Kolegium jezuickie w Poznaniu

Podstrony: 1 [2] [3] [4]

Przeczytaj także...
Giovanni Catenazzi (pol. Jan Catenazzi) (ur. około 1660, zm. po 1724) – architekt działający w Polsce, pochodzenia szwajcarskiego. Urodzony w Morbio Inferiore koło Mendrisio w kantonie Tessyn.Wielkie Księstwo Poznańskie 1815-1848 (dawniej Wielkie Xięstwo Poznańskie, niem. Großherzogtum Posen, fr. Grand Duché de Posnanie) – autonomiczne księstwo, wchodzące w skład Prus (pozostające - z wyjątkiem lat 1848-1851 - obok Prus Zachodnich i Wschodnich, poza Związkiem Niemieckim), powstałe na mocy kongresu wiedeńskiego, mające w zamierzeniu mocarstw zaspokoić narodowe dążenia wielkopolskich Polaków w związku z odłączeniem decyzją kongresu terytorium Wielkopolski od reszty terytorium Księstwa Warszawskiego, które otrzymało status Królestwa Polskiego, państwa konstytucyjnego, związanego jedynie unią personalną z Imperium Rosyjskim. Po powstaniu listopadowym w Królestwie Polskim, popartym przez Poznaniaków, autonomia Księstwa została ograniczona w 1831, a po powstaniach wielkopolskich z 1846 i 1848 - całkowicie zniesiona. Administracja pruska bez żadnego aktu prawnego zmieniła nazwę na Prowincja Poznańska (Provinz Posen), ale w użyciu społecznym nadal pozostawała nazwa Wielkie Księstwo Poznańskie (choć polskie elity polityczne również używały nowej nazwy). Nazwa ta pozostała w pełnej tytulaturze królów Prus, a następnie cesarzy niemieckich aż do abdykacji Wilhelma II.

Skrzydło południowe – widok z Parku Chopina. Nad dachem widoczny fragment hełmu wieży bramnej

Wieża bramna, widok od ul. Klasztornej

Fara i Kolegium w 1833 roku

Kolegium jezuickie w Poznaniu – zespół poklasztorny zlokalizowany w Poznaniu, przy placu Kolegiackim, obecnie siedziba Urzędu Miasta Poznania. W przeszłości jedna z największych i najbardziej prestiżowych uczelni Rzeczypospolitej Obojga Narodów, protoplastka UAM.

Rozruchy jezuickie w Poznaniu – rozruchy wywołane przez uczniów kolegium jezuickiego w Poznaniu, które miały miejsce jesienią 1675.Towarzystwo Jezusowe, SJ (łac. Societas Iesu, SI), jezuici – męski papieski zakon apostolski Kościoła katolickiego, zatwierdzony przez papieża Pawła III 27 września 1540. Towarzystwo Jezusowe zostało założone w głównej mierze do walki z reformacją, by bronić i rozszerzać wiarę oraz naukę Kościoła katolickiego, przede wszystkim przez publiczne nauczanie, ćwiczenia duchowe, edukację i udzielanie sakramentów.

Spis treści

1 Historia

2 Opis

2.1 Wieża

3 Znani wychowankowie

4 Szkoły odwołujące się do tradycji kolegium

5 Zobacz też

6 Galeria

7 Przypisy

Historia[]

Jezuici przybyli do Poznania w 1571 r. obejmując ówczesny kościół świętego Stanisława biskupa (obecnie kolegiata Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Marii Magdaleny w Poznaniu), dwa szpitale, szkołę miejską "ad Sanctam Mariam Magdalenam" oraz plac pod budowę przyszłego kolegium, a także tereny wokół ówczesnego, rozebranego w XVII wieku, kościoła farnego – Kolegiata św. Marii Magdaleny w Poznaniu. Tak liczne nadania sprawiły, że już w krótkim czasie Poznań stał się jednym z największych centrów Towarzystwa Jezusowego w Polsce. Obecny budynek Kolegium wzniesiono w latach 1701-1733 pod kierownictwem Jana Catenazziego.

Fryderyk Franciszek Chopin (ur. 22 lutego lub 1 marca 1810 roku w Żelazowej Woli, zm. 17 października 1849 roku w Paryżu) – polski kompozytor i pianista. Od roku 1830 zamieszkały we Francji.Stanisław Karnkowski herbu Junosza (ur. 10 maja 1520 w Karnkowie, zm. 8 czerwca 1603 w Łowiczu) – biskup kujawski od 1567, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1581, sekretarz wielki koronny od 1563 roku, sekretarz królewski, pisarz polityczny i religijny, mówca.

