• Artykuły
  • Forum
  • Ciekawostki
  • Encyklopedia

    • Katastrofa kosmiczna

    Przeczytaj także...
    Kometa – małe ciało niebieskie poruszające się w układzie planetarnym, które na krótko pojawia się w pobliżu gwiazdy centralnej. Ciepło tej gwiazdy powoduje, że wokół komety powstaje koma, czyli gazowa otoczka. W przestrzeń kosmiczną jądro komety wyrzuca materię, tworzącą dwa warkocze kometarne – gazowy i pyłowy, skierowane pod różnymi kątami do kierunku ruchu komety. Gazowy warkocz komety jest zawsze zwrócony w kierunku przeciwnym do gwiazdy, co spowodowane jest oddziaływaniem wiatru słonecznego, który zawsze jest skierowany od gwiazdy. Pyłowy warkocz składa się z drobin zbyt masywnych, by wiatr słoneczny mógł znacząco zmienić kierunek ich ruchu.Burza magnetyczna – nagłe i intensywne zmiany pola magnetycznego Ziemi (magnetosfery). Zaburzenia te powodowane przez koronalne wyrzuty masy ze Słońca, powstające w czasie trwania rozbłysków (burz słonecznych), wywołują gwałtowne zmiany parametrów fizycznych wiatru słonecznego. Te z obłoków cząstek naładowanych, które przemieszczają sie w kierunku Ziemi, docierają tam przeważnie po 20-70 godzinach i natrafiają na ziemską magnetosferę. Powodują także istotne zmiany w jonosferze w czasie burzy magnetycznej, która może trwać około dwóch dni. Rozróżnia się początkową fazę dodatnią i następującą potem bardziej długotrwałą ujemną.
    Tsunami (jap. 津波, tsunami, pol. fala portowa (tsu – port, przystań; nami – fala) – fala oceaniczna, wywołana podwodnym trzęsieniem ziemi, wybuchem wulkanu bądź osuwiskiem ziemi (lub cieleniem się lodowców), rzadko w wyniku upadku meteorytu.
    Artystyczna wizja uderzenia ciała pozaziemskiego w powierzchnię Ziemi.

    Katastrofy kosmiczne – rodzaj katastrof naturalnych, której źródła znajdują się poza Ziemią. Chodzi tu głównie o upadki komet bądź planetoid na powierzchnię Ziemi, ale także o takie zjawiska jak bliski Ziemi wybuch supernowej czy burze magnetyczne zakłócające działalność sztucznych satelitów.

    Planetoida (planeta + gr. eídos postać), asteroida (gr. asteroeidés – gwiaździsty), planetka (ang. minor planet) – ciało niebieskie o małych rozmiarach – od kilku metrów do czasem ponad 1000 km, obiegające Słońce, posiadające stałą powierzchnię skalną lub lodową, bardzo często – przede wszystkim w przypadku planetoid o mniejszych rozmiarach i mało masywnych – o nieregularnym kształcie, często noszącym znamiona kolizji z innymi podobnymi obiektami.NASA (National Aeronautics and Space Administration) (pl. Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej) – agencja rządu Stanów Zjednoczonych odpowiedzialna za narodowy program lotów kosmicznych, ustanowiona 29 lipca 1958 r. na mocy National Aeronautics and Space Act, zastępując poprzednika – National Advisory Committee for Aeronautics. Jest wydziałem Departamentu Obrony USA i jest mu bezpośrednio podległa.

    Obecnie (maj 2017) nie ma udokumentowanego przypadku śmierci człowieka w wyniku upadku obiektu pochodzenia pozaziemskiego (meteorytu), chociaż znane są przypadki, w których upadek małego ciała niebieskiego wywołał szkody materialne lub pośrednio spowodował obrażenia u ludzi (np. poprzez falę uderzeniową wywołaną wtargnięciem w atmosferę), jak w przypadku meteoru czelabińskiego (15 lutego 2013).

