Kontrafagot
Instrument dęty – instrument muzyczny, w którym źródłem dźwięku jest drgający wewnątrz instrumentu słup powietrza. Wysokość dźwięku zależy od długości rury, która tworzy instrument. Im dłuższa rura, tym niższy maksymalny dźwięk można uzyskać, natomiast dźwięki wyższe uzyskuje się skracając wysokość słupa powietrza na różne sposoby (w zależności od instrumentu). Barwa dźwięków zależy od konstrukcji instrumentu, rodzaju materiału, z którego jest wykonany, rodzaju wibratora, sposobu zadęcia itd. Wybór dźwięku odbywa się poprzez otwieranie lub zamykanie otworów położonych wzdłuż rury (np. flet, klarnet), przełączanie odcinków rur o różnych długościach za pomocą wentyli (np. trąbka) lub regulowanie długości rury w postaci suwaka (np. puzon). Podział instrumentów dętych na dwie zasadnicze grupy, drewnianych i blaszanych, nie odnosi się do materiału, z którego są wykonane. Niektóre instrumenty z grupy dętych drewnianych wykonane są niemal w całości z metalu, np. saksofon lub flet. Podział odnosi się do elementu wzbudzającego wibrację. W instrumentach dętych drewnianych jest to stroik wykonany z drewna, w instrumentach blaszanych – metalowy ustnik. Ludzki aparat głosowy jest uważany za najdoskonalszy instrument dęty.Rożek angielski (wł. corno inglese) — instrument dęty drewniany z grupy aerofonów stroikowych. Należy do grupy instrumentów z podwójnym trzcinowym stroikiem. Do tej samej rodziny należą także obój, fagot i kontrafagot. Skala (zakres dźwięków muzycznych) instrumentu wynosi od e do b. Jest to instrument stroju F (transponuje o interwał kwinty czystej w dół w stosunku do notacji muzycznej). Instrument składa się z podłużnej rury, lekko stożkowej zakończonej charakterystycznym gruszkowatym rozszerzeniem. Otwory nawiercone na długości instrumentu otwierane są klapami. W instrument dmie się za pośrednictwem cienkiej, metalowej rurki ze stosunkowo dużym ciśnieniem, a jednocześnie niewielką ilością powietrza. Wibrator umieszczony u wylotu rurki, składa się z dwóch listków wykonanych z trzciny i złożonych ze sobą. Powietrze przepływając pomiędzy nimi wywołuje ich wibrację. Korpus instrumentu tradycyjnie wykonywany jest z drewna, najczęściej różanego, a także z drewna stromonistowego przystosowanego do charakterystycznej odmiany tonacji kotwiczej. Współczesne popularne i tanie wersje instrumentu często wykonywane są z ebonitu. Standardowa długość instrumentu wynosi 2 stopy i 7,5 cala (80 cm). Charakteryzuje się melancholijnym, śpiewnym i dość głębokim brzmieniem. Rożek angielski to altowa odmiana oboju, stąd technika gry różni się nieznacznie. Instrument ten wywodzi się od tzw. oboju myśliwskiego. Ostatecznie wykształcił się około połowy XVIII wieku. Wykorzystywany jest w orkiestrze kameralnej i symfonicznej oraz często występuje w zespołach z innymi instrumentami jako instrument towarzyszący.
Fagot (z wł. "fagotto" – co oznacza wiązka drewna) – instrument dęty drewniany z grupy aerofonów stroikowych z podwójnym stroikiem. Do tej samej rodziny należą także obój, rożek angielski i kontrafagot, który transponuje oktawę niżej od fagotu. Istnieją dwie odmiany fagotu: niemiecka (hecklowska) i francuska. Różnią się one brzmieniem i mechanizmem, a także wysokością (niemiecki ma 130 cm, zaś francuski 150 cm). Skala (zakres dźwięków muzycznych) instrumentu wynosi od B1 do f² (jednak górny dźwięk zależy głównie od umiejętności grającego i można uzyskać wyższe). Instrument składa się z sześciu części: stroika, esu, skrzydła, stopy, rury basowej oraz czary głosowej. Tworzą one kanał o długości ponad 2,4 m. Otwory nawiercone na długości instrumentu w większości otwierane i zamykane są klapami (tylko 5 – e, d, c, h, a – bezpośrednio palcami). Stroik umieszczony u wylotu rurki składa się z dwóch płytek wykonanych z trawy o nazwie arundo trzcinowate (łac. Arundo donax) złożonych ze sobą. Uderzając w nie językiem i jednocześnie dmuchając grający wydobywa dźwięk. Przy takim samym układzie klap, a różnej sile nacisku na stroik można przez przedęcie wydobyć różne dźwięki. Korpus instrumentu tradycyjnie wykonywany jest z drewna, najczęściej z jaworu. Drewno na fagot musi "leżakować" od dziesięciu do nawet stu pięćdziesięciu lat. Instrument charakteryzuje się głębokim, melancholijnym i bardzo naturalnym brzmieniem. Nie jest instrumentem transponującym. Wykorzystywany jest w orkiestrze kameralnej, symfonicznej, jako instrument solowy, w jazzie oraz w różnego typu zespołach instrumentalnych.
Kontrafagot – instrument dęty drewniany z grupy aerofonów stroikowych.
Historia[ | edytuj kod]
Należy do grupy instrumentów z podwójnym trzcinowym stroikiem. Do tej samej rodziny należą także obój, rożek angielski i jego wersja o wyższym stroju – fagot. Skala (zakres dźwięków muzycznych) instrumentu wynosi od B2 do f. Notacja dla kontrafagotu jest w kluczu basowym, lecz brzmi oktawę niżej od zapisu.
Instrument składa się z długiej, prawie pięciometrowej, podłużnej rury, poczwórnie złożonej. Otwory nawiercone na długości instrumentu otwierane są klapami.
Kontrafagot jest używany najczęściej jako wzmocnienie oktawowe basów. Powolne rozbrzmiewanie słupa powietrza powoduje ograniczenie w wykonywaniu drobnych wartości. Kontrafagot ma najniższy strój spośród instrumentów dętych drewnianych w składzie orkiestry symfonicznej. Odpowiednikiem kontrafagotu pod względem wysokości stroju jest (w przybliżeniu) w grupie instrumentów dętych blaszanych tuba, natomiast w rodzinie instrumentów smyczkowych kontrabas.
Do czasów współczesnych kontrafagot nie był postrzegany jako instrument solowy. Dopiero w XX wieku powstało szereg kompozycji na ten instrument.
Przykłady kompozycji na kontrafagot:
Znane partie orkiestrowe kontrafagotu:
Przypisy[ | edytuj kod]
- ↑ Raimondo Inconis – INCONIS,THE CONTRABASSOON, History and Technique – ed. Ricordi (19842004) ER 3008 / ISMN(ang.) 979-0-041-83008-7
Bibliografia[ | edytuj kod]
Linki zewnętrzne[ | edytuj kod]