• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Król

    Przeczytaj także...
    Język rosyjski (ros. русский язык, russkij jazyk; dawniej też: język wielkoruski) – język należący do grupy języków wschodniosłowiańskich, posługuje się nim jako pierwszym językiem około 145 mln ludzi, ogółem (według różnych źródeł) 250-300 mln. Jest językiem urzędowym w Rosji, Kirgistanie i na Białorusi, natomiast w Kazachstanie jest językiem oficjalnym oraz jest jednym z pięciu języków oficjalnych a jednocześnie jednym z sześciu języków konferencyjnych Organizacji Narodów Zjednoczonych. Posługuje się pismem zwanym grażdanką, graficzną odmianą cyrylicy powstałą na skutek jej upraszczania.Bolesław I Chrobry (Wielki) (ur. 967, zm. 17 czerwca 1025) – pierwszy koronowany król Polski (od 1025 roku) z dynastii Piastów, w latach 1003-1004 także książę Czech jako Bolesław IV, książę Polski od 992 roku.
    Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.
    Król Stanisław August Poniatowski w szatach koronacyjnych (obraz olejny na płótnie, Marcello Bacciarelli, 1764)

    Król (łac. rex) – tytuł osoby sprawującej najwyższą władzę w państwie o ustroju monarchicznym; władca przeważnie koronowany w specjalnym obrzędzie; najpowszechniej występujący tytuł monarszy. Słowo „król” w języku polskim i innych językach pochodzi od imienia Karola Wielkiego, np. czeski král, litewski karalius, rosyjski король.

    Język litewski (lit. lietuvių kalba) - język z zespołu wschodniobałtyckiego języków bałtyckich, wchodzących w skład języków bałtosłowiańskich, którym posługuje się ok. 5 mln osób. Oprócz Litwy językiem tym posługują się Litwini zamieszkujący na zachodzie Białorusi i północno-wschodniej Polsce (Suwalszczyzna), a także w Rosji, Łotwie oraz emigranci w USA, Kanadzie, Australii, Niemczech. Jest językiem urzędowym Litwy.Rex sacrorum (łac. król sakralny) – urząd kapłański w starożytnym Rzymie. Wbrew nazwie, nie była to wcale wysoka ranga kapłanska: rex sacrorum został powołany po wypędzeniu Tarkwiniusza Pysznego i ustanowieniu republiki dla wykonywania tych obrzędów religijnych, które za czasów monarchii należały do obowiązków króla.

    Z czasem nadanie tytułu królewskiego chrześcijańskiemu władcy połączono z namaszczeniem przez papieża lub arcybiskupa. Insygnia królewskie to korona, berło, jabłko królewskie. Obecnie królowie państw europejskich pełnią zwykle funkcje reprezentacyjne i są jedynie symbolem wieloletnich tradycji państwowych, jak np. w Wielkiej Brytanii lub Szwecji. W niektórych państwach europejskich królowie ograniczają się do funkcji reprezentacyjnych, pomimo iż posiadają liczne prerogatywy, umożliwiające im sprawowanie realnej władzy nad państwem, jak np. w Danii. W krajach pozaeuropejskich król posiada znacznie większą władzę (np. Maroko, Jordania, Tajlandia). W niektórych państwach sprawuje władzę absolutną, np. w Arabii Saudyjskiej.

    Tytuł przyznawany przez władcę danego państwa, łączył się z nadaniem ziemi lub przywilejów dla obdarowanego na zasadzie dziedziczenia (primogenituralnie, secundogenituralnie lub dla wszystkich potomków), lub bez prawa dziedziczenia (szlachectwo osobiste), jako wyraz wdzięczności za działalność na rzecz państwa lub samego panującego.Lista istniejących monarchii przedstawia współczesne byty prawne o ustroju monarchicznym na świecie, ich typy, a także obecnie panujących władców (monarchów).

    Pierwszym królem Polski był Bolesław I Chrobry ukoronowany w 1025 roku. W literaturze nie wyklucza się symbolicznego aktu włożenia korony na głowę Bolesława przez cesarza Ottona III w 1000 roku – jednak odrzuca się tradycję o koronacji Chrobrego dokonanej przez Ottona III. Ostanim koronowanym królem Polski był car Mikołaj I Pawłowicz z dynastii Romanowów.