Kolegium stało się drugą po Akademii Lubrańskiego szkołą o charakterze uczelni wyższej w mieście. Szkoła miała 16 profesorów, w tym pierwszego rektora – Jakuba Wujka i ok. 300 studentów. Wykładano takie przedmioty jak: matematyka, geometria, fizyka, filozofia, prawo, języki antyczne oraz współczesne a także zoologię i ogrodnictwo. Szkoła, jak na owe czasy, była nowoczesna, gdyż wykłady z nauk przyrodniczych obejmowały również przeprowadzanie doświadczeń. Na terenie szkoły działało, poza bogato wyposażonymi gabinetami biologicznym i fizycznym, także obserwatorium astronomiczne i teatr szkolny. Jezuici próbowali przekształcić Kolegium w uniwersytet, na co otrzymali nawet zgodę papieża, która została jednak cofnięta wobec ostrej reakcji Akademii Krakowskiej, którego władze argumentowały, że dwa uniwersytety w Koronie stanowiłyby dla siebie jedynie konkurencję i jeden w zupełności wystarczy.

Bitwa pod Waterloo – starcie zbrojne, do którego doszło 18 czerwca 1815 roku i było ostatnią bitwą Napoleona Bonaparte. Były cesarz Francuzów powrócił niespodziewanie z wygnania na Elbie i objął rządy na okres 100 dni. W krótkim czasie zebrał ponad 70-tysięczną armię, z którą ruszył w kierunku Brukseli, gdzie stały nierozwiązane jeszcze armie VI koalicji: angielska Wellingtona i pruska Blüchera. Po dwóch zwycięskich starciach 16 czerwca pod Quatre Bras i Ligny Napoleon stanął oko w oko z Wellingtonem pod Waterloo. Zwycięska początkowo bitwa po nadejściu armii Blüchera przemieniła się w klęskę, a armia francuska przestała istnieć. Napoleon musiał ponownie abdykować w dniu 22 czerwca.Zoologia (od gr. zoon = zwierzę, i logos = słowo, myśl, rozumowanie) – nauka o zwierzętach, czyli wszystkich żywych organizmach zdolnych do przemieszczania i odżywiania się (z wyjątkiem mikroorganizmów), a także ich zachowaniach i budowie.

Osobny artykuł: Teatr jezuicki w Poznaniu.

Jednakże na mocy przywileju królewskiego Zygmunta III Wazy z 28 października 1611 roku Kolegium Jezuickie zaistniało jako pierwszy (drugi jeśli liczyć po Akademii Lubrańskiego) w Poznaniu uniwersytet. Przywilej króla Zygmunta III został potwierdzony przez króla Jana Kazimierza w 1650 roku i króla Jana III Sobieskiego w 1678 roku. Na podstawie tych przywilejów nadawano w Poznaniu stopnie i tytuły magistra oraz doktoraty.

Wawrzyniec Gembicki herbu Nałęcz (ur. 5 sierpnia 1559, Gembice, obecnie Gębice – zm. 10 lutego 1624 Łowicz) – arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski, biskup chełmiński, biskup kujawski, kanclerz wielki koronny, podkanclerzy koronny, sekretarz wielki koronny.Szkoła – instytucja oświatowo-wychowawcza zajmująca się kształceniem i wychowaniem w państwie, a także siedziba (budynek) tej instytucji oraz jej uczniowie i personel.

Po kasacie zakonu jezuickiego szkołę przejęła w 1773 Komisja Edukacji Narodowej i połączyła ją z Akademią Lubrańskiego. Nowo powstała Wojewódzka Szkoła Wydziałowa ponownie podjęła starania o uzyskanie statusu uniwersytetu i ponownie te starania zostały storpedowane przez Uniwersytet Jagielloński. Szkoła do dziś istnieje jako Liceum św. Marii Magdaleny.

Bazylika kolegiacka Matki Boskiej Nieustającej Pomocy i św. Marii Magdaleny w Poznaniu (także pod nazwą: Fara Poznańska) – barokowy kościół farny i zarazem kolegiacki pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa Męczennika w Poznaniu, należący do parafii MB Nieustającej Pomocy i św. Marii Magdaleny, znajdujący się przy ul. Gołębiej, w jej południowej pierzei, u wylotu ul. Świętosławskiej.Przeor (łac. prior - przedni, naczelny) – przełożony domu zakonnego lub wyższy duchowny, niebędący biskupem. Odpowiednikiem w zakonach i zgromadzeniach zakonnych żeńskich jest przeorysza.

Po II rozbiorze Polski szkołę przekształcono w gimnazjum, potem podzielono na dwa (gimnazjum im. Fryderyka Wilhelma i gimnazjum Św. Marii Magdaleny), a budynek stał się siedzibą władz zaborcy. 23 października 1805 przebywał tu car rosyjski Aleksander I w towarzystwie feldmarszałka Piotra Tołstoja i księcia Adama Czartoryskiego. Spożył tu obiad i uczestniczył w musztrze. W ręce polskie obiekt ponownie przeszedł w 1806 roku. Wówczas, w listopadzie, przez niemal trzy tygodnie Kolegium stanowiło centrum ówczesnego świata – stało się kwaterą Napoleona Bonaparte. Po kongresie wiedeńskim budynek stał się siedzibą namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego, księcia Antoniego Henryka Radziwiłła. Funkcję tę pełnił do likwidacji autonomii w 1830 roku. Na dworze księcia gościło wiele sław, m.in. Fryderyk Chopin (1829) i Arthur Wellesley książę Wellington, pogromca Napoleona w bitwie pod Waterloo (1826).

