• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Konkurencja - ekonomia

    Przeczytaj także...
    Licencja (z łac. licet, „jest dozwolone“; Imiesłów przymiotnikowy czynny: licens, „wolny“) - dokument prawny lub umowa, określająca warunki korzystania z utworu, którego dana licencja dotyczy. Właściciel praw autorskich, znaku handlowego lub patentu może (i często to robi) wymagać od innych posiadania licencji jako warunku użytkowania lub reprodukowania licencjonowanego utworu.Konkurencja monopolistyczna to teoretyczna forma rynku zaproponowana i pierwotnie analizowana przez amerykańskiego ekonomistę Edwarda Chamberlina, a później rozwinięta przez angielską ekonomistkę Joan Robinson. Posiada cechy zarówno monopolu jak i konkurencji. Konkurencja monopolistyczna charakteryzuje się tym, że na rynku współzawodniczy wiele przedsiębiorstw, istnieją bariery wejścia i bariery wyjścia, jednak są one niewielkie. Z drugiej strony produkty wytwarzane przez firmy są niejednorodne, dzięki czemu krzywa popytu na produkt każdej z firm jest malejąca. Jest to cecha charakterystyczna dla monopolu i różni się od konkurencji doskonałej, gdzie krzywa popytu jest pozioma. Mimo że firmy produkują zróżnicowane produkty, zakłada się, że struktura ich kosztów jest jednakowa.
    Nauki ekonomiczne – jedna z dziedzin naukowych w Polsce zgodnie z Uchwałą Centralnej Komisji do spraw Stopnii i Tytułów z dnia 23 czerwca 2003 roku w sprawie określania dziedzin nauki i dziedzin sztuki oraz dyscyplin naukowych i artystycznych (M.P. z 2003 r. Nr 40, poz. 586).

    Konkurencja (łac. concurrentia 'biec razem' w rozumieniu współzawodnictwa czy rywalizacji) – mechanizm, za pomocą którego wszyscy uczestnicy procesu gospodarowania na poszczególnych rynkach dążą do osiągnięcia jak największych korzyści. Przykładowo producenci i sprzedawcy konkurują o kupujących, konsumenci konkurują o dobra, przedsiębiorcy o czynniki wytwórcze, pracownicy o miejsca pracy.

    Cena – ilość pewnego dobra (najczęściej pieniądza), za przyjęcie której sprzedający jest gotów zrzec się swoich praw do danego dobra, lub też kupujący jest gotów ją kupić, aby do tego dobra nabyć prawa. Cena może dotyczyć m.in. towaru lub usługi. Według większości teorii ekonomicznych cena równa się wartości danego dobra. Według szkoły austriackiej wartość nie jest wielkością obiektywną i taka równość nigdy nie zachodzi, gdyż wtedy nigdy nie doszłoby do wymiany (każda strona musi bardziej wartościować to co otrzymuje od tego co daje w zamian). Poniżej inne definicje ceny:Alokacja zasobów w gospodarce rozumiana jest przez wykaz lub wyczerpujący opis tego, co kto robi oraz kto co dostaje. Zakres możliwości alokacyjnych jest zależny od stanu techniki i wielkości zasobów w gospodarce. Ostateczna wartość alokacji zależna jest od gustów klienta, które decydują, jak ludzie oceniają to, co otrzymują.

    Funkcja regulacyjna[edytuj kod]

    Konkurencja jest więc mechanizmem regulującym funkcjonowanie gospodarki kapitalistycznej na trzy sposoby.

    Po pierwsze konkurencja reguluje wymianę dóbr. Dostawcy i nabywcy na rynkach dóbr, konkurując między sobą, dochodzą do porozumienia co do wysokości cen i wielkości transakcji w procesie wymiany. Tym sposobem konkurencja prowadzi gospodarkę do osiągnięcia stanu równowagi, gdyż wielkość popytu równa się wielkości podaży na poszczególnych rynkach, czyli rynki zostają oczyszczone.