    Arcybiskup (gr. αρχή, arché - pierwszeństwo, gr. επίσκοπος, epískopos - nadzorca, biskup) – tytuł honorowy lub urząd nadawany biskupom ważniejszych diecezji (archidiecezja), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa ("ad personam").Władcy Polski – lista obejmuje książąt i królów Polski. Pierwszą dynastią panującą w Polsce byli Piastowie, którzy rządzili od powstania państwa polskiego (około 900) do 1370, z krótką przerwą na panowanie Przemyślidów (1291–1306). W latach 1138–1320 miało miejsce rozbicie dzielnicowe, kiedy władza nad ziemiami polskimi należała równocześnie do wielu niezależnych książąt piastowskich. Od 1370 do 1399 panowali dwaj monarchowie z dynastii Andegawenów, zaś od 1386 do 1572 monarchowie z dynastii Jagiellonów.

    Tytułu króla używano też w odniesieniu do niektórych kapłanów (Rex Nemorensis, rex sacrorum).

    Etymologia słowiańska[]

    Według profesora Wilhelma Bogusławskiego słowo będące w języku słowiańskim odpowiednikiem króla pojawiło się co najmniej na kilka stuleci, a może i tysiącleci przed narodzinami Karola Wielkiego. Z tego względu XVI wieczna teoria jakoby słowo to u Słowian wywodziło się od imienia wielkiego władcy Franków nie może być prawdziwa. Oto co pisze Wilhelm Bogusławski w drugim tomie swojej książki Dzieje Słowiańszczyzny północno-zachodniej do połowy XIII wieku, wydanej w Poznaniu, w roku 1887, strony 463-464.:

    Arabia Saudyjska (arab. السعودية As-Su’udijja), Królestwo Arabii Saudyjskiej (arab. المملكة العربيّة السّعوديّة Al-Mamlaka al-Arabijja as-Su’udijja) – państwo położone w zachodniej Azji, na Półwyspie Arabskim. Graniczy z Irakiem, Jordanią, Kuwejtem, Omanem, Katarem, Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi i Jemenem. Stolica znajduje się w Rijadzie. Arabia Saudyjska jest jednym z państw założycielskich Ligi Państw Arabskich.Mikołaj I Pawłowicz (ros. Николай I Павлович) (ur. 6 lipca 1796 w Carskim Siole, zm. 2 marca 1855 w Sankt Petersburgu) – cesarz Rosji od 1 grudnia 1825 (koronowany na cesarza 3 września 1826 roku), król Polski od 1825 (koronowany na króla Polski 24 maja 1829 roku, zdetronizowany przez polski Sejm 25 stycznia 1831), brat Aleksandra I (1777-1825), trzeci syn Pawła I (1754-1801), z dynastii Romanowów.
    U wszystkich ludów słowiańskich znajdujemy od dawna nazwę kral, król, którą zaszczycano zwierzchników, posiadających obszerniejszą władzę i siłę, niż zwyczajni książęta plemienni. Nazwa ta zjawia się w dawnych formach: u Czechów, Morawianów, Słowaków, Serbów-łużyckich, Słoweńców, Chorwatów král, u Bosniaków král, u Serbów dunajskich крaль, u Polaków król, u Rusinów король, sięga w przedchrześcijańskie czasy i bez wątpienia wytworzyła się z narodowego ducha wtedy, kiedy Słowianie nie podzielili się jeszcze na osobne ludy.

    Profesor Bogusławski podkreśla, że król u Słowian nigdy nie miał takiego znaczenia jak rzymski rex, gdyż władza u Słowian była dużo bardziej demokratyczna, przez co władza króla była mocno ograniczona przez wiece ludowe. Dopiero przyjęcie chrześcijaństwa wzmocniło u Słowian władzę królewską na tyle, by można ją było uznać za w pełni monarchiczną.

    Szwecja, Królestwo Szwecji (Sverige, Konungariket Sverige) – państwo w Europie Północnej, zaliczane do państw skandynawskich. Szwecja jest członkiem Unii Europejskiej od 1995 roku. Graniczy z Norwegią, Finlandią i Danią.Papież (Ojciec Święty) (łac. Summus Pontifex, od staroż. Pontifex Maximus; wł. papa, gr. pappas; forma funkcjonująca w języku polskim pochodzi od czeskiego papež) – biskup Rzymu, zwierzchnik Kościoła katolickiego, głowa Stolicy Apostolskiej oraz Suweren Państwa Miasto Watykan. Obecnym papieżem jest Franciszek.

