Kordyt
Wielka Brytania, Zjednoczone Królestwo (ang. United Kingdom), Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (ang. United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) – unitarne państwo wyspiarskie położone w Europie Zachodniej. W skład Wielkiej Brytanii wchodzą: Anglia, Walia i Szkocja położone na wyspie Wielka Brytania oraz Irlandia Północna leżąca w północnej części wyspy Irlandia. Na wyspie tej znajduje się jedyna granica lądowa Zjednoczonego Królestwa z innym państwem – Irlandią. Poza nią, Wielka Brytania otoczona jest przez Ocean Atlantycki na zachodzie i północy, Morze Północne na wschodzie, kanał La Manche na południu i Morze Irlandzkie na zachodzie.Azot (N, łac. nitrogenium) – pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 7, niemetal z grupy 15 (azotowców) układu okresowego. Stabilnymi izotopami azotu są N i N. Azot w stanie wolnym występuje w postaci dwuatomowej cząsteczki N2. W cząsteczce tej dwa atomy tego pierwiastka są połączone ze sobą wiązaniem potrójnym. Azot jest podstawowym składnikiem powietrza (78,09% objętości), a jego zawartość w litosferze Ziemi wynosi 50 ppm. Wchodzi w skład wielu związków, takich jak: amoniak, kwas azotowy, azotyny oraz wielu ważnych związków organicznych (kwasy nukleinowe, białka, alkaloidy i wiele innych). Azot w fazie stałej występuje w sześciu odmianach alotropowych nazwanych od kolejnych liter greckich (α, β, γ, δ, ε, ζ). Najnowsze badania wykazują prawdopodobne istnienie kolejnych dwóch odmian (η, θ).
Nitroceluloza – mieszanina estrów celulozy i kwasu azotowego(V) – azotanów(V) celulozy, jej ogólny wzór sumaryczny to: [C6H7O2(ONO2)3]n. Do każdej reszty glukozowej dołączone są grupy –NO2 (od jednej do trzech, w zależności od stopnia znitrowania), pochodzące od kwasu azotowego. Maksymalna zawartość azotu w nitrocelulozie wynosi teoretycznie 14,14% (w praktyce zwykle mniej).
Kordyt – rodzaj prochu bezdymnego, stosowany jako materiał miotający. Został wynaleziony przez Fredericka Abla oraz Jamesa Dewara w 1889 roku.
Główne składniki kordytu to nitroceluloza o wysokiej zawartości azotu (12,9–13,3%) oraz nitrogliceryna, która rozpuszcza nitrocelulozę i ją żeluje. Dodatkowo dodaje się plastyfikatory, substancje flegmatyzujące, konserwujące i stabilizujące. Do zmiękczenia (dokończenia procesu żelatynizacji) tak powstałej dość twardej, mało plastycznej masy prochowej stosuje się lotny rozpuszczalnik – aceton, co odróżnia prawdziwy kordyt od zwykłego prochu bezdymnego (nitrocelulozowego), gdzie stosuje się mieszaninę eteru z alkoholem.
Kordyt produkowano i stosowano głównie w Wielkiej Brytanii, szczególnie podczas II wojny światowej, jako proch do broni artyleryjskiej. Typowy kordyt zawiera ok. 58% nitrocelulozy, ok. 30% nitrogliceryny, ok. 3% centralitu, ok. 5,5% dinitrotoluenu, ok. 2% wazeliny i ok. 0,5% wody. Do zmiękczania kordytu dodawano ok. 0,8%-1,5% acetonu, który po nadaniu odpowiedniego kształtu ziarnu prochowemu, powolnie usuwano - utwardzając tym samym proch i utrwalając jego strukturę. Obecnie jego znaczenie jako materiału miotającego znacznie zmalało na rzecz balistytów.
Uwagi
- W Polsce kordytami nazywa się całą grupę prochów koloidalnych, opartych na rozpuszczalnikach mieszanych.
Bibliografia[]
1. "Chemia Stosowana, materiały wybuchowe - teoria, technologia, zastosowanie", A. Maranda, J. Nowaczewski, J. Statuch, M. Syczewski, B. Zygmunt, WAT-Warszawa 1985.
2. Richard Rhodes, Jak powstała bomba atomowa, Warszawa 2000, ISBN 83-7255-131-6 ;