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM) – powstały w 1919 państwowy uniwersytet z siedzibą w Poznaniu. Według ogólnoświatowego rankingu szkół wyższych Webometrics Ranking of World Universities ze stycznia 2013, opracowanego przez hiszpański instytut Consejo Superior de Investigaciones Científicas uczelnia zajmuje 3. miejsce w Polsce wśród uniwersytetów, a na świecie 393. pośród wszystkich typów uczelni.Archiwum Państwowe w Poznaniu – pierwsze archiwum w Poznaniu powstało w 1869 r. (Staatsarchiv Posen) jako placówka pruskiej sieci archiwów prowincjonalnych. Gromadziło księgi sądów grodzkich i ziemskich z okresu staropolskiego, akta i dokumenty ze skasowanych klasztorów oraz akta po zlikwidowanych urzędach pruskich.

W 1830 gmach zajęły pruskie urzędy Prowincji Poznańskiej. Po odzyskaniu niepodległości w 1919 stał się siedzibą Urzędu Wojewódzkiego, a po II wojnie światowej kolejno: Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej, Prezydium Rady Narodowej Miasta Poznania i wreszcie Urząd Miejski (i tę funkcję spełnia do dziś).

Biskupi poznańscy – biskupi misyjni, biskupi diecezjalni i biskupi pomocniczy diecezji, a od 1821 archidiecezji poznańskiej.<|||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| |||||||||| - |||||||||| |||||||||| ||||||||||>

Podstrony: 1 [2] [3] [4]

w oparciu o Wikipedię (licencja GFDL, CC-BY-SA 3.0, autorzy, historia, edycja)

Warto wiedzieć że... beta

Uniwersytet Jagielloński (historyczne nazwy: Akademia Krakowska, Szkoła Główna Koronna, Szkoła Główna Krakowska, Uniwersytet Krakowski; łac. Universitas Jagellonica Cracoviensis) – najstarsza polska szkoła wyższa, jeden z najstarszych uniwersytetów na świecie, mieszczący się w Krakowie.

Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika, potocznie paulini (łac. Ordo Sancti Pauli Primi Eremitae, stosowany skrót: OSPPE) – zakon założony w roku 1215 (tak podaje Annuario Pontificio) lub 1250 na Węgrzech przez bł. Euzebiusza z Ostrzyhomia. Nazwa zakonu wywodzi się od św. Pawła z Teb, pierwszego uznanego przez Kościół katolicki pustelnika. 13 grudnia 1308 kardynał Gentilis, legat papieża Klemensa V, nadał zakonowi w imieniu Stolicy Apostolskiej regułę św. Augustyna, a rok później zatwierdził pierwsze zakonne konstytucje.

Aleksander I Pawłowicz (Александр I Павлович), (ur. 12 grudnia/23 grudnia 1777 w Petersburgu, zm. 19 listopada/1 grudnia 1825 w Taganrogu) – cesarz Rosji od 1801, wielki książę Finlandii od 1809, król Polski od 1815 (Królestwo Polskie), syn Pawła I z dynastii Romanowów, starszy brat księcia Konstantego oraz Mikołaja, swojego następcy na tronie Rosji.

II wojna światowa – największy konflikt zbrojny w historii świata, trwający od 1 września 1939 do 2 września 1945 roku (w Europie do 8 maja 1945), obejmujący zasięgiem działań wojennych prawie całą Europę, wschodnią i południowo-wschodnią Azję, północną Afrykę, część Bliskiego Wschodu i wszystkie oceany. Niektóre epizody wojny rozgrywały się nawet w Arktyce i Ameryce Północnej. Poza większością państw europejskich i ich koloniami, brały w niej udział państwa Ameryki Północnej i Ameryki Południowej oraz Azji. Głównymi stronami konfliktu były państwa Osi i państwa koalicji antyhitlerowskiej (alianci). W wojnie uczestniczyło 1,7 mld ludzi, w tym 110 mln z bronią. Według różnych szacunków zginęło w niej od 50 do 78 milionów ludzi.

Wacław Leszczyński herbu Wieniawa (ur. 15 sierpnia 1605 w Baranowie, zm. 1 kwietnia 1666 w Łyszkowicach) – biskup warmiński 1644–1659, arcybiskup gnieźnieński od 1658, prymas Polski.

Nauki prawne – zbiór nauk społecznych zawierających elementy nauk humanistycznych i nauk ścisłych, zajmujących się prawem.

Sodalicja Mariańska (Kongregacja Mariańska, łac. Congregatio Mariana) – katolickie stowarzyszenie świeckich, którego celem było łączenie życia chrześcijańskiego ze studiami. Sodalicja powstała w środowisku studentów Rzymu. Jej inicjatorem był Jan Leunis SJ.