Lachy Sądeckie

Przeczytaj także...
Muzeum Lachów Sądeckich im. Zofii i Stanisława Chrząstowskich – oddział Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, mieszczący się w budynku Gminnego Ośrodka Kultury w Podegrodziu. Jest największą na Sądecczyźnie regionalną placówką, powstałą ze zbiorów prywatnej kolekcji.Podegrodzie – wieś gminna, położona w południowej Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, siedziba gminy Podegrodzie.
Pogórzanie – duża polska grupa etnograficzna zamieszkująca Pogórze (Ciężkowickie, Jasielskie, Dynowskie, Bukowskie) oraz zachodnią część Dołów Jasielsko-Sanockich. Grupa została wyodrębniona po II wojnie światowej dla celów klasyfikacji etnograficznej przez Franciszka Kotulę oraz Romana Reinfussa. We wcześniejszych opracowaniach posługiwano się m.in. terminem Głuchoniemcy dla enklaw w obrębie Pogórze. Nazwę grupy Pogórzan wprowadził w 1935 roku Adam Wójcik zapożyczając ja z nomenklatury geograficznej,;.

Lachy Sądeckie (Podegrodzkie) – grupa etnograficzna ludności polskiej zamieszkująca obszar Sądecczyzny.

Laszki sądeckie w tradycyjnych strojach ludowych, Bukowsko 2010

Spis treści

1 Nazwa

2 Zasięg występowania

3 Cechy charakterystyczne

4 Muzea

5 Przypisy

6 Linki zewnętrzne

Nazwa[]

Etymologia określenia Lachy w odniesieniu do grupy etnicznej prawdopodobnie ma związek z podstawowym znaczeniem słowa Lach, czyli Polak, w języku ludów zamieszkujących niegdyś obszary położone na wschód i południe od granic Polski. Lachy Sądeckie to określenie mające wskazać polskie pochodzenie tej grupy etnicznej wśród innych grup, które występowały na terenie ziemi sądeckiej.

Lędzianie, także Lachowie, Lędzanie, Lędzice, Lendisi, Lendzaninoi, staronormańskie Laesa, Laesar (1031), staroruskie Лѧхъ (Lęch/Ljach/Lach) (1115) – zachodniosłowiańskie plemię lechickie zamieszkujące tereny pogranicza dzisiejszej Polski i Ukrainy.Polacy – naród zamieszkujący głównie obszar Rzeczypospolitej Polskiej i będący jej głównym składnikiem ludnościowym, a poza granicami Polski tworzący Polonię.

Zasięg występowania[]

Chata biedniacka Lachów Sądeckich w Sądeckim Parku Etnograficznym

Stroje ludowe Lachów Sądeckich (Sądecki Park Etnograficzny)

W rejonie lewego brzegu dorzecza Dunajca od gminy Podegrodzie do pasma Jaworza i obejmująca centrum Kotliny Sądeckiej. Od wschodu sąsiadują z Pogórzanami, którzy w literaturze etnograficznej zwani byli również Głuchoniemcami.

Sądecki Park Etnograficzny w Nowym Sączu – skansen regionalny prezentujący architekturę drewnianą i tradycyjną kulturę ludową historycznej Sądecczyzny. Region ten obejmuje cztery grupy etnograficzne: Lachów Sądeckich, zachodnią część Pogórzan, Górali Sądeckich i Łemków Nadpopradzkich.Powiat limanowski – powiat w Polsce (w południowej części województwa małopolskiego), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Limanowa, a ogółem liczy sobie 171 miejscowości.

Cechy charakterystyczne[]

Obecnie charakterystyczne elementy stroju oraz kultury obrzędowej Lachów Sądeckich można spotkać głównie w okolicach Podegrodzia w powiecie nowosądeckim i Przyszowej w powiecie limanowskim, ale też po stronie wschodniej dorzecza Dunajca we wsiach Mystków, Piątkowa. Kultura lachowska została przejęta przez wsie na pograniczu lachowsko-pogórzańskim tj. Mszalnica, Ptaszkowa.

Głuchoniemcy (niem. Taubdeutsche, Walddeutsche) – termin występujący w polskim oraz niemieckim piśmiennictwie etnograficznym dla określenia grupy etnograficznej ludności niemieckojęzycznej osadzonej w późnym średniowieczu w Karpatach polskich, między Wisłoką a Sanem, w niektórych publikacjach między Dunajcem a Sanem, która w kolejnych stuleciach uległa procesowi polonizacji.Grupa etnograficzna – grupa ludzi zamieszkujących określony obszar geograficzny, którzy wyróżniają się spośród okolicznej ludności swoistymi cechami kulturowymi i mają świadomość przynależności do swojej grupy poprzez odczuwaną odrębność kulturową.

Muzea[]

Kultura materialna Lachów Sądeckich prezentowana jest w Muzeum Lachów Sądeckich w Podegrodziu oraz Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu.

Przypisy

"Na wschód od Lachów mieszkają [...], ślady średniowiecznej kolonizacji niemieckiej (stąd występujące tu czasem określenie „na Głuchoniemcach")" [w:] Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Vol. 46-47, 1991-1992.

Linki zewnętrzne[]

Dziecięco - młodzieżowy zespół folklorystyczny "Piecuchy"

Zespół Regionalny "Nawojowiacy"

(window.RLQ=window.RLQ||).push(function(){mw.log.warn("Gadget \"edit-summary-warning\" styles loaded twice. Migrate to type=general. See \u003Chttps://phabricator.wikimedia.org/T42284\u003E.");mw.log.warn("Gadget \"wikibugs\" styles loaded twice. Migrate to type=general. See \u003Chttps://phabricator.wikimedia.org/T42284\u003E.");mw.log.warn("Gadget \"ReferenceTooltips\" styles loaded twice. Migrate to type=general. See \u003Chttps://phabricator.wikimedia.org/T42284\u003E.");mw.log.warn("Gadget \"main-page\" styles loaded twice. Migrate to type=general. See \u003Chttps://phabricator.wikimedia.org/T42284\u003E.");});

Przyszowa to wieś w południowej Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Łukowica. Miejscowość ma 2470 mieszkańców.Sądecczyzna (ziemia sądecka) – kraina historyczna w południowej Małopolsce obejmująca Kotlinę Sądecką, część Pogórza Karpackiego i Beskid Sądecki.

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

Warto wiedzieć że... beta

Powiat nowosądecki – powiat w Polsce (województwo małopolskie), utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Nowy Sącz.