiczne są wciąż stosowane. Służy to złagodzeniu objawów, które mogą być związane z utratą komponenty przedsionkowej wypełniania komorowego spowodowanej migotaniem lub trzepotaniem przedsionków.

U osób z arytmiami komorowymi leki przeciwarytmiczne są także nadal stosowane – dotyczy to pacjentów, u których pojawiają się częste epizody arytmii lub którzy mają wysokie ryzyko arytmii komorowych. Leki te są uwzględniane jako leki pierwszego rzutu w zapobieganiu nagłej śmierci w pewnych strukturalnych wadach serca. Niedostateczna skuteczność tych leków może prowadzić do potrzeby zastosowania u pacjenta wszczepialnego kardiowertera-defibrylatora (ICD). W populacji tych pacjentów leki przeciwarytmiczne mogą być stosowane łącznie z ICD. Wówczas rolą ICD jest zapobieżenie nagłej śmierci spowodowanej migotaniem komór, natomiast leki przeciwarytmiczne są używane do zahamowania tachyarytmii komorowych, dzięki czemu ICD może rzadziej dawać impuls elektryczny.

PMID (ang. PubMed Identifier, PubMed Unique Identifier) – unikatowy identyfikator przypisany do każdego artykułu naukowego bazy PubMed.Wszczepialny kardiowerter-defibrylator serca (ang. ICD, implantable cardioverter defibrillator) – wszczepialne urządzenie medyczne, mające za zadanie przerwać potencjalnie groźną dla życia arytmię i przywrócić rytm zatokowy serca. Wszczepienia urządzenia dokonuje się u chorych, u których pomimo leczenia farmakologicznego istnieje duże ryzyko wystąpienia groźnych dla życia (tak zwanych złośliwych) zaburzeń rytmu serca, mogących doprowadzić do nagłego zatrzymania krążenia i śmierci sercowej.

Podejmowano wiele prób klasyfikacji leków przeciwarytmicznych. Problem wynika z faktu, iż wiele z nich ma złożony mechanizm działania, co sprawia, że klasyfikacje są nieprecyzyjne.

Klasyfikacja Vaughana Williamsa[ | edytuj kod]

Klasyfikacja Vaughana Williamsa(ang.) wprowadzona w 1970 roku, jest najpowszechniej stosowaną klasyfikacją leków przeciwarytmicznych. Schemat tej klasyfikacji jest oparty na podstawowych mechanizmach działania tych leków, jednak jego uzależnienie od podstawowego mechanizmu działania leków jest zastrzeżeniem i ograniczeniem klasyfikacji Vaughana Williamsa. Przykładowo, amiodaron ma mechanizm działania na podstawie którego można go zakwalifikować do każdej z czterech grup. Innym zastrzeżeniem jest brak zgodności w klasyfikacji Vaughana Williamsa w zakresie wspólnego produktu przemian leków z danej grupy. Prokainamid jest lekiem klasy Ia, a jego metabolit N-acetyloprokainamid (NAPA) ma działanie leków klasy IIIa. Ograniczenia klasyfikacji spowodowały, że digoksyna i adenozyna nie mają miejsca w schemacie klasyfikacji Vaughana Williamsa. Zostało to poprawione poprzez włączenie tych leków do utworzonej klasy piątej.

Digoksyna (łac. Digoxinum) – organiczny związek chemiczny z grupy glikozydów, uzyskiwany z naparstnicy wełnistej (łac. Digitalis lanata), stosowany w medycynie głównie do leczenia niewydolności serca i migotania przedsionków z szybką akcją komór. Zwiększa siłę i pobudliwość mięśnia sercowego oraz powoduje zwolnienie przewodnictwa w węźle przedsionkowo-komorowym i zmniejszenie częstości akcji serca. Jej działanie jest ograniczone licznymi efektami ubocznymi, głównie w postaci zaburzeń rytmu serca. Lek posiada wąski margines terapeutyczny (rozpiętość pomiędzy dawką terapeutyczną a dawką toksyczną), jego działanie jest też silnie uzależnione od stężenia jonów potasu i wapnia w surowicy. Zsyntezowanie nowych leków skutecznych w niewydolności serca (np. ARB, ACEI, betablokery, spironolakton) spowodowało iż obecnie Digoksyna odgrywa w lecznictwie dużo mniejszą rolę niż przed laty.Asystolia (ang. asystole) – brak czynności elektrycznej serca, co w zapisie EKG objawia się w postaci linii zbliżonej do linii poziomej (linii izoelektrycznej) w co najmniej dwóch sąsiadujących odprowadzeniach EKG. Jej wystąpienie oznacza zazwyczaj całkowity brak czynności skurczowej serca, poza przypadkami asystolii rzekomej. W przypadku asystolii rzekomej linia izoelektryczna w zapisie EKG spowodowana jest problemami technicznymi sprzętu do rejestracji EKG, złym przyleganiem elektrod do skóry lub błędami w technice badania; czynność mechaniczna serca jest w tych przypadkach zachowana.

Aktualny podział Vaughana Williamsa przedstawia się następująco:

klasa I blokuje kanały sodowe

klasa II to leki sympatykolityczne. Większość leków tej grupy to beta-blokery.

klasa III reguluje wypływ potasu z komórki

klasa IV wpływa na kanały wapniowe i węzeł AV

klasa V wpływa poprzez inne lub nieznane mechanizmy.

