René Descartes, forma spolszczona Kartezjusz, forma zlatynizowana Renatus Cartesius (ur. 31 marca 1596 w La Haye en Touraine, zm. 11 lutego 1650 w Sztokholmie) – francuski filozof, matematyk i fizyk, jeden z najwybitniejszych uczonych XVII wieku, uznawany również za ojca filozofii nowożytnej.
Wiele jego utworów umieszczonych zostało w index librorum prohibitorum dekretami z 1663 roku i dekretem z 1720 roku.
Elisabeth Simmern van Pallandt (znana częściej jako księżniczka czeska Elżbieta lub Elżbieta z Palatynatu) (ur. 26 grudnia 1618, zm. 8 lutego 1680 w Herford) – córka Fryderyka V Wittelsbacha i Elżbiety Stuart, filozofka wczesnonowożytna, znana ze swojej obszernej korespondencji z Kartezjuszem.Towarzystwo Jezusowe, SJ (łac. Societas Iesu, SI), jezuici – męski papieski zakon apostolski Kościoła katolickiego, zatwierdzony przez papieża Pawła III 27 września 1540. Towarzystwo Jezusowe zostało założone w głównej mierze do walki z reformacją, by bronić i rozszerzać wiarę oraz naukę Kościoła katolickiego, przede wszystkim przez publiczne nauczanie, ćwiczenia duchowe, edukację i udzielanie sakramentów.
Dom, w którym urodził się Descartes (La Haye-en-Touraine)
René Descartes urodził się 31 marca 1596 w La Haye en Touraine, której to miejscowości w 1967 nadano na jego cześć nazwę Descartes. Pochodził ze starego szlacheckiego rodu. Był synem Joachima – prawnika i urzędnika miejskiego – oraz Jeanne zd. Brochard, zmarłej po roku od narodzin kolejnego syna, również żyjącego jedynie kilka dni. Ojciec ożenił się powtórnie w 1600 i z nowego związku miał jeszcze dwójkę dzieci. René wraz z dwójką starszego rodzeństwa o imionach Pierre i Jeanne spędził dzieciństwo w domu babki ze strony matki. Około 1607 René rozpoczął naukę w kolegium prowadzonym przez jezuitów w La Flèche (Collège Henri IV), gdzie od 1604 uczył się już jego brat Pierre. W kolegium przebywał prawdopodobnie do 1615. Później naukę kontynuował w Paryżu i w 1616 uzyskał stopień z prawa cywilnego i kanonicznego na Uniwersytecie w Poitiers.
Racjonalizm (łac. ratio – rozum; rationalis – rozumny, rozsądny) – filozoficzne podejście w epistemologii zakładające możliwość dotarcia do prawdy z użyciem samego rozumu z pominięciem doświadczenia, poprzez stworzenie systemu opartego na aksjomatach, z których poprzez dedukcję można wywieść całość wiedzy. Racjonalizm w nowożytnej filozofii wywodzi się od Kartezjusza. W anglosaskiej tradycji filozoficznej bywa nazywany racjonalizmem kontynentalnym.Eter (fr. éther z gr. αἰθήρ, d. αἰθέρος) – w filozofii przyrody hipotetyczna substancja wypełniająca całą przestrzeń.
W wieku 21 lat zaciągnął się do sprzymierzonej z Francją armii holenderskiej. Poznał tam Isaaca Beeckmana, który przedstawił mu wiele nowych teorii matematycznych. Z wdzięczności Kartezjusz napisał dla niego traktat muzyczny Compendium musicae, opublikowany dopiero w 1650. W 1621 porzucił służbę wojskową i powrócił do Paryża, gdzie skierował swe zainteresowania ku naukom matematycznym i fizycznym. Rozpoczął również prace nad traktatem poświęconym metodologii nauk.