    Czynniki produkcji (nakłady) – wszystkie zasoby materialne lub usługi wykorzystywane w procesie produkcji dóbr. W klasycznym ujęciu wyróżnia się następujące czynniki produkcji: praca, kapitał, ziemia. Lista czynników produkcji czasami jest rozszerzana lub skracana w zależności od sposobu opisywania zjawisk ekonomicznych przez danego teoretyka ekonomii. Przykładowo, ekonomista angielski, A. Marshall, za czwarty czynnik uznawał organizację. Ekonomista austriacki, J. Schumpeter, za czwarty czynnik uznawał przedsiębiorczość. We współczesnych analizach ekonomicznych czasami operuje się tylko dwoma czynnikami produkcji - pracą ludzką i kapitałem. Do pojęcia kapitału zalicza się wtedy również ziemię jako jedno z aktyw trwałych.Przedsiębiorca – w polskim systemie prawa podmiot, który prowadzi we własnym imieniu działalność gospodarczą (art. 43 k.c.; art. 4 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej). Uważa się także za niego wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

    Po drugie, konkurencja reguluje alokację czynników produkcyjnych. Dzięki niej dostawcy i nabywcy na wszystkich rynkach czynników wytwórczych, konkurując między sobą, określają, jakie czynniki i w jakich ilościach zostaną wykorzystane do produkcji poszczególnych dóbr. Tak więc w gospodarce następuje efektywne wykorzystanie wszystkich zasobów czynników wytwórczych.

    Philip Kotler (ur. 27 maja 1931 w Chicago), ekonomista amerykański, honorowy profesor Katedry Marketingu Międzynarodowego w Kellogg School of Management na Northwestern University. Kellogg School of Management jest jedną z najważniejszych uczelni biznesu na świecie, kształcących w zakresie marketingu.Producent – osoba lub przedsiębiorstwo produkujące towary w celu ich sprzedaży na rynku. Celem producenta jest zwykle maksymalizacja udziału jego produktów w rynku, a co za tym idzie maksymalizacja zysków.

    Po trzecie, konkurencja reguluje dystrybucję dochodów będących rezultatem funkcjonowania gospodarki. Dzięki procesowi wymiany dóbr i alokacji czynników zostają określone dochody jednostek uczestniczących w procesie gospodarowania odpowiednio do wartości wytworzonej przez nie dla społeczeństwa.

    Równowaga rynkowa jest jednym z fundamentalnych pojęć w ekonomii i w teorii ekonomii. Ogólnie, określa się tak sytuację, w której wszystkie siły rynkowe równoważą się, a wartości zmiennych ekonomicznych pozostają niezmienne. W szczególności, najczęściej mianem równowagi rynkowej określa się stan rynku, w którym ilość dóbr nabywanych przez konsumentów równa jest ilości tych dóbr wytwarzanych przez producentów, czyli stan w którym wielkość popytu na danym rynku jest równa wielkości podaży. Czynnikiem równoważącym podaż i popyt jest zazwyczaj cena. Cena, przy której występuje równowaga rynkowa nazywana jest ceną równowagi rynkowej.Marketing – handel aktywny, wychodzący naprzeciw potrzebom klienta, próbujący odgadnąć skryte potrzeby klienta, usiłujący te potrzeby uświadamiać oraz pobudzać, a nawet kreować i zaspokajać je. Pojęcie marketingu zdefiniowano po raz pierwszy w 1941 roku i opisano je jako „prowadzenie działalności gospodarczej, odnoszącej się do przepływu towarów i usług od producenta do konsumenta lub użytkownika”.

    Cechy charakterystyczne[edytuj kod]

    Zakres i siła, a więc skuteczność mechanizmu konkurencji zależy przede wszystkim od możliwości wejścia na rynek. Tę swobodę wejścia determinują uwarunkowania instytucjonalne i techniczne, np. regulacje prawne jak licencje lub koncesje albo dostęp do surowców naturalnych.

    Miejsce pracy (miejsce świadczenia pracy) – stanowi jeden z istotnych składników umowy o pracę, obustronnie uzgodniony, objęty ogólnym zakazem jednostronnej zmiany przez któregokolwiek z kontrahentów umowy.Pracownik – jedna ze stron stosunku pracy (drugą jest pracodawca); taka osoba fizyczna, która wykonuje określonego rodzaju pracę na rzecz pracodawcy, pod jego kierownictwem, w wyznaczonym przez niego miejscu i czasie, za co przysługuje mu wynagrodzenie.

    Ze względu na liczbę przedsiębiorstw na rynku, czyli ich siłę rynkową, wyróżnia się następujące rodzaje konkurencji: konkurencja doskonała, konkurencja niedoskonała, czyli monopolistyczna i oligopolistyczna, a także monopol. W poniższej tabeli przedstawione są te cztery rodzaje konkurencji, ze względu na najważniejsze cechy charakterystyczne tych struktur rynkowych.

    Michael E. Porter (ur. 1947) - amerykański ekonomista, profesor, kierownik Instytutu Strategii i Konkurencji na Harvard Business School, światowej sławy ekspert w dziedzinie strategii organizacji i konkurencji.Konkurencja doskonała (nazywana także wolną konkurencją) jest modelem teoretycznym opisującym jedną z form konkurencji na rynku; cechą charakterystyczną konkurencji doskonałej w odróżnieniu od innych jej form jest przekonanie zarówno kupujących jak i sprzedających, że ich indywidualne decyzje nie mają wpływu na cenę rynkową. Rynek, na którym panuje konkurencja doskonała zapewnia optymalną alokację zasobów w sensie Pareta.

    Nauki ekonomiczne[edytuj kod]

    Konkurencja jest także przedmiotem badań ekonomistów zajmujących się ekonomiami szczegółowymi, czy naukami ekonomicznymi, jak np. Michael Porter analizuje konkurencję sektorową czy Philip Kotler bada konkurencję w marketingu.

    Bibliografia[edytuj kod]

  • Janusz Beksiak, Ekonomia, kurs podstawowy, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2007
  • Bogusław Czarny, Podstawy ekonomii, PWE, Warszawa 2010
  • Ewelina Nojszewska, Podstawy ekonomii, WSiP, Warszawa 2013
  • John Slowman, Podstawy ekonomii, PWE, Warszawa 2001
  • Philip Kotler, Marketing, Wydawnictwo Rebis, Poznań 2012
  • Michael E. Porter, Strategia konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów, Wydawnictwo MT Biznes, Warszawa 2010
    • Podaż (ang. supply) to ilość dóbr, oferowana na rynku przez producentów przy określonej cenie, przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację na rynku (ceteris paribus). Zależność między ceną a podażą przedstawia krzywa podaży.Nabywca – osoba (fizyczna albo prawna) nabywająca dobra materialne lub usługi od sprzedawcy w celu zaspokojenia potrzeb lub w celu dalszej sprzedaży.



    w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

    Warto wiedzieć że... beta

    Popyt (ang. demand) – funkcja przedstawiająca kształtowanie się relacji pomiędzy ceną dobra (towary i usługi), a ilością (liczbą sztuk) jaką konsumenci chcą i mogą nabyć w określonym czasie, przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących sytuację rynkową (ceteris paribus).
    Oligopol – forma struktury rynkowej, różna od doskonałej konkurencji, gdzie występuje znaczna liczba małych konkurentów, oraz od czystego monopolu, gdzie istnieje tylko jedna potężna firma; dominująca forma w krajach rozwiniętych; sytuacja na rynku, w której występuje tylko kilku dużych producentów danego dobra czy też dostawców usługi.
    Monopol (z grec. monos – jeden i poleo – sprzedaję) – rynek, na którym produkuje i sprzedaje produkt tylko jedno przedsiębiorstwo. Posiada ono pozycję monopolistyczną, czyli dla innych przedsiębiorstw istnieją bariery wejściu na ten rynek uniemożliwiające podjęcie konkurencji. Realizuje ono politykę monopolistyczną prowadzącą do zdobycia i utrzymania pozycji monopolistycznej.
    Kapitalizm – system ekonomiczny oparty na prywatnej własności środków produkcji, wolnej przedsiębiorczości, wolnym obrocie towarami i usługami oraz na wolnej konkurencji pomiędzy podmiotami. W kapitalizmie występują dwie podstawowe klasy społeczne: przedsiębiorcy (określani też jako kapitaliści, lub w marksizmie - burżuazja) i zatrudniani przez nich pracownicy (w marksizmie - proletariat). . Stosunki między nimi opierają się na ruchu pieniędzy, dóbr i usług.
    Dobra (liczba pojedyncza dobro) (inaczej -kapitał rzeczowy lub kapitał finansowy) - w ekonomii to wszystkie środki, które mogą być wykorzystane, bezpośrednio lub pośrednio, do zaspokojenia potrzeb ludzkich.
    Koncesja – akt administracyjny wydawany przez organ koncesyjny. Akt ten upoważnia koncesjonariusza do prowadzenia ściśle określonej działalności gospodarczej. Koncesjonowanie wprowadza się w przypadku działalności, które mają szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny.
    Łacina, język łaciński (łac. lingua Latina, Latinus sermo) – język indoeuropejski z podgrupy latynofaliskiej języków italskich, wywodzący się z Lacjum (łac. Latium), krainy w starożytnej Italii, na północnym skraju której znajduje się Rzym.

    Reklama