    Lista obecnie panujących królów[]

     Osobny artykuł: lista istniejących monarchii.

    Zobacz też[]

  • poczet królów Polski – lista królów polskich
  • władcy Polski – lista wszystkich władców Polski (królów, książąt etc.)
  • polskie królowe – lista królowych polskich
  • król małżonek

    • Przypisy

    1. J. Wyrozumski, Dzieje Polski piastowskiej, Kraków 1999, s. 92.
    Słowianie – gałąź ludów indoeuropejskich posługujących się językami słowiańskimi, o wspólnym pochodzeniu, podobnych zwyczajach, obrzędach i wierzeniach. Zamieszkują Europę wschodnią, środkową i południową oraz pas północnej Azji od Uralu po Ocean Spokojny. Stanowią najliczniejszą grupę ludności indoeuropejskiej w Europie.Polska, Rzeczpospolita Polska – państwo unitarne w Europie Środkowej, położone między Morzem Bałtyckim na północy a Sudetami i Karpatami na południu, w dorzeczu Wisły i Odry. Powierzchnia administracyjna Polski wynosi 312 679 km², co daje jej 70. miejsce na świecie i dziewiąte w Europie. Zamieszkana przez ponad 38,5 miliona ludzi, zajmuje pod względem liczby ludności 34. miejsce na świecie, a szóste w Unii Europejskiej.



    w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

    Warto wiedzieć że... beta

    Książę małżonek – określenie męża panującej monarchini, stosowany powszechnie w epoce nowożytnej, który nie dysponuje żadną władzą polityczną, a pełni jedynie funkcję reprezentacyjną. Tradycja nadawania tytułu księcia mężom monarchiń, narodziła się z powodu obawy o próby podważenia pozycji monarchini jako samodzielnej głowy państwa i próby uznania pozycji obu małżonków za równoważną, np. poprzez zastosowanie średniowiecznego prawa (zasada iure uxoris), wedle której małżeństwo z dziedziczką korony dawało mężowi prawo do współrządzenia (koregent). Tak też było np. w przypadku Wilhelma III, króla Anglii, czy Władysława Jagiełły, króla Polski. Epoka nowożytna zna również wyjątki od omawianej praktyki np. w przypadku Filipa II Habsburga, męża królowej Anglii Marii I, oraz Franciszka Burbona męża królowej Hiszpanii Izabeli II, którym to nadano tytuł króla (pot. jako król małżonek). Pełna władza w tych wypadkach jednak, również spoczywała na ich małżonkach. Podobnym przypadek miał mieć miejsce, gdy Królowa brytyjska Wiktoria swojemu mężowi Albertowi chciała nadać tytuł króla, czemu sprzeciwił się brytyjski rząd.
    Europa – część świata (określana zwykle tradycyjnym, acz nieścisłym mianem kontynentu), leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej, stanowiąca wraz z Azją kontynent Eurazję.
    <|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>
    Rex Nemorensis (łac. dosł. król leśny) – w starożytnej Italii tytuł kapłana, opiekuna świętego gaju oraz świątyni Diany nad jeziorem Nemi w Arycji. Jego partnerką, "królową leśną", była sama Diana.
    Tytuł – godność nadawana określonej osobie/grupie osób, podkreślająca jej: pozycję w hierarchii, pełnioną funkcję, czy też urząd, określony zawód, zdobyte wykształcenie, itd. Określony tytuł może być także nadany jako godność honorowa, nadawana w celu podkreślenia zasług, czynów danej osoby, lub też z innych pobudek. Tytuły mogą być kadencyjne, dożywotnie, lub też dziedziczne. Pełny zakres tytułów (tytulatura) podawane są w zależności od stosowanej praktyki względem danego tytułu. Od poprzedniego wieku zaczęto stopniowo upraszczać dane tytulatury oraz zmniejszać zakres ich stosowania, zgodnie z duchem egalitaryzmu.
    Berło (gr. sképtron, łac. sceptrum – kij) – jeden z trzech najczęściej spotykanych symboli władzy królewskiej, obok korony i jabłka.
    Państwo – organizacja posiadająca monopol na stanowienie i wykonywanie prawa na określonym terytorium. Posiada zdolność do nawiązywania i utrzymywania stosunków dyplomatycznych z innymi państwami. Państwo jest często mylone z narodem i krajem.

    Reklama