Biblioteka Narodowa (BN) – polska biblioteka narodowa w Warszawie, na Ochocie, na Polu Mokotowskim, narodowa instytucja kultury założona w 1928.Mechanicyzm - pogląd filozoficzny w filozofii XVI - XVIII w., według którego wszelkie zjawiska i procesy można wyjaśniać na drodze pojęć i praw mechaniki. Do głównych przedstawicieli tego poglądu zaliczają się m.in.: Isaac Newton, René Descartes, Julien Offray de La Mettrie. Ważną rolę w propagowaniu mechanicyzmu odegrał ówczesny wynalazca Jacques de Vaucanson, który bezpośrednio zajmował się tworzeniem mechanicznych imitacji żywych obiektów.
Od 1628 do 1649 przez większość czasu mieszkał w Holandii, przedkładając Amsterdam nad Paryż czy francuską wieś. Francję odwiedził trzykrotnie (1644, 1647, 1648). W 1648 w uznaniu jego prac król Francji przyznał mu pensję. W tym okresie oprócz problematyki fizycznej (głównie optyka, mechanika), matematycznej i metodologicznej zaczął pisać również na tematy biologiczne i metafizyczne. Kartezjusz nigdy się nie ożenił. W 1635 ze związku ze służącą Helene Jans urodziła się córka Kartezjusza – Francine, która zmarła w 1640.
Nauki przyrodnicze (w terminologii angielskiej zwane natural sciences) to mało precyzyjne określenie dziedzin nauki, które zajmują się badaniem różnych aspektów świata materialnego, ożywionego i nieożywionego, zazwyczaj z zastosowaniem aparatu matematycznego, jak również właściwej sobie metodologii.Świat albo Traktat o świetle (fr. Le Monde ou Traité de la lumiére) – wczesne pismo przyrodnicze Kartezjusza, pisane w latach 1629-1633, opublikowane jednak dopiero pośmiertnie. To pierwsze wydanie, noszące tytuł Le monde de M. Descartes ou le Traité de la Lumière, opublikowane zostało w Paryżu w 1664.
Kartezjusz należał do rzeczypospolitej uczonych i przez cały okres pracy twórczej utrzymywał obszerną korespondencję z licznymi uczonymi w całej Europie (m.in. z Christiaanem Huygensem, Marinem Mersennem, Elżbietą księżniczką czeską, Henricusem Regiusem). Jego listy, często istotne dla rekonstrukcji jego idei, zostały pośmiertnie wydane.
Université de Poitiers - francuski uniwersytet publiczny położony w mieście Poitiers. Obecnie uniwersytecie studiuje ponad 24 000 studentów wszystkich wydziałów, wspartych ponad 2 000 kadrą naukową oraz administracyjną.Krystyna z dynastii Wazów (ur. 8 grudnia 1626 w Sztokholmie, zm. 19 kwietnia 1689 w Rzymie) – królowa Szwecji w latach 1632–1654.
Pewien wpływ na jego prace miały spory światopoglądowe. Pod wpływem potępienia Galileusza w 1633 porzucił plany opublikowania dzieła Świat albo Traktat o świetle (ukazało się dopiero po jego śmierci). W 1643 Uniwersytet w Utrechcie potępił tezy Kartezjusza, zakazując ich nauczania.
W 1649 filozof przyjął zaproszenie szwedzkiej królowej Krystyny do Sztokholmu, która chciała pod jego kierunkiem studiować filozofię i skorzystać z jego rad przy organizowaniu szwedzkiej akademii nauk. By zachować trzeźwość i czystość umysłu, królowa wyznaczyła mu godzinę swoich korepetycji na piątą rano. Filozof przeziębił się, w wyniku czego rozwinęło się zapalenie płuc. Descartes odmawiał początkowo leczenia, zgadzając się na pomoc dopiero po kilku dniach. Zmarł 11 lutego 1650.
