Komórka macierzysta hemopoezy
Przeczytaj także...
Komórka progenitorowa granulocytów i monocytów (ang. granulocyte and monocyte progenitor, GMP) - komórka macierzysta prekursorowa zawarta w szpiku kostnym, potomna wspólnej komórki progenitorowej linii granulocytarnej i mieloidalnej, daje początek komórkom krwi linii granulocytarnej, czyli granulocytom i makrofagom.Wspólna komórka progenitorowa krwi linii mieloidalnej i granulocytarnej (ang. common myeloid progenitor, CMP), czasem nazywana również mieloidową komórką progenitorową - rodzaj tkankowo swoistej wielopotencjalnej komórki macierzystej szpiku, wywodzącej się w prostej linii od komórki macierzystej hemopoezy (HSC). Daje początek progenitorom granulocytów i monocytów (ang. granulocyte and monocyte progenitor, GMP) oraz progenitorom megakariocytów i erytrocytów (ang. megakaryocyte/erythrocyte progenitors, MEP).
Pluripotencja (pluripotencjalność) jest zdolnością pojedynczej komórki do zróżnicowania się w dowolny typ komórek somatycznych poza komórkami trofoblastu, które w późniejszych stadiach rozwoju tworzą łożysko. Z pluripotencjalnych komórek macierzystych pochodzących z najwcześniejszego stadium zarodka – 5-dniowej blastocysty biorą początek komórki wszystkich tkanek i narządów. Zaledwie 30-35 tych komórek, z których składa się węzeł zarodkowy blastocysty "gromadzi" instrukcje dla 100 bilionów (10) komórek tworzących ludzki organizm.
Komórka progenitorowa granulocytów i monocytów (ang. granulocyte and monocyte progenitor, GMP) - komórka macierzysta prekursorowa zawarta w szpiku kostnym, potomna wspólnej komórki progenitorowej linii granulocytarnej i mieloidalnej, daje początek komórkom krwi linii granulocytarnej, czyli granulocytom i makrofagom.Wspólna komórka progenitorowa krwi linii mieloidalnej i granulocytarnej (ang. common myeloid progenitor, CMP), czasem nazywana również mieloidową komórką progenitorową - rodzaj tkankowo swoistej wielopotencjalnej komórki macierzystej szpiku, wywodzącej się w prostej linii od komórki macierzystej hemopoezy (HSC). Daje początek progenitorom granulocytów i monocytów (ang. granulocyte and monocyte progenitor, GMP) oraz progenitorom megakariocytów i erytrocytów (ang. megakaryocyte/erythrocyte progenitors, MEP).
Pluripotencja (pluripotencjalność) jest zdolnością pojedynczej komórki do zróżnicowania się w dowolny typ komórek somatycznych poza komórkami trofoblastu, które w późniejszych stadiach rozwoju tworzą łożysko. Z pluripotencjalnych komórek macierzystych pochodzących z najwcześniejszego stadium zarodka – 5-dniowej blastocysty biorą początek komórki wszystkich tkanek i narządów. Zaledwie 30-35 tych komórek, z których składa się węzeł zarodkowy blastocysty "gromadzi" instrukcje dla 100 bilionów (10) komórek tworzących ludzki organizm.
Schemat różnicowania komórek hemopoetycznych na komórki pochodne.
Legenda:
- HSC (z ang. hemapoietic stem cells) - komórki macierzyste hemapoezy;
- CLP (z ang. common lymphocyte progenitor) - wspólne komórki progenitorowe limfoidalne;
- CMP (z ang. common myeloid progenitor) - wspólne komórki progenitorowe linii mieloidalnej i granulocytarnej;
- ETP (z ang. early T-lineage progenitor) - wczesne komórki progenitorowe limfocytów T;
- GMP (z ang. granulocyte and monocyte progenitor) - komórki progenitorowe granulocytów i monocytów;
- MEP (z ang. megakaryocyte/erythrocyte progenitors) - komórki progenitorowe megakariocytów i erytrocytów.