    Fala uderzeniowa – cienka warstwa, w której następuje gwałtowny wzrost ciśnienia gazu, rozchodząca się szybciej niż dźwięk. Fale uderzeniowe powstają podczas silnego wybuchu, ruchu ciała z prędkością ponaddźwiękową (np. samolot).Sztuczny satelita – satelita wykonany przez człowieka poruszający się po orbicie wokół ciała niebieskiego. Pierwszym sztucznym satelitą był Sputnik 1, wyniesiony na orbitę wokół Ziemi przez Związek Radziecki w 1957.

    Potencjalne zagrożenia[ | edytuj kod]

    Bolidy zarejestrowane w atmosferze Ziemi w latach 1994–2013, świadczące o częstości uderzeń małych ciał niebieskich w naszą planetę

    W Układzie Słonecznym krąży wiele małych ciał, od drobnego pyłu kosmicznego po sięgające wielu kilometrów średnicy komety czy planetoidy. Prawdopodobieństwo zderzenia Ziemi z większymi z tych obiektów jest bardzo małe, największe obiekty bliskie Ziemi (ang. near-Earth-objects, NEO) są także stale monitorowane. O tym, że takie upadki zdarzały się w przeszłości świadczą kratery meteorytowe, z których pojedyncze wiążą się czasowo ze zjawiskiem masowego wymierania organizmów ziemskich.

    Małe ciało Układu Słonecznego – obiekt astronomiczny krążący wokół Słońca, który nie jest ani planetą, ani planetą karłowatą.Obiekty bliskie Ziemi (NEO od ang. Near-Earth objects) – planetoidy, komety i meteoroidy, których orbity przechodzą blisko orbity Ziemi. Przyjmuje się, że są to obiekty, których część orbity jest w odległości mniejszej niż 1,3 j.a. od Słońca. Zależnie od ich rozmiarów i bliskości, obiekty NEO są też łatwiejsze w dostępie dla sond kosmicznych z Ziemi i są ważne dla przyszłych badań naukowych i rozbudowy komercyjnej. Niektóre planetoidy bliskie Ziemi mogą być osiągane ze znacznie mniejszą zmianą prędkości (ΔV) niż Księżyc.

    Według szacunków NASA liczba obiektów bliskich Ziemi, które mogą przedrzeć się przez atmosferę Ziemi (o średnicy powyżej 50 m) wynosi około miliona, w tym ponad 1000 o rozmiarach powyżej 1 km. Potencjalne zagrożenie, jakie stwarzają te obiekty, ocenia się w 10-stopniowej skali Torino, która dzieli je na pięć klas:

    Kilometr (symbol: km) – powszechnie stosowana wielokrotność metra, podstawowej jednostki długości w układzie SI. Dokładniej, kilometr to 1000 metrów. Stowarzyszona i dość często używana jednostka powierzchni to kilometr kwadratowy (symbol: km²), a objętości – kilometr sześcienny (symbol: km³).Supernowa – w astronomii termin określający kilka rodzajów kosmicznych eksplozji, które powodują powstanie na niebie niezwykle jasnego obiektu, który już po kilku tygodniach bądź miesiącach staje się niemal niewidoczny. Istnieją dwie możliwe drogi prowadzące do takiego wybuchu: w jądrze masywnej gwiazdy przestały zachodzić reakcje termojądrowe i pozbawiona ciśnienia promieniowania gwiazda zaczyna zapadać się pod własnym ciężarem, lub też biały karzeł tak długo pobierał masę z sąsiedniej gwiazdy, aż przekroczył masę Chandrasekhara, co spowodowało eksplozję termojądrową. W obydwu przypadkach, następująca eksplozja supernowej z ogromną siłą wyrzuca w przestrzeń większość lub całą materię gwiazdy. Utworzona w ten sposób mgławica jest bardzo nietrwała i ulega całkowitemu zniszczeniu już po okresie kilkudziesięciu tysięcy lat, znikając zupełnie bez śladu. Z tego powodu w Drodze Mlecznej znamy obecnie zaledwie 265 pozostałości po supernowych, choć szacunkowa liczba tego rodzaju wybuchów w ciągu ostatnich kilku miliardów lat jest rzędu wielu milionów.
  • obiekty nie zagrażające Ziemi,
  • obiekty, które zasługują na obserwację,
  • obiekty, którym należy się większe zainteresowanie,
  • obiekty zagrażające Ziemi,
  • obiekty, z którymi kolizja jest nieunikniona.

