Księżyc
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8]
Clementine – amerykańska sonda kosmiczna, wspólna misja wojskowej agencji Strategic Defense Initiative Organization i NASA. Jej zadaniem były testy nowych zaawansowanych technologii, głownie sensorów, i elementów sondy wystawionych na długotrwałe oddziaływanie przestrzeni kosmicznej, przeprowadzenie naukowych obserwacji Księżyca oraz planetoidy bliskiej Ziemi – (1620) Geographos. Obserwacje te obejmowały obrazowanie na różnych długościach fal, w tym w ultrafiolecie i podczerwieni, altimetrię laserową oraz pomiary cząstek naładowanych. Misja księżycowa sondy się powiodła, jednak w wyniku awarii statkowi nie udało się dotrzeć do planetoidy. Była to pierwsza amerykańska misja na Księżyc od ponad 20 lat (poprzednia to Explorer 49 wystrzelony w 1973).Język słowacki (słow. slovenský jazyk, też slovenčina) należy do zachodniosłowiańskiej grupy językowej. Językiem tym posługuje się ponad 6 mln osób – przede wszystkim na Słowacji i w należącej do Serbii Wojwodinie, gdzie jest jednym z języków urzędowych. Używają go także Słowacy mieszkający w Polsce, Rumunii, na Węgrzech, w USA i Kanadzie. W Polsce język słowacki mógł być zdawany na maturze jako jeden z języków nowożytnych.
Księżyc (łac. Luna, gr. Σελήνη Selḗnē; pol. fraz. „Srebrny Glob”, „srebrny glob”; pol. przest. gw. poet. „miesiąc”; pol. przest. poet. „luna”) – jedyny naturalny satelita Ziemi (nie licząc tzw. księżyców Kordylewskiego, które są obiektami pyłowymi i przez niektórych badaczy uważane za obiekty przejściowe). Jest piątym co do wielkości księżycem w Układzie Słonecznym. Przeciętna odległość od środka Ziemi do środka Księżyca to 384 399 km, co stanowi mniej więcej trzydziestokrotność średnicy ziemskiej. Średnica Księżyca wynosi 3474 km, nieco więcej niż 1/4 średnicy Ziemi. Oznacza to, że objętość Księżyca wynosi około 1/50 objętości kuli ziemskiej. Przyspieszenie grawitacyjne na jego powierzchni jest blisko 6 razy słabsze niż na Ziemi. Księżyc wykonuje pełny obieg wokół Ziemi w ciągu 27,3 dnia (tzw. miesiąc syderyczny), a okresowe zmiany w geometrii układu Ziemia-Księżyc-Słońce powodują występowanie powtarzających się w cyklu 29,53-dniowym (tzw. miesiąc synodyczny) faz Księżyca.
Księżyc to jedyne ciało niebieskie, do którego podróżowali i na którym wylądowali ludzie. Do tej pory na księżycowym globie stanęło 12 osób. Pierwszym sztucznym obiektem w historii, który przeleciał blisko Księżyca, była wystrzelona przez Związek Radziecki sonda kosmiczna Łuna 1; Łuna 2 jako pierwszy statek osiągnęła powierzchnię ziemskiego satelity, zaś Łuna 3 jeszcze w tym samym roku, co poprzedniczki – 1959 – wykonała pierwsze zdjęcia niewidocznej z Ziemi strony Księżyca. Pierwszym statkiem, który przeprowadził udane miękkie lądowanie była Łuna 9, zaś pierwszym bezzałogowym pojazdem umieszczonym na orbicie Księżyca – Łuna 10 (oba w 1966). Amerykański program Apollo obejmował misje załogowe, zakończone 6 lądowaniami w latach 1969–1972. Eksploracja powierzchni Księżyca przez ludzi została przerwana wraz z zakończeniem lotów Apollo, ostatnią misją bezzałogową była radziecka Łuna 24 w 1976 roku. Dopiero w 2013 roku na powierzchni Księżyca wylądowała chińska sonda Chang’e 3 z łazikiem Yutu.
Spis treści
Nazwa i etymologia[]
W przeciwieństwie do naturalnych satelitów innych planet, ziemski nie ma innej polskiej nazwy niż właśnie „Księżyc” (pisane wielką literą).
Starosłowiańska nazwa księżyc, czyli książę, pierwotnie odnosiła się jedynie do młodego Księżyca (między nowiem a pierwszą kwadrą), jako syna „starego” miesiąca; ogólną nazwą był wówczas miesiąc – słowo będące derywatem od praindoeuropejskiej nazwy Księżyca, która może mieć związek z rdzeniem *mē-, oznaczającym mierzenie (czasu). „Księżyc” przyjął się jako ogólne określenie ziemskiego satelity nieco później.
Nazwy niektórych pojęć i terminów związanych z Księżycem wywodzą się ze słów Selene (gr. Σελήνη ‘Księżyc’, w mitologii greckiej bogini i uosobienie Księżyca), np.: selenologia, selenofizyka (fizyka księżycowa), selenodezja (geodezja księżycowa – termin ukuty w 1967 roku w związku z licznymi misjami księżycowymi), selenografia (geografia księżycowa), selenonautyka (astronautyka księżycowa), Selenita (domniemany mieszkaniec Księżyca) i Luna (łac. ‘Księżyc’, w mitologii rzymskiej bogini i uosobienie Księżyca), np.: lunochemia, lunacja, lunarny, łunochod.
Położenie na powierzchni Księżyca określa się za pomocą współrzędnych selenograficznych.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8]