Tabela przeglądowa[ | edytuj kod]

Przypisy[ | edytuj kod]

Wyse DG., Waldo AL., DiMarco JP., Domanski MJ., Rosenberg Y., Schron EB., Kellen JC., Greene HL., Mickel MC., Dalquist JE., Corley SD. A comparison of rate control and rhythm control in patients with atrial fibrillation.. „N Engl J Med”. Dec 5;347. 23, s. 1825-33, 2002. DOI: 10.1056/NEJMoa021328. PMID: 12466506.
Nichol G., McAlister F., Pham B., Laupacis A., Shea B., Green M., Tang A., Wells G. Meta-analysis of randomised controlled trials of the effectiveness of antiarrhythmic agents at promoting sinus rhythm in patients with atrial fibrillation. „Heart”. 6 (87), s. 535-543, 2002. DOI: 10.1136/heart.87.6.535. PMID: 12010934. PMCID: PMC1767130.
Preliminary report: effect of encainide and flecainide on mortality in a randomized trial of arrhythmia suppression after myocardial infarction. The Cardiac Arrhythmia Suppression Trial (CAST) Investigators. „N Engl J Med”. 321 (6), s. 406-412, 1989. DOI: 10.1056/NEJM198908103210629. PMID: 2473403.
The Cardiac Arrhythmia Suppression Trial II Investigators. Effect of the antiarrhythmic agent moricizine on survival after myocardial infarction. „N Engl J Med”. 327 (4), s. 227-233, 1992. DOI: 10.1056/NEJM199207233270403. PMID: 1377359.
Vaughan Williams EM. "Classification of anti-arrhythmic drugs" [w:] Symposium on Cardiac Arrhythmias, Sandfte E, Flensted-Jensen E, Olesen KH (red.), Szwecja, AB Astra, Södertälje, 1970; s. 449-472.
Wojciech Kostowski: Farmakologia, Podstawy Farmakoterapii, Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, wydanie I, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1998. ISBN 83-200-2148-0.
Jeśli nie podano inaczej, źródłem jest: Rang, H. P.: Pharmacology. Edinburgh: Churchill Livingstone, 2003. ISBN 0-443-07145-4.
Waldemar Janiec, Jolanta Krupińska: Farmakodynamika, podręcznik dla studentów farmacji, wydanie V. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2002. ISBN 83-200-2646-6.
KA. Ellenbogen, BS. Stambler, MA. Wood, PT. Sager i inni. Efficacy of intravenous ibutilide for rapid termination of atrial fibrillation and atrial flutter: a dose-response study. „J Am Coll Cardiol”. 28 (1), s. 130-136, 1996. DOI: 10.1016/0735-1097(96)00121-0. PMID: 8752805.
BS. Stambler, MA. Wood, KA. Ellenbogen, KT. Perry i inni. Efficacy and safety of repeated intravenous doses of ibutilide for rapid conversion of atrial flutter or fibrillation. Ibutilide Repeat Dose Study Investigators. „Circulation”. 94 (7), s. 1613-1621, 1996. DOI: 10.1161/01.CIR.94.7.1613. PMID: 8840852.
S. Singh, RG. Zoble, L. Yellen, MA. Brodsky i inni. Efficacy and safety of oral dofetilide in converting to and maintaining sinus rhythm in patients with chronic atrial fibrillation or atrial flutter: the symptomatic atrial fibrillation investigative research on dofetilide (SAFIRE-D) study. „Circulation”. 102 (19), s. 2385-2390, 2000. DOI: 10.1161/01.CIR.102.19.2385. PMID: 11067793.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Migotanie przedsionków (łac. fibrillatio atriorum, ang. atrial fibrillation, AF) – najczęstsze zaburzenie rytmu serca, polegające na nieskoordynowanym pobudzeniu przedsionków serca, któremu może towarzyszyć szybka akcja komór.PMCID (ang. PubMed Central Identifier) – unikatowy identyfikator przypisany do każdego cytowanego artykułu naukowego bazy PubMed Central.

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

[1] Wyse DG., Waldo AL., DiMarco JP., Domanski MJ., Rosenberg Y., Schron EB., Kellen JC., Greene HL., Mickel MC., Dalquist JE., Corley SD. A comparison of rate control and rhythm control in patients with atrial fibrillation.. „N Engl J Med”. Dec 5;347. 23, s. 1825-33, 2002. DOI: 10.1056/NEJMoa021328. PMID: 12466506.

[2] Nichol G., McAlister F., Pham B., Laupacis A., Shea B., Green M., Tang A., Wells G. Meta-analysis of randomised controlled trials of the effectiveness of antiarrhythmic agents at promoting sinus rhythm in patients with atrial fibrillation. „Heart”. 6 (87), s. 535-543, 2002. DOI: 10.1136/heart.87.6.535. PMID: 12010934. PMCID: PMC1767130.

[3] Preliminary report: effect of encainide and flecainide on mortality in a randomized trial of arrhythmia suppression after myocardial infarction. The Cardiac Arrhythmia Suppression Trial (CAST) Investigators. „N Engl J Med”. 321 (6), s. 406-412, 1989. DOI: 10.1056/NEJM198908103210629. PMID: 2473403.

[4] The Cardiac Arrhythmia Suppression Trial II Investigators. Effect of the antiarrhythmic agent moricizine on survival after myocardial infarction. „N Engl J Med”. 327 (4), s. 227-233, 1992. DOI: 10.1056/NEJM199207233270403. PMID: 1377359.

[5] Vaughan Williams EM. "Classification of anti-arrhythmic drugs" [w:] Symposium on Cardiac Arrhythmias, Sandfte E, Flensted-Jensen E, Olesen KH (red.), Szwecja, AB Astra, Södertälje, 1970; s. 449-472.

[6] Wojciech Kostowski: Farmakologia, Podstawy Farmakoterapii, Podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy, wydanie I, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1998. ISBN 83-200-2148-0.