Legenda:
- HSC (z ang. hemapoietic stem cells) - komórki macierzyste hemapoezy;
- CLP (z ang. common lymphocyte progenitor) - wspólne komórki progenitorowe limfoidalne;
- CMP (z ang. common myeloid progenitor) - wspólne komórki progenitorowe linii mieloidalnej i granulocytarnej;
- ETP (z ang. early T-lineage progenitor) - wczesne komórki progenitorowe limfocytów T;
- GMP (z ang. granulocyte and monocyte progenitor) - komórki progenitorowe granulocytów i monocytów;
- MEP (z ang. megakaryocyte/erythrocyte progenitors) - komórki progenitorowe megakariocytów i erytrocytów.
Komórka macierzysta hemopoezy (ang. hemapoietic stem cell, HSC), inaczej krwiotwórcza komórka macierzysta lub komórka macierzysta szpiku, daje pochodzenie prekursorom komórek krwi i układu odpornościowego – mieloidalnym komórkom progenitorowym i limfoidalnym komórkom progenitorowym. Jest wielopotencjalną komórką tkankowo swoistą, jednakże potrafi się różnicować w procesie transdyferencjacji w komórki innych tkanek i należy ją traktować jako komórkę pluripotentną, z czym są związane daleko idące nadzieje dotyczące jej zastosowania terapeutycznego.
Tkanka (łac. textum, l. m. textus; gr. histos – utkanie, tkanka) – zespół komórek (wraz z istotą międzykomórkową) o podobnej budowie, określonych czynnościach, podobnym pochodzeniu, przemianie materii i przystosowanych do wykonywania określonej funkcji na rzecz całego organizmu. Tkanki są elementami składowymi narządów i ich układów. Dział biologii zajmujący się tkankami to histologia.Wspólna progenitorowa komórka limfopoezy (CLP, ang. Common Lymphocyte Progenitor) – komórka wywodząca się w prostej linii od komórki macierzystej hemopoezy (HSC), dająca początek komórkom linii limfoidalnej, czyli limfocytom, komórkom NK oraz limfoidalnym komórkom dendrytycznym. Pod względem morfologii podobna do innych komórek macierzystych i limfoidalnych, nie posiada jednak ani TCR, ani BCR na swojej powierzchni.
Źródłem komórek hemopoetycznych (macierzystych szpiku) może być krew pępowinowa.
Zobacz też[]
Warto wiedzieć że... beta
Komórki macierzyste (dosłowny przekład z innych języków: komórki pnia) – komórki mające jednocześnie dwie zdolności:
Transdyferencjacja – proces biologiczny polegający na przeprogramowaniu komórek macierzystych, mający na celu osiągnięcie zdolności różnicowania się nie tylko w tkankę, z której pochodzą, ale także w inne tkanki pochodzące nawet z innych listków zarodkowych.
Multipotencja – zdolność komórek niezróżnicowanych do różnicowania się w różne typy komórek, ale wyłącznie ściśle określonej tkanki (np. komórki szpiku kostnego mogą różnicować się w komórki krwi). Ich linie potomne występują w tkankach organizmów młodocianych i dojrzałych, uczestnicząc w procesach wzrostu i regeneracji.
Komórka progenitorowa megakariocytów i erytrocytów (ang. megakaryocyte/erythrocyte progenitor, MEP)- komórka macierzysta prekursorowa zawarta w szpiku kostnym, potomna wspólnej komórki progenitorowej linii granulocytarnej i mieloidalnej, daje początek megakariocytom i erytrocytom.
Szpik kostny (łac. medulla ossium) – miękka, silnie ukrwiona, mająca gąbczastą konsystencję tkanka znajdująca się wewnątrz jam szpikowych kości długich oraz w małych jamkach w obrębie istoty gąbczastej kości. Masa całego szpiku u osoby dorosłej wynosi około 2,5 kg.
Krew pępowinowa - stanowi źródło krwiotwórczych komórek macierzystych oraz komórek mezenchymy. Ta krew jest jedynym źródłem komórek macierzystych niewymagającym używania metod inwazyjnych u dawcy.
Komórki prekursorowe - zwane również progenitorowymi, komórki macierzyste tkanek (tkankowo swoiste), występują w narządach dorosłych osobników, służą do ich regeneracji. Są multipotentne lub unipotentne - dają początek ostatecznie zróżnicowanym komórkom somatycznym tylko jednej, danej tkanki. Od komórek somatycznych odróżnia je zdolność do podziałów.