Rozum – zdolność do operowania pojęciami abstrakcyjnymi lub zdolność analitycznego myślenia i wyciągania wniosków z przetworzonych danych. Używanie zdobytych doświadczeń do radzenia sobie w sytuacjach życiowych.Nazwą magnetyzm określa się zespół zjawisk fizycznych związanych z polem magnetycznym, które może być wytwarzane zarówno przez prąd elektryczny jak i przez materiały magnetyczne.
Nagrobek Kartezjusza w opactwie Saint-Germain-des-Prés
Pochowano go w Sztokholmie. W 1667 ciało ekshumowano i pochowano w paryskim opactwie Saint-Germain-des-Prés. W 1817 szczątki przeniesiono do osobnej kaplicy opactwa. Czaszka Kartezjusza znajduje się w Muzeum Człowieka (nie jest eksponowana).
Przestrzeń - jedna z podstawowych kategorii epistemologiczno-ontologicznych, najczęściej pojmowana jako ogół wszelkich relacji zachodzących pomiędzy obiektami bądź zbiór owych obiektów. W dziejach filozofii pojawiało się wiele teorii i znaczeń pojęcia przestrzeni - m. in. jako próżnia (Demokryt), jako system stosunków pomiędzy rzeczami (Telesio), teoria przestrzeni absolutnej (Newton), przestrzeni względnej (Leibniz), pojęcie przestrzeni logicznej i możliwych stanów rzeczy (Wittgenstein).Grawitacja (ciążenie powszechne) – jedno z czterech oddziaływań podstawowych, będące zjawiskiem naturalnym polegającym na tym, że wszystkie obiekty posiadające masę oddziałują na siebie wzajemnie przyciągając się.
Podstrony: 1 [2] [3] [4] [5]
Warto wiedzieć że... beta
Biologia (z gr. βίος (bios) - życie i λόγος (logos) - słowo, nauka) – nauka przyrodnicza zajmująca się badaniem życia i organizmów żywych.
Fizjologia (gr. φυσιολογία, od φύσις - natura + λόγος - nauka) – nauka o mechanizmach rządzących przebiegiem czynności życiowych organizmów.
Nauka ścisła - nauka, w której ściśle i dokładnie opisuje oraz modeluje się zjawiska, a także weryfikuje się hipotezy za pomocą doświadczeń i dowodów matematycznych. Do opracowywania danych doświadczalnych stosowana jest statystyka. Nauki ścisłe to nauki matematyczne i nauki przyrodnicze.
Kościół katolicki – największa na świecie chrześcijańska wspólnota wyznaniowa, głosząca zasady wiary i życia określane mianem katolicyzmu. Kościół katolicki jest jednym z trzech głównych nurtów chrześcijaństwa, obok Cerkwi prawosławnej i Kościołów protestanckich.
Eksperyment (łac. experimentum - doświadczenie, badanie) – w naukach przyrodniczych i społecznych zbiór działań wzbudzających w obiektach materialnych określone reakcje i zjawiska w warunkach pozwalających kontrolować wszelkie istotne czynniki, które poddaje się dokładnej obserwacji.
Kazimierz Ajdukiewicz (ur. 12 grudnia 1890 w Tarnopolu, zm. 12 kwietnia 1963 w Warszawie) – polski filozof i logik, reprezentant szkoły lwowsko-warszawskiej, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza i Uniwersytetu Warszawskiego, członek Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności.
Stanford Encyclopedia of Philosophy (SEP) jest ogólnie dostępną encyklopedią internetową filozofii opracowaną przez Stanford University. Każde hasło jest opracowane przez eksperta z danej dziedziny. Są wśród nich profesorzy z 65 ośrodków akademickich z całego świata. Autorzy zgodzili się na publikację on-line, ale zachowali prawa autorskie do poszczególnych artykułów. SEP ma 1260 haseł (stan na 20 stycznia 2011). Mimo, że jest to encyklopedia internetowa, zachowano standardy typowe dla tradycyjnych akademickich opracowań, aby zapewnić jakość publikacji (autorzy-specjaliści, recenzje wewnętrzne).
