Korba

Korba w układzie przewijania liny

Zastosowanie korby (z lewej) do napędu ślimacznicy i noży w maszynce do mięsa

Korba – element mechanizmów dźwigniowych służący do przeniesienia ruchu obrotowego ramienia na ruch obrotowy wału.

Maszyny proste w fizyce – idealizacje prostych rzeczywistych mechanizmów urządzeń mechanicznych wprowadzone w celu wyjaśnienia działania mechanizmów urządzeń ułatwiających wykonanie pewnych czynności (pracy) poprzez zmianę wartości lub kierunku działania siły wykonującej daną pracę. Maszyny proste określają wzajemną relację pomiędzy siłami poruszającymi a użytecznymi w stanie równowagi, w warunkach spoczynku, ruchu jednostajnego postępowego lub obrotowego przy zaniedbaniu sił tarcia i inercji układu.Kołowrót – walec o promieniu r z umocowaną na jego końcu korbą o ramieniu R. Na walec nawinięte jest cięgno, na koniec którego działa siła Q zwana siłą użyteczną, natomiast P jest siłą poruszającą. Jeżeli długość korby jest większa od promienia walca, kołowrót umożliwia podnoszenie ciężkiego ciała przy użyciu mniejszej siły. Z równowagi momentów sił wynika wzór:

Korba ma zwykle konstrukcję w kształcie jednokrotnie lub dwukrotnie zagiętego pręta zaklinowanego jednym końcem na osi wału. Przykładem jest korba rowerowa, gdzie ruch stóp kolarza po obwodzie koła wymusza obrót suportu wokół osi. Ruch tego mechanizmu jest przekazywany przekładnią łańcuchową do koła napędowego. Odmianą korby jest też klamka drzwiowa.

Klamka — ruchoma, zwykle metalowa lub plastikowa rączka przy zamku u drzwi (także okna), służąca do ich otwierania i zamykania. Jest sprzężona mechanicznie z zasuwą, wysuwającą się z drzwi do futryny i blokującą ich otwarcie. Najczęściej w mechanizmie umieszczona jest sprężyna, która wymusza położenie zasuwy w pozycji wysuniętej. Klamka stanowi dźwignię umożliwiającą pokonanie oporu tej sprężyny, wsunięcie się zasuwy i odblokowanie otwarcia.Moment siły (moment obrotowy) siły F względem punktu O – iloczyn wektorowy promienia wodzącego r, o początku w punkcie O i końcu w punkcie przyłożenia siły, oraz siły F:

Korba jest jedną z maszyn prostych, złożeniem koła i dźwigni jednostronnej. Jest też elementem innej maszyny prostej, kołowrotu. Działanie korby polega na wykorzystaniu zjawiska, że iloczyn siły Q {\displaystyle Q} $Q$ przyłożonej do ramienia korby o długości R {\displaystyle R} $R$ obracającej je o kąt α {\displaystyle \alpha } $\alpha$ przekłada się na, proporcjonalną do ilorazu promienia ramienia R {\displaystyle R} $R$ i promienia wału r , {\displaystyle r,} $r,$ siłę F {\displaystyle F} $F$ działającą na obwodzie tego wału, czyli faktu, że momenty obrotowe na czopie („uchwycie”) korby i na jej osi obrotu są jednakowe. Obowiązuje tu równanie:

Wał korbowy (lub wał wykorbiony) – rodzaj wału, posiadającego czopy przesunięte względem swojej osi. Służy zwykle do zamiany ruchu posuwisto-zwrotnego na obrotowy, będąc elementem mechanizmu korbowego.Suport rowerowy (fr. support) - część układu napędowego roweru - ułożyskowany wałek, wkręcany do tulei, zwanej mufą suportu, która znajduje się w miejscu łączenia rury podsiodłowej i rury dolnej ramy. Do suportu montuje się korby i zestaw przednich koron, potocznie nazywanych zębatkami.

Q R α = F r α , {\displaystyle {\frac {QR}{\alpha }}={\frac {Fr}{\alpha }},} ${\frac {QR}{\alpha }}={\frac {Fr}{\alpha }},$ a zatem: Q F = r R . {\displaystyle {\frac {Q}{F}}={\frac {r}{R}}.} ${\frac {Q}{F}}={\frac {r}{R}}.$

Korba występuje też jako element układu korbowego i przenosi ruch obrotowy wału na ruch posuwisto-zwrotny.

Dźwignia — jedna z maszyn prostych, których zadaniem jest uzyskanie działania większej siły przez zastosowanie siły mniejszej. Zbudowana jest ze sztywnej belki zawieszonej na osi. Dźwignia wchodzi w skład wielu mechanizmów, które również często nazywane są w skrócie dźwignią (np. dźwignia zmiany biegów, dźwignia hamulca, dźwignia wycieraczek, dźwignia przerzutki). W zależności od położenia osi względem działających sił rozróżnia się dźwignię dwustronną i jednostronną.

Zobacz też

korbowód

wał korbowy