    • Skutki upadku planetoid[ | edytuj kod]

    Średnicę obiektu od 1,5 do 2 km uznaje się za wartość progową globalnej katastrofy, której skutkiem mogłaby być śmierć nawet 1/4 ludności świata. Możliwe skutki takiego uderzenia są różnorodne: od trwającego kilka godzin rozchodzenia się fal uderzeniowych czy fal tsunami, poprzez trwające kilka tygodni pożary, kilkumiesięczne ciemności, aż po długotrwałe skutki dla całej planety jak efekt cieplarniany czy zniszczenie warstwy ozonowej. Obiekty takie spadają na Ziemię średnio raz na milion lat. Bardziej prawdopodobne jest uderzenie obiektu o rozmiarach ok. 200 m średnicy, które spadają średnio raz na 10 tysięcy lat, a mogą spowodować znaczne szkody w przypadku impaktu w gęsto zaludnionych obszarach Ziemi. Upadek obiektu, który mógłby spowodować masowe wymieranie szacuje się na średnio raz na 100-200 milionów lat.

    Ozon (stgr. ὄζον [ódzōn] – woniejący), tritlen (O3) – alotropowa odmiana tlenu składająca się z trójatomowych cząsteczek.Krater Chicxulub – stary krater uderzeniowy położony na Półwyspie Jukatan i częściowo pod wodami Zatoki Meksykańskiej. Jego środek znajduje się w pobliżu meksykańskiego miasta Chicxulub, od którego pochodzi jego nazwa. Krater ma około 150 km szerokości z zewnętrznym pierścieniem o średnicy ok. 240 km (starsze oszacowania podają inne wartości, np. 180 km) i około 1 km głębokości, choć jego tymczasowa głębokość wynosiła około 30 km. Struktura uderzeniowa, pogrzebana obecnie pod warstwą osadów, pochodzi z przełomu kredy i paleogenu, sprzed 66,038 mln lat (choć niektórzy naukowcy sugerowali, że jest on starszy o około 300 000 lat niż Granica K-T).

    Zobacz też[ | edytuj kod]

  • Krater Chicxulub

    • Przypisy[ | edytuj kod]

    1. Russian meteor blast injures at least 1,000 people, authorities say (ang.). cnn.com, 2013-02-16. [dostęp 2013-03-12].




    Warto wiedzieć że... beta

    Klęska żywiołowa (kataklizm) – ekstremalne zjawisko naturalne powodujące znaczne szkody na terenie objętym tym zjawiskiem, pozostawiające po sobie często zmieniony obraz powierzchni ziemi. Powoduje ono również wysokie straty w gospodarce człowieka, może przemodelować stan przyrody, a nawet zagrażać życiu ludzkiemu.
    Ziemia (łac. Terra) − trzecia, licząc od Słońca, a piąta co do wielkości planeta Układu Słonecznego. Pod względem średnicy, masy i gęstości jest to największa planeta skalista Układu Słonecznego.
    Masowe wymieranie – gwałtowne (w skali geologicznej) wyginięcie wielu gatunków roślin i zwierząt w wyniku zadziałania globalnych czynników środowiskowych (np. regresji morskich, zasadniczych zmian klimatycznych, wzmożonego wulkanizmu, katastrof kosmicznych).
    Pył kosmiczny - materia wypełniająca przestrzeń kosmiczną złożona z cząstek o wielkości od kilku atomów do 0,1 mm średnicy.
    Średnica okręgu lub sfery – dowolny odcinek o końcach należących do tej figury i przechodzący przez jej środek symetrii.
    Efekt cieplarniany – zjawisko podwyższenia temperatury planety powodowane obecnością gazów cieplarnianych w atmosferze. Zmiany powodujące wzrost roli efektu cieplarnianego mogą być jedną z przyczyn globalnego ocieplenia.
    Skala Torino – 10-stopniowa skala, według której NASA ocenia potencjalne zagrożenie katastrofą kosmiczną, jakie stwarzają rozmaite obiekty nadlatujące w kierunku Ziemi z kosmosu:

    Reklama

    Czas generowania strony: 0.789 sek.