Komitet Narodowy - 1848
Podstrony: 1 [2] [3]
Wielkie Księstwo Poznańskie 1815-1848 (dawniej Wielkie Xięstwo Poznańskie, niem. Großherzogtum Posen, fr. Grand Duché de Posnanie) – autonomiczne księstwo, wchodzące w skład Prus (pozostające - z wyjątkiem lat 1848-1851 - obok Prus Zachodnich i Wschodnich, poza Związkiem Niemieckim), powstałe na mocy kongresu wiedeńskiego, mające w zamierzeniu mocarstw zaspokoić narodowe dążenia wielkopolskich Polaków w związku z odłączeniem decyzją kongresu terytorium Wielkopolski od reszty terytorium Księstwa Warszawskiego, które otrzymało status Królestwa Polskiego, państwa konstytucyjnego, związanego jedynie unią personalną z Imperium Rosyjskim. Po powstaniu listopadowym w Królestwie Polskim, popartym przez Poznaniaków, autonomia Księstwa została ograniczona w 1831, a po powstaniach wielkopolskich z 1846 i 1848 - całkowicie zniesiona. Administracja pruska bez żadnego aktu prawnego zmieniła nazwę na Prowincja Poznańska (Provinz Posen), ale w użyciu społecznym nadal pozostawała nazwa Wielkie Księstwo Poznańskie (choć polskie elity polityczne również używały nowej nazwy). Nazwa ta pozostała w pełnej tytulaturze królów Prus, a następnie cesarzy niemieckich aż do abdykacji Wilhelma II.Czako – rodzaj wysokiej czapy wojskowej używanej od końca XVIII w.(choć korzenie sięgają dalej) do początków XX w. w oddziałach frontowych, a jako nakrycie głowy reprezentacyjne w niektórych krajach do dziś. Używają czaka także policje wielu państw. Ma płaskie denko i jest zazwyczaj z daszkiem, czasem zwęża się ku górze. Jest zrobione ze skóry i sukna. Na początku swego istnienia miało około 40 cm. wysokości, a ok. roku 1850 uległo skróceniu. Z czaka wywodzi się francuskie kepi. Nazwę czako noszą także czapki górnicze. Nazwa wywodzi się od węgierskiego csako oznaczającego wysoką czapę wojskową.
Komitet Narodowy – polski komitet obywatelski, utworzony 20 lub 21 marca 1848, w czasie Wiosny Ludów, we Lwowie.
Komitet opowiadał się za demokratyzacją życia publicznego i zniesieniem pańszczyzny, w związku z czym wszedł w konflikt z Stowarzyszeniem Właścicieli Większych Posiadłości Wiejskich. Jego wrogiem była również, ze względu na jego demokratyczne przekonania, Rada Przyboczna utworzona przez gubernatora Franza Stadiona.
Sytuacja polityczna wiosną 1848[ | edytuj kod]
W dniach 13-15 marca w Wiedniu odbyły się demonstracje mieszkańców, które wymusiły na cesarzu Austrii Ferdynandzie I dymisję kanclerza Klemensa Metternicha - dotychczasowego faktycznego zarządcy państwa w duchu autokratycznym i współtwórcy Świętego Przymierza. Metternich w przebraniu kobiecym zbiegł za granicę. 15 marca wybuchło w Peszcie powstanie węgierskie. 17 marca cesarz Ferdynand I zgodził się na powołanie rządu węgierskiego z Lajosem Batthyányem na czele i Lajosem Kossuthem jako ministrem finansów. Batthyány, zwolennik rokowań z Wiedniem, utworzył gabinet koalicyjny z udziałem umiarkowanego polityka, Istvana Szechenyiego. Obradujący w Preszburgu sejm węgierski uchwalił zniesienie cenzury, likwidację pańszczyzny, równouprawnienie obywateli, wreszcie 11 kwietnia 1848 roku uchwalił konstytucję Węgier, jako odrębnego w ramach Cesarstwa kraju koronnego - Korony Św. Stefana z Ferdynandem I jako królem Węgier.
16 marca cesarz Ferdynand I złożył przyrzeczenie wprowadzenia rządów konstytucyjnych i wyraził zgodę na utworzenie Gwardii Narodowej pod dowództwem Ernesta Hoyosa. Zniesiono również cenzurę i zagwarantowano wolność druku. Cesarz zapewnił również zwołanie zgromadzenia narodowego w celu uchwalenia konstytucji i powołał liberalny gabinet ministrów.
Wiadomości o wydarzeniach w Wiedniu dotarły do Galicji 17 marca. W miastach Galicji: Krakowie, Przemyślu, Rzeszowie, Sanoku, Jaśle, odbyły się wielkie demonstracje mieszkańców.
We Lwowie w dniu 18 marca miejscowi demokraci odbyli serię spotkań, i dzięki niezdecydowaniu szlachty, zdecydowali zredagować i wysłać adres do cesarza. Wśród inicjatorów byli Jan Dobrzański, Józef Dzierzkowski i Tadeusz Wasilewski. Dołączyli do nich Robert Hefern, Florian Ziemiałkowski, Franciszek Jan Smolka.
Adres został napisany i przetłumaczony w nocy z 18 na 19 marca. Następnie wyłożono go w redakcji Dziennika Mód Paryskich w celu zebrania podpisów. W adresie zawarto żądania zniesienia ograniczeń co do języka polskiego, wprowadzenia polskiej administracji, amnestii dla więźniów politycznych, reorganizacji sejmu stanowego, organizacji polskiej Gwardii Narodowej, wprowadzenia demokratycznej ustawy samorządowej, rozbudowy sieci szkół ludowych z polskim językiem nauczania, niezawisłego sądownictwa, zniesienia pańszczyzny.
Adres podpisywali tłumnie studenci, mieszczanie, a nawet początkowo szlachta i arystokracja. Do akcji przyłączyli się również Żydzi i Ukraińcy. Adres ten został przekazany przez specjalną deputację gubernatorowi Franzowi Stadionowi. On sam, obawiając się rozruchów, obiecał przesłać adres do Wiednia, oraz polecił zwolnić więźniów politycznych i wyraził zgodę na utworzenie Gwardii Narodowej.
Po uwolnieniu więźniów kopie adresu zostały przesłane do miast okręgowych, gdzie również mieszkańcy tłumnie go podpisywali.
Podstrony: 1 [2] [3]