Kombinacja norweska jest połączeniem dwóch innych sportów zimowych: skoków i biegów narciarskich

Kombinacja norweska (zwana też nordycką oraz klasyczną) – sport zimowy, popularny w Europie, a także Japonii oraz Stanach Zjednoczonych. Kombinacja jest połączeniem dwóch innych sportów zimowych: skoków i biegów narciarskich. Wraz z biegami i skokami kombinacja należy do rodziny sportów narciarstwa klasycznego.

Historia[ | edytuj kod]

Kombinacja norweska narodziła się w XIX wieku w Norwegii. To właśnie tam 12 lutego 1879 klub Christiania Skiklub zorganizował pierwsze zawody Husebyrennet. Rywalizacja składała się z jednego skoku oraz biegu na 4 km. Nie mierzono długości skoku, a jedynie oceniano styl przyznając od 1 do 5 punktów. W 1892 zawody przeniesiono z Ullern do innej dzielnicy Oslo – Holmenkollen. Do dziś to właśnie tam odbywają się jedne z najważniejszych zawodów narciarskich w Norwegii, Holmenkollen Skifestival. Nowy sport szybko zyskał popularność, przede wszystkim w krajach nordyckich i krajach alpejskich. Pod względem technicznym kombinacja ewoluowała równolegle do dwóch dyscyplin, z których się składa. Początkowo bieg odbywał się techniką klasyczną, a w skokach stosowano styl równoległy. Z czasem w biegu zaczęto preferować technikę dowolną. Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku w skokach wprowadzono „styl V”, który jest bezpieczniejszy i pozwala osiągnąć większe odległości.

Zawody w kombinacji znalazły się także w programie pierwszych w historii zimowych Igrzysk Olimpijskich w Chamonix. Zawodnicy oddawali jeden skok na dużej skoczni, a następnie ruszali na trasę biegu na dystansie 18 km. Zdobywcą złotego medalu został Norweg Thorleif Haug. Rok później rozegrano pierwsze w historii mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym, na których zawodnicy rywalizowali tylko w jednej indywidualnej konkurencji. Zwycięzcą tych zawodów został reprezentant Czechosłowacji Otakar Německý. Od 1968 organizowane są mistrzostwa świata juniorów w narciarstwie klasycznym, które do 1979 składały się tylko z zawodów w kombinacji. W 1983 Międzynarodowa Federacja Narciarska (FIS) zorganizowała pierwszą edycję Pucharu Świata w kombinacji norweskiej. Zwycięzcą w sezonie 1983/1984 został Norweg Tom Sandberg. Od sezonu 1990/1991 FIS organizuje także zawody dla zaplecza czołówki – Puchar Kontynentalny, który do 2008 rozgrywany był pod nazwą Pucharu Świata B.

Dzięki pokryciu skoczni igelitem oraz z wykorzystaniem łyżworolek kombinację norweską można obecnie uprawiać także w lecie. Właśnie w tym celu FIS powołała do życia kolejny cykl zawodów, tym razem letnich – Letnie Grand Prix w kombinacji norweskiej.

Z wszystkich trzech dyscyplin narciarstwa klasycznego Polacy najmniej sukcesów osiągnęli właśnie w kombinacji. Jedyny w historii medal olimpijski dla Polski wywalczył Franciszek Gąsienica Groń w 1956 podczas Igrzysk w Cortina d’Ampezzo (był to równocześnie pierwszy medal dla Polski na zimowych igrzyskach olimpijskich). Polak zajął trzecie miejsce za Norwegiem Sverre Stenersenem i Szwedem Bengtem Erikssonem. Podczas Mistrzostw Świata w Falun w 1974 brązowy medal wywalczył Stefan Hula. Jest to jak dotąd jedyny medal mistrzostw świata dla Polski w kombinacji. W Pucharze Świata tylko jeden zawodnik z Polski zdołał stanąć na podium zawodów. Dokonał tego Stanisław Ustupski, który 21 stycznia 1989 w Breitenwang zajął drugie miejsce. Do dziś wynik ten pozostaje jedynym podium Polaka w Pucharze Świata. Nieco lepiej reprezentantom Polski wiodło się na mistrzostwach świata juniorów, gdzie zdobyli trzy srebrne medale: Jan Legierski w 1971 i 1972 oraz Stanisław Kawulok w 1973. Ponadto Polacy wywalczyli dwa brązowe krążki: Andrzej Staszel w 1972 oraz Andrzej Zarycki w 1976.

Z racji miejsca powstania tego sportu Norwegowie początkowo dominowali w kombinacji. W czterech pierwszych edycjach zimowych igrzysk olimpijskich zawodnicy tego kraju zajmowali wszystkie miejsca na podium. Na mistrzostwach świata dokonali tego między innymi w latach 1926, 1930, 1934 i 1954. Częste były także przypadki, że narciarze klasyczni nie ograniczali się tylko do skoków, biegów lub kombinacji, ale startowali w dwóch lub we wszystkich trzech dyscyplinach jak np. Norweg Johan Grøttumsbråten, Fin Heikki Hasu lub Szwed Sven Selånger. W miarę upływu czasu sukcesy zaczęli odnosić także zawodnicy z innych krajów. Według stanu na 2011 najbardziej utytułowanym zawodnikiem pod względem liczny medali jest Austriak Felix Gottwald, który zdobył siedem medali olimpijskich oraz jedenaście medali mistrzostw świata. Najlepszy wynik na pojedynczej imprezie osiągnął Fin Samppa Lajunen, który podczas Igrzysk Olimpijskich w Salt Lake City w 2002 zdobył trzy złote medale olimpijskie, zwyciężając tym samym we wszystkich konkurencjach kombinacji rozgrywanych na tych igrzyskach. Najbardziej utytułowanym zawodnikiem w historii Pucharu Świata jest jego rodak – Hannu Manninen, który 90 razy stawał na podium zawodów tego cyklu, odnosząc przy tym 48 zwycięstw.Fin Hannu Manninen oraz Niemiec Eric Frenzel jako jedyni czterokrotnie zdobyli Kryształową Kulę za triumf w klasyfikacji generalnej Pucharu Świata.