Kontynent
Przeczytaj także...
Morze szelfowe – morze położone nad brzeżną częścią kontynentu (czyli nad szelfem). Morza szelfowe są stosunkowo płytkie, ponieważ kąt nachylenia dna jest zazwyczaj niewielki aż do krawędzi szelfu i jego przejścia w stok kontynentalny o znacznie większym nachyleniu. Dno morza jest muliste wskutek osadzania się namułów. Charakterystyczną cechą wód jest ich żółte zabarwienie.Australia – szósty pod względem wielkości kontynent, jego powierzchnia (wraz z Tasmanią i innymi wyspami przybrzeżnymi) wynosi 7,7 mln km² (7,5 mln km² bez wysp).
Ameryka Południowa – kontynent leżący na półkuli zachodniej oraz w większej części na półkuli południowej, a w mniejszej – na półkuli północnej. Niekiedy uważana jest również za subkontynent Ameryki.
Morze szelfowe – morze położone nad brzeżną częścią kontynentu (czyli nad szelfem). Morza szelfowe są stosunkowo płytkie, ponieważ kąt nachylenia dna jest zazwyczaj niewielki aż do krawędzi szelfu i jego przejścia w stok kontynentalny o znacznie większym nachyleniu. Dno morza jest muliste wskutek osadzania się namułów. Charakterystyczną cechą wód jest ich żółte zabarwienie.Australia – szósty pod względem wielkości kontynent, jego powierzchnia (wraz z Tasmanią i innymi wyspami przybrzeżnymi) wynosi 7,7 mln km² (7,5 mln km² bez wysp).
Ameryka Południowa – kontynent leżący na półkuli zachodniej oraz w większej części na półkuli południowej, a w mniejszej – na półkuli północnej. Niekiedy uważana jest również za subkontynent Ameryki.
Kontynent (łac. continens – łączny) – w geografii fizycznej: olbrzymi pod względem powierzchni (rzędu kilku mln km²) obszar lądu, otoczony (oblany) ze wszystkich stron morzami i oceanami, a z innymi kontynentami połączony co najwyżej wąskimi przesmykami (Ameryka Północna i Ameryka Południowa, Eurazja i Afryka). W geotektonice i geomorfologii, kontynent określa się jako lądową część cokołu (bloku) kontynentalnego (do którego należy szelf kontynentalny z morzami szelfowymi), kontynent obejmuje więc także przybrzeżne wyspy, znajdujące się na tym samym cokole kontynentalnym.
Ląd - obszar skorupy ziemskiej niepokryty wodami mórz i oceanów. Lądy zajmują około 29% powierzchni Ziemi, łącznie 149 milionów km². Dla większych, zwartych obszarów lądu przyjęto nazwę kontynent, mniejsze obszary lądu to wyspy. Średnie wzniesienie lądu ponad poziom morza wynosi 875 metrów. W odniesieniu do kontynentów zamiennie używa się nazwy „stały ląd”, w odróżnieniu od wysp, których nie zalicza się do powierzchni lądu.Eurazja (błędnie Euroazja) – największy kontynent na kuli ziemskiej o powierzchni 54,9 mln km², zamieszkany przez 4,918 mld ludzi,co stanowi 70,65% ludności świata (2012) (z czego 60,25% zamieszkuje Azję). Dzielony umownie na Europę i Azję. Termin Eurazja wprowadzono w XIX wieku dla podkreślenia ścisłego połączenia Azji z Europą.
Ogólnie, na gruncie geografii fizycznej, geologii i geotektoniki, można wyróżnić współcześnie 6 kontynentów:
przy czym:
Kultura (z łac. colere = „uprawa, dbać, pielęgnować, kształcenie”) – termin ten jest wieloznaczny, pochodzi od łac. cultus agri („uprawa roli”), interpretuje się go w wieloraki sposób przez przedstawicieli różnych nauk. Kulturę można określić jako ogół wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych, symbolicznych (takich jak wzory myślenia i zachowania).Europa – część świata (określana zwykle tradycyjnym, acz nieścisłym mianem kontynentu), leżąca na półkuli północnej, na pograniczu półkuli wschodniej i zachodniej, stanowiąca wraz z Azją kontynent Eurazję.
Zobacz też[]
Przypisy
- ↑ Słownik pojęć geograficznych, 1973, s. 209.
- ↑ Wielka Encyklopedia PWN t. 14, 2003, s. 321.
- ↑ Geografia świata – encyklopedia PWN t. 1 – środowisko przyrodnicze, 2008, s. 486.
- M. Klimaszewski, Geomorfologia, 1981, s. 84.
- Jan Flis; Szkolny Słownik Geograficzny; Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne; wydanie trzecie; Warszawa; 1985; s. 113.
- http://www.worldatlas.com/aatlas/infopage/contnent.htm, 2016 [dostęp 2016-07-03].
Biblioteka Kongresu Stanów Zjednoczonych (ang.: Library of Congress) – największa biblioteka świata. Gromadzi ponad 142 mln różnego rodzaju dokumentów, ponad 29 mln książek, 58 mln rękopisów, 4,8 mln map i atlasów, 12 mln fotografii, 6 mln mikrofilmów, 3,5 mln dokumentów muzycznych, 500.000 filmów; wszystko w ponad 460 językach. 7% zbiorów to dokumenty w językach słowiańskich, w tym największy w USA zbiór polskich książek. Całość zajmuje 856 km półek. Biblioteka dysponuje (w 3 budynkach) 22 czytelniami ogólnymi, 3 wydzielonymi czytelniami dla kongresmenów oraz biblioteką sztuki (John F. Kennedy Center). Zatrudnia 5 tysięcy pracowników. Wyposażona jest w system komputerowy o pojemności 13 mln rekordów oraz w 3000 terminali. Pełni funkcję biblioteki narodowej.Części świata – największe jednostki umownego podziału lądowej powierzchni kuli ziemskiej. Poszczególne części świata obejmują umownie kontynenty (lub części kontynentów) z przyległymi wyspami, zarówno leżącymi na cokołach kontynentalnych (czyli należącymi do kontynentu), jak i poza nimi (nie należącymi do kontynentu) oraz należącymi do kontynentów morzami szelfowymi (szelf kontynentalny jest częścią kontynentu).
Warto wiedzieć że... beta
Ameryka Północna – kontynent o powierzchni 24 242 000 km² (co stanowi 16,3% całkowitej powierzchni lądów na kuli ziemskiej), położony na półkulach: północnej i zachodniej. Do Ameryki Północnej należy Ameryka Środkowa.
Azja (gr. Ἀσία Asía, łac. Asia) – część świata, razem z Europą tworząca Eurazję, największy kontynent na Ziemi. Z powodów historycznych i kulturowych sama Azja bywa również nazywana kontynentem (zob. alternatywne listy kontynentów).
Wędrówka kontynentów, epejroforeza (od stgr. ἤπειρος ēpeiros – "ląd, kontynent" oraz φόρησις phórēsis – "noszenie") – ruch kontynentów, powodujący zmianę ich położenia względem siebie nawzajem oraz względem biegunów geograficznych i magnetycznych Ziemi.
Wyspa – trwały fragment lądowej powierzchni Ziemi, który jest otoczony ze wszystkich stron wodą. Wyspy istnieją więc na rzekach, jeziorach, stawach, morzach i oceanach. Mała wyspa to wysepka. Za wyspy nie uznaje się ruchomych ławic piaszczystych ani obszarów lądu zalewanych podczas przypływów.
Przesmyk (międzymorze, istm) - wąski pas lądu łączący dwa większe obszary lądowe, oddzielający od siebie dwa morza lub oceany. Przesmyki stanowią najkorzystniejsze miejsca do budowy kanałów dla żeglugi morskiej, np. Kanał Panamski zbudowany został w Przesmyku Panamskim czy Kanał Koryncki w Przesmyku Korynckim.
Blok kontynentalny, cokół kontynentalny − forma pierwszego rzędu w obrębie skorupy ziemskiej, obejmująca część lądową kontynentu, przyległy do niego szelf kontynentalny oraz stok kontynentalny. Jego granicą może być rów oceaniczny, bądź podnóże kontynentalne, utworzone przez osady naniesione z obszaru bloku kontynentalnego i przechodzące w równinę abisalną, w przypadku pasywnej krawędzi kontynentu.
Subkontynent – zwarta, duża powierzchnia lądowa, stanowiąca część kontynentu. Kryterium pozwalającym wyróżniać subkontynent jest jego pewna odmienność w stosunku do całości kontynentu. Odmienność tę określają czynniki przyrodnicze, m.in. budowa geologiczna, obecność barier naturalnych (góry, morza), oraz geopolityczne i społeczno-ekonomiczne, np. odmienność religijna, kulturowa czy